Phạm tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự có thể bị xử phạt 3 năm tù

Cơ quan điều tra làm việc với Phan Công Sáng (SN 1979, trú tại phường Đức Thuận, TX Hồng Lĩnh) - đối tượng cầm đầu trong vụ án “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự” bị bắt vào ngày 23/3.

Anh Điện Hưng (phường Thạch Quý, tp Hà Tĩnh) hỏi: Hiện nay, một số cá nhân cũng như tổ chức tín dụng đang cho vay nợ với mức lãi suất rất cao. Vậy pháp luật quy định như thế nào về vay nặng lãi và người cho vay nặng lãi chịu chế tài xử phạt như thế nào?

Trả lời:

1. Cho vay nặng lãi là gì?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Nghị quyết số 01/2021/NQ-HĐTP hướng dẫn áp dụng Điều 201 của Bộ luật hình sự và việc xét xử vụ án hình sự về tội “Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự”, cho vay nặng lãi được hiểu là: Trường hợp bên cho vay cho bên vay vay tiền với mức lãi suất gấp 5 lần trở lên mức lãi suất cao nhất quy định tại khoản 1 Điều 468 của Bộ luật Dân sự.

Điều 468 Bộ luật dân sự quy định về lãi suất khi vay nợ như sau:

“1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.

Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.

2. Trường hợp các bên có thỏa thuận về việc trả lãi, nhưng không xác định rõ lãi suất và có tranh chấp về lãi suất thì lãi suất được xác định bằng 50% mức lãi suất giới hạn quy định tại khoản 1 Điều này tại thời điểm trả nợ.”

Như vậy, theo quy định đúng của pháp luật, các bên khi vay mượn nợ với nhau sẽ tự thỏa thuận về mức lãi suất nhưng tối đa không quá 20% của một năm, tương đương với 1,67% của một tháng. Và nếu như chủ nợ cho vay lãi suất cao quá gấp 5 lần mức tối đa Bộ luật dân sự quy định, tức là từ 100% lãi suất mỗi tháng trở lên là hành vi cho vay nặng lãi. Nếu cho vay bằng tài sản khác ngoài tiền thì khi giải quyết sẽ quy đổi giá trị tài sản đó thành tiền tại thời điểm chủ nợ chuyển giao tài sản vay cho bên người đi vay.

2. Chế tài xử phạt:

Điều 201 Bộ luật Hình sự năm 2015 có quy định về tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự như sau:

“1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.

2. Phạm tội thu lợi bất chính từ 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.

3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.”

Luật sư Nguyễn Đình Hồng