Phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số: Nền tảng vững chắc cho chính quyền hai cấp ở Hà Nội

Từ chủ trương đến thực tiễn hiệu quả

Hà Nội - Thủ đô sôi động với nhịp phát triển không ngừng nghỉ, đang chứng kiến một cuộc cách mạng thầm lặng nhưng đầy ý nghĩa: tăng cường phân cấp, phân quyền cho chính quyền hai cấp, theo chỉ đạo quyết liệt từ Bí thư Thành ủy và UBND TP Hà Nội.

Tinh thần cốt lõi "Địa phương quyết - địa phương làm - địa phương chịu trách nhiệm" không chỉ là khẩu hiệu mà đã trở thành kim chỉ nam, hướng tới xây dựng một bộ máy hành chính linh hoạt, minh bạch và trách nhiệm cao, đồng thời hòa nhịp với yêu cầu quản trị hiện đại trong kỷ nguyên số.

Và để phân cấp, phân quyền thực sự phát huy hiệu quả, không thể thiếu nền tảng dữ liệu vững chắc, được chuẩn hóa và kết nối chặt chẽ, điều mà Bộ Công an và Công an TP Hà Nội đã và đang tiên phong kiến tạo qua Đề án 06 và Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, tạo đà cho sự chuyển mình mạnh mẽ của chính quyền cơ sở tại Hà Nội cũng như cả nước.

Lực lượng Công an cấp xã, phường ở Hà Nội hướng dẫn người dân số hóa dữ liệu đăng ký xe, giấy phép lái xe để phục vụ phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính.

Từ chủ trương đến thực tiễn, phân cấp, phân quyền cho chính quyền địa phương đang dần hình thành một bức tranh hành chính mới, hiệu quả hơn. Trước đây, nhiều quyết định tại phường, xã phải chờ ý kiến cấp trên, dẫn đến ùn tắc, chậm trễ, phiền hà cho người dân và doanh nghiệp. Nay, với cơ chế phân quyền triệt để, UBND phường, xã được trao thẩm quyền ra quyết định trực tiếp, đồng thời chịu toàn bộ trách nhiệm về kết quả. Đồng chí Nguyễn Thanh Liêm, Bí thư Đảng ủy xã Quang Minh kỳ vọng thành phố tin tưởng cấp cơ sở hơn, bởi chất lượng cán bộ xã hiện nay đã được nâng cao đáng kể.

Còn đồng chí Bùi Duy Cường, Bí thư Đảng ủy xã Sóc Sơn đề nghị tinh thần phân cấp, ủy quyền cần triệt để. Đã phân cấp cho các địa phương rồi thì việc thẩm định, phân duyệt, quy hoạch… không phải lấy ý kiến các sở, ngành thành phố nữa để giảm thủ tục, thời gian, đồng thời cũng tăng tinh thần trách nhiệm cho địa phương. Bí thư Đảng ủy phường Đống Đa kiến nghị cần coi trọng công tác hậu kiểm, phòng ngừa sai phạm.

Trung tướng Nguyễn Thanh Tùng, Giám đốc Công an TP Hà Nội cho biết thêm: "Để phân cấp cho đúng và trúng thì quan điểm của tôi là phân cấp mạnh và những gì thuộc về xã, dự án nào trong quản lý của xã thì xã phải chịu trách nhiệm. Phải có một tiêu chí hướng dẫn rõ ràng của cấp xã. Ví dụ, Công an thành phố ở trong lĩnh vực an ninh thì có những điều tra theo khu vực, đồng thời hướng dẫn cầm tay chỉ việc".

Hiện cấp chính quyền cơ sở đang tiên phong phân quyền số hóa, nơi hồ sơ hành chính được xử lý ngay tại cơ sở, đồng bộ với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cho phép công dân theo dõi tiến trình qua ứng dụng VNeID hay iHaNoi. Anh Phạm Hoàng, cư dân phường Cầu Giấy chia sẻ trải nghiệm thực tế: "Tôi chỉ cần nộp hồ sơ một lần, mọi thông tin được xác nhận trên VNeID. Thủ tục nhanh, minh bạch, không còn phải đi lại nhiều lần như trước đây". Điều này không chỉ giảm gánh nặng hành chính mà còn thúc đẩy sự hài lòng của người dân, góp phần xây dựng chính quyền phục vụ thực chất.

Những kết quả bước đầu tại các địa bàn cụ thể là minh chứng sống động cho sức mạnh của mô hình này. Tại các phường của Hà Nội hiện tập trung đẩy mạnh số hóa dữ liệu, cải cách thủ tục hành chính, giảm thời gian tiếp nhận, trả kết quả cho người dân. Với người dân hiện cũng có nhiều kênh để dễ dàng tra cứu tiến độ như trên VNeID, iHaNoi và nhận thông báo điện tử ngay khi hoàn tất.

Sự thay đổi này dựa trên việc tăng cường sử dụng dữ liệu dân cư trực tiếp dưới sự giám sát, không những hồ sơ, thủ tục hành chính được xử lý, giải quyết nhanh chóng mà còn tăng tính giám sát, minh bạch, nhận được đánh giá tích cực từ người dân và doanh nghiệp. Những thành tựu này không chỉ dừng ở Hà Nội mà còn lan tỏa ở nhiều địa phương khác, góp phần vào mục tiêu quốc gia, nơi chuyển đổi số trở thành động lực đột phá, giải phóng sức sáng tạo và thúc đẩy phát triển bền vững.

Nền tảng dữ liệu vững chắc từ Đề án 06 và Nghị quyết 57

Nền tảng vững chắc cho phân quyền chính là sự kết hợp hài hòa giữa chuyển đổi số và dữ liệu quốc gia, mà Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị đã xác định rõ ràng. Chính phủ điện tử và quản trị hiện đại phải dựa trên dữ liệu với mọi quyết định hành chính cần minh bạch, có thể kiểm tra và chịu trách nhiệm.

Nghị quyết này nhấn mạnh thể chế, nhân lực, hạ tầng, dữ liệu và công nghệ chiến lược là những nội dung cốt lõi, tạo đột phá cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong Kế hoạch số 02 của Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã thống nhất, xác định rất rõ những yêu cầu nhiệm vụ của các bộ, ngành, địa phương trong thúc đẩy chuyển đổi số liên thông, đồng bộ, nhanh, hiệu quả đáp ứng yêu cầu sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Song song đó, Đề án 06 của Chính phủ, do Bộ Công an chủ trì, đã thiết lập hạ tầng số hóa tiên tiến, trở thành trụ cột cho phân quyền địa phương. Theo Thiếu tướng Vũ Văn Tấn, Cục trưởng Cục Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Bộ Công an, đến nay, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư đã chuẩn hóa và đồng bộ thông tin phục vụ hiệu quả trong xử lý, giải quyết thủ tục hành chính, đồng thời góp phần đặc biệt quan trọng trong dẫn dắt các địa phương triển khai đề án này. Đặc biệt, hệ thống định danh điện tử VNeID không chỉ hỗ trợ tra cứu, xác thực mà còn là “chìa khóa” để mở dịch vụ công quốc gia, gửi thông báo điện tử tức thời, giúp chính quyền cơ sở ra quyết định nhanh chóng.

Tại Hà Nội, việc triển khai Đề án 06 trong thời gian qua đã đạt những kết quả ấn tượng và mang tính dẫn dắt cho các địa phương trong cả nước cùng triển khai. Hiện Công an các xã, phường trên địa bàn TP Hà Nội đang đồng loạt triển khai cao điểm 60 ngày đêm tổng rà soát, làm sạch dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe.

Trung tá Nguyễn Thành Lâm, Trưởng phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, Công an TP Hà Nội, khẳng định: "Chúng tôi không chỉ tạo lập, cung cấp dữ liệu mà còn hướng dẫn chính quyền, Công an cơ sở cách sử dụng để ra quyết định nhanh chóng, giám sát tiến độ và bảo đảm minh bạch trong giải quyết thủ tục hành chính phục vụ người dân, doanh nghiệp". Kết quả từ Đề án 06 đã tác động vô cùng lớn đến mọi mặt đời sống xã hội.

Hiệu quả thực hiện đã góp phần đặc biệt quan trọng trong tạo sức hút, định hướng, dẫn dắt các sở, ngành cùng chung tay triển khai chuyển đổi số và nhiều mô hình tiêu biểu của Hà Nội đã được triển khai. Cụ thể, từ đăng ký cư trú, khai sinh, khai tử đến cấp giấy tờ hành chính và giải quyết thủ tục dự án nhỏ tại phường/xã, mọi quy trình đều được số hóa, giảm thủ tục giấy tờ xuống mức tối thiểu, tăng tính minh bạch lên gấp bội.

Công an TP Hà Nội với vai trò tiên phong, đã trở thành cầu nối quan trọng giữa chuyển đổi số và góp phần đẩy mạnh phân quyền, phân cấp chính quyền địa phương. Không dừng lại ở việc cung cấp dữ liệu, lực lượng Công an Thủ đô còn hướng dẫn UBND phường/xã áp dụng thực tế trong việc chuẩn hóa dữ liệu dân cư để đảm bảo thông tin đồng bộ, chính xác và liên thông với VNeID; hướng dẫn vận hành nền tảng số để xử lý hồ sơ, giám sát tiến độ và thông báo cho người dân; đào tạo cán bộ cơ sở nâng cao năng lực sử dụng cơ sở dữ liệu; đồng thời giám sát chặt chẽ để mọi quyết định đều dựa trên dữ liệu, dễ dàng kiểm tra và truy vết.

Lãnh đạo Phòng Cảnh sát Quản lý hành chính về trật tự xã hội, nhấn mạnh: "Đơn vị luôn đồng hành cùng với Công an cơ sở để đảm bảo phân cấp, phân quyền thực chất, minh bạch, giúp địa phương ra quyết định nhanh, đúng pháp luật, phục vụ người dân tốt nhất. Nền tảng dữ liệu từ Bộ Công an là cơ sở vững chắc để chính quyền hai cấp được triển khai hiệu lực, hiệu quả".

Trong bối cảnh Bộ Công an đẩy mạnh chuyển đổi số toàn quốc, Công an TP Hà Nội đã khẳng định hiệu quả qua phối hợp chặt chẽ với các đơn vị, thúc đẩy tiến độ Đề án 06 và Nghị quyết 57, tạo nền tảng vững chắc cho phân cấp, phân quyền toàn diện.

Hướng tới tương lai, Hà Nội đang xây dựng mô hình chính quyền số hiện đại, nơi người dân được phục vụ nhanh chóng, minh bạch; chính quyền cơ sở ra quyết định dựa trên dữ liệu chuẩn, trách nhiệm rõ ràng. Công an TP Hà Nội tiếp tục giữ vai trò tiên phong, dẫn dắt và phối hợp với các sở, ngành, địa phương trong xây dựng hệ dữ liệu “đúng, đủ, sạch, sống”, đảm bảo hạ tầng số vững chắc, đồng thời hướng dẫn vận hành và giám sát mọi quyết định của chính quyền hai cấp.

Thiếu tướng Dương Đức Hải, Phó Giám đốc Công an TP Hà Nội nhấn mạnh: Việc triển khai hiệu quả Đề án 06 và Nghị quyết 57 đang mở đường phục vụ cho phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, minh bạch, dựa trên dữ liệu và lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ.

Với sự phối hợp chặt chẽ giữa Công an TP Hà Nội và chính quyền các cấp, những chủ trương lớn của Thành ủy, UBND TP đang được Công an TP Hà Nội và chính quyền thành phố chuyển hóa thành thực tiễn sinh động, đưa Hà Nội trở thành mô hình tiêu biểu cả nước về phân cấp, phân quyền và chuyển đổi số. Nền tảng dữ liệu của Đề án 06 và Nghị quyết 57 chính là điểm tựa vững chắc cho mọi đổi mới của chính quyền hai cấp, hướng tới phục vụ nhân dân tốt nhất.

Hoàng Phong