Phan Rí Cửa - vùng đất hội tụ nhiều di tích văn hóa lâu đời

“Đất lành chim đậu”

Mới đây, UBND tỉnh đã phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Mũi Né đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2050. Trong đó, tuyến giao thông đường bộ ven biển có chiều dài 63 km theo hướng Đông Bắc - Tây Nam, từ xã Phan Rí Cửa (cửa sông Lũy) đến phường Phú Thủy (cửa sông Phú Hài) là hành lang ven biển, cũng là trục xương sống của toàn khu. Phan Rí Cửa được xem là cửa ngõ chính của Khu du lịch quốc gia Mũi Né, vừa có vị trí địa lý thuận lợi, lại sở hữu cảnh đẹp đơn sơ, mộc mạc, nơi đây đã và đang thu hút nhiều lượt khách du lịch mỗi năm. Là 1 trong 3 trung tâm phát triển khu đô thị nghỉ dưỡng ven biển, trong Quy hoạch chung Khu du lịch quốc gia Mũi Né, cùng với bề dày lịch sử văn hóa lâu đời, hứa hẹn vùng đất Phan Rí Cửa sẽ phát triển sôi động và sầm uất hơn.

Cảng cá Phan Rí Cửa (ảnh: N. Lân)

Theo Địa chí Phan Rí Cửa, vùng đất này được khai phá và cư dân sinh sống hơn 300 năm, thật sự là nơi “đất lành chim đậu”. Trong quá trình hình thành làng, xã, người dân đã xây dựng nhiều di tích lịch sử - văn hóa được xếp hạng cấp quốc gia và cấp tỉnh như: đền Hùng Vương, miếu Hải Tân, vạn Tả Tân, đình Thanh Tu, vạn Nam Thuận Thanh, vạn Nam Phú, miếu Thanh Minh, lăng Bắc Hải, vạn Hội Lưới Năm...

Chủ tịch UBND xã Phan Rí Cửa Võ Minh Chiến cho biết, các di tích này đều được bảo tồn, tôn tạo và trở thành không gian sinh hoạt văn hóa của cộng đồng. Nhiều nghề truyền thống và lễ hội vùng biển vẫn được duy trì, trong đó lễ giỗ tổ, thanh minh, chèo bả trạo, bài chòi… được tổ chức trang trọng, góp phần nhắc nhở người dân nhớ về cội nguồn và tạo động lực phát triển kinh tế, xây dựng quê hương ngày càng văn minh, giàu đẹp.

Dù chỉ là làng chài nhỏ ven sông Lũy, các di tích lịch sử và lễ hội văn hóa lâu đời nơi đây được bảo tồn, phát huy, trở thành địa chỉ giáo dục truyền thống yêu nước, cách mạng cho thế hệ trẻ. Từ đó, khơi dậy tinh thần yêu nước và khát vọng xây dựng quê hương giàu đẹp, xứng đáng với công lao của các thế hệ cha ông đã đấu tranh giành độc lập, mang lại cuộc sống bình yên, hạnh phúc cho Nhân dân.

Lễ hội Cầu ngư của làng biển Phan Rí Cửa

Lưu giữ những giá trị văn hóa

Người dân Phan Rí Cửa tự hào vì bên cạnh đền thờ Hùng Vương, nơi đây còn có vạn Tả Tân và miếu Hải Tân - những công trình kiến trúc lâu đời, được công nhận di tích lịch sử cấp tỉnh. Trải qua gần 2 thế kỷ, đền thờ Hùng Vương trở thành điểm đến tín ngưỡng quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân.

Ông Phan Quốc Minh - Phó Ban Quản lý đền thờ Hùng Vương cho biết, đền được xếp hạng di tích nghệ thuật cấp tỉnh năm 2010 và là nơi tổ chức Lễ hội Giỗ tổ vào ngày mùng 10 tháng 3 hằng năm. Đây là ngôi đền thờ Quốc Tổ duy nhất ở Bình Thuận (cũ) còn lưu giữ đầy đủ các giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể. Lễ hội Giỗ tổ không chỉ phát huy giá trị văn hóa hàng ngàn năm mà còn nhắc nhở toàn dân khắc ghi lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước - Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Lễ hội Giỗ tổ tại đền thờ Hùng Vương. Ảnh: N.Lân

Theo lãnh đạo địa phương, khi cư dân miền ngoài vào Nam, họ dừng chân tại Phan Rí Cửa - nơi đất lành, địa thế thuận lợi, ngư trường rộng lớn để khai phá và lập nghiệp. Quá trình sinh sống hình thành nhiều công trình văn hóa tín ngưỡng và lễ hội đặc sắc, phản ánh đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân làng biển qua các thời kỳ. Tại các đền, miếu, vạn còn lưu giữ nhiều đạo sắc phong và hiện vật quý của các triều đại, được xem là “báu vật” vô giá, mang đến niềm tự hào cho các thế hệ. Hằng năm, người dân duy trì lễ nghi truyền thống, giữ gìn thuần phong mỹ tục, tăng cường đoàn kết cộng đồng, khơi dậy tình yêu quê hương, đồng thời góp sức xây dựng thôn làng yên vui, là nguồn lực quan trọng phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Với 32 thôn dân cư đông đúc, các chi bộ, đảng viên và tổ chức, đoàn thể đã tích cực tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức chính trị, đồng thời giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Cùng nhau xây dựng và lưu truyền các giá trị lịch sử - văn hóa đặc trưng của vùng đất Phan Rí Cửa.

Minh Vân .