Phản ứng ở cơ thể người tiêm hai loại vaccine Covid-19

Việc tiêm kết hợp hai hoặc nhiều loại vaccine Covid-19 khác nhau trên cùng một người đang được một số quốc gia áp dụng. Điều này xuất phát từ tình trạng khan hiếm vaccine, nhiều người đã đến hạn tiêm mũi 2 nhưng không có sẵn loại vaccine đã tiêm mũi 1.

Chưa phát hiện phản ứng phụ nghiêm trọng

Theo Reuters, ngày 2/8, Viện Huyết thanh Quốc gia Đan Mạch công bố nghiên cứu cho thấy việc tiêm trộn liều một vaccine AstraZeneca với liều hai vaccine Pfizer hoặc Moderna đem lại “hiệu quả cao". Dữ liệu thu thập trong 5 tháng (tháng 2-6/2021), cùng thời điểm biến chủng Alpha bùng phát mạnh mẽ ở nước này.

Nghiên cứu thực hiện trên 144.000 người, chủ yếu là nhân viên y tế tuyến đầu, người cao tuổi. Hai tuần sau tiêm, nguy cơ lây nhiễm nCoV của họ giảm 88% so với những người không được tiêm vaccine. Con số này được đánh giá không thấp hơn đáng kể so với hai mũi Pfizer.

Một nghiên cứu khác từ Anh công bố vào tháng 6 phát hiện tiêm trộn vaccine AstraZeneca và các loại có công nghệ sử dụng adenovirus (virus bất hoạt) như Johnson & Johnson hoặc vaccine mRNA (Pfizer, Moderna) đều tạo ra phản ứng chống lại nCoV mạnh hơn khi tiêm hai liều AstraZeneca.

Trong khi đó, ngày 30/7, Quỹ Đầu tư Trực tiếp của Nga (RDIF) cho biết thử nghiệm tiêm trộn liều đầu tiên Sputnik V, liều thứ 2 là AstraZeneca không gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng. Ngoài ra, không tình nguyện viên nào mắc Covid-19.

Giới chuyên gia hiện chưa phát hiện phản ứng phụ nghiêm trọng sau tiêm trộn nhiều loại vaccine Covid-19. Ảnh: Aljazeera.

Theo Aljazeera, các nghiên cứu đã thực hiện không phát hiện phản ứng phụ nghiêm trọng nào từ việc tiêm trộn hai loại vaccine Covid-19. Tuy nhiên, nghiên cứu Com-COV từ Đại học Oxford, Anh, cho thấy tỷ lệ gặp tác dụng phụ nhẹ đến trung bình gia tăng ở những người này.

Nghiên cứu phân tích dữ liệu của hơn 800 tình nguyện viên với mũi 1 là AstraZeneca, mũi 2 là Pfizer và ngược lại.

Dữ liệu từ nghiên cứu Com-COV cho thấy 30-40% người được tiêm trộn báo cáo về tình trạng bị sốt sau tiêm mũi thứ 2. Con số này ở những người chỉ tiêm 2 liều cùng loại vaccine là 10-20%. Nhóm chuyên gia cũng cảnh báo về tỷ lệ gặp các tác dụng phụ như sốt, ớn lạnh, đau đầu, mỏi cơ và đau khớp ở người tiêm hai loại vaccine Covid-19 khác nhau.

Điều này đồng nghĩa tỷ lệ người lao động phải xin nghỉ làm nhiều hơn sau khi tiêm trộn hai loại vaccine Covid-19. Thử nghiệm Com-COV vẫn đang diễn ra và mở rộng thêm nghiên cứu về việc kết hợp Moderna với Novavax.

Ngoài ra, nghiên cứu CombivacS tại Tây Ban Nha cũng cho thấy nhóm người nhận kết hợp 2 loại vaccine có tăng tỷ lệ tác dụng phụ thông thường như đau đầu, sốt. Tuy nhiên, người tiêm không tăng bất cứ tác dụng phụ nào nguy hiểm. Hầu hết tác dụng phụ giảm dần và biến mất trong vòng 48 giờ. Tác dụng phụ nhiều hơn có thể được lý giải do phản ứng miễn dịch gây ra mạnh mẽ hơn sau liều thứ 2.

Tuy nhiên, dữ liệu này nghiên cứu trên những tình nguyện viên trên 50 tuổi. Liên minh Toàn cầu về Vaccine và Tiêm chủng (GAVI) cảnh báo các tác dụng phụ có thể nghiêm trọng hơn ở những người trẻ.

Cuối tháng 6, nhà virus học Angela Rasmussen, Đại học Georgetown, Mỹ, tiêm liều thứ 2 vaccine Pfizer, hai tháng sau khi bà tiêm mũi 1 là Johnson & Johnson. Vị chuyên gia tiêm Johnson & Johnson khi đang sống ở Seattle và sắp chuyển đến Canada. Bà lo ngại không thể đủ thời gian để chờ đợi việc tiêm hai liều vaccine Covid-19. Trong khi đó, Canada vẫn đang khan hiếm Pfizer và Johnson & Johnson chỉ cần liều duy nhất.

Rasmussen nhanh chóng thay đổi ý định khi đặt chân đến Canada. Biến chủng Delta ngày càng nguy hiểm. Vị chuyên gia lo lắng một liều vaccine Covid-19 không đủ hiệu lực bảo vệ bản thân khỏi biến chủng mới. Do đó, bà quyết định tiêm trộn hai loại vaccine Covid-19.

Trả lời CNBC, bà Rasmussen cho hay sau tiêm không gặp vấn đề gì về sức khỏe. Tác dụng phụ duy nhất mà vị chuyên gia gặp phải là đau cánh tay sau tiêm mũi 2 (Pfizer).

Nhà virus học Angela Rasmussen cảm thấy đau cánh tay khi tiêm mũi 2 là Pfizer, trước đó, bà tiêm mũi 1 Johnson & Johnson. Ảnh: CNBC.

Nhiếp ảnh gia đã nghỉ hưu Matthew, 70 tuổi, ở Los Angeles, Mỹ, cũng chia sẻ bản thân hoàn toàn bình thường khi tiêm hai loại vaccine Johnson & Johnson (mũi 1) và Pfizer (mũi 2). Tương tự bà Rasmussen, ông Matthew bị đau cánh tay.

Ông cho hay bản thân quyết định tiêm loại vaccine khác vì lo ngại trước các biến chủng. Sau khi trao đổi kỹ với bác sĩ về vấn đề có thể gặp phải, ông được kết luận an toàn khi tiêm trộn hai loại vaccine.

Trước đó, khi tiêm mũi 1, người đàn ông này bị mệt mỏi trong vài ngày, đau dữ dội ở bắp chân suốt 48 giờ. “Mũi thứ 2 của tôi ổn hơn rất nhiều”, ông nói.

Theo Cơ quan Y tế Fraser (Canada), nếu một người đã tiêm mũi 1 Pfizer hoặc Moderna, họ có thể tiêm mũi thứ 2 là một trong 2 loại vaccine mRNA này. Điều này được khẳng định là an toàn và hiệu quả.

Song, Cơ quan Y tế Fraser cũng cho biết thêm các tác dụng phụ có thể xảy ra ở cả hai loại vaccine này rất giống nhau. Chúng bao gồm: Mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ, sốt và buồn nôn. Đây là những dấu hiệu bình thường cho thấy cơ thể bạn đang được bảo vệ và sẽ biến mất sau 2-3 ngày. Một số người có thể không gặp tác dụng phụ.

Nhiều quan điểm trái chiều

Việc trộn các vaccine khác nhau không phải điều xa lạ. Giới nghiên cứu về HIV từ lâu đã khám phá ra điều này khi tìm cách phát triển vaccine ngừa bệnh. Nguyên nhân là việc chống lại virus HIV đòi hỏi phản ứng miễn dịch phức tạp, gần như không thể đạt được chỉ với một loại vaccine. Vaccine chỉ tạo ra một loại phản ứng miễn dịch hoặc kích thích một nhóm tế bào miễn dịch.

Vaccine Ebola do Johnson & Johnson phát triển cũng là ví dụ điển hình về việc trộn các loại khác nhau. Lần tiêm đầu là liều sử dụng vector adenovirus tương tự của vaccine Covid-19 AstraZeneca. Lần thứ 2 sử dụng phiên bản sửa đổi của loại virus poxvirus có tên Ankara (MVA).

WHO và nhiều chuyên gia phản đối quyết định tiêm trộn nhiều loại vaccine Covid-19 trên cùng một người. Ảnh: Reuters.

Tuy nhiên, việc tiêm kết hợp nhiều loại vaccine Covid-19 vấp phải nhiều quan điểm trái chiều. Ngày 12/7, Tổ chức Y tế Thế giới cảnh báo việc tiêm trộn các loại vaccine hiện nay có rất ít dữ liệu. Vì vậy, nó có thể gây nguy hiểm, tác động tiêu cực sức khỏe.

Theo Reuters, bà Swaminathan gọi việc tiêm trộn vaccine Covid-19 là “vùng không có dữ liệu”. Các cơ quan y tế công cộng các nước có thể đưa khuyến nghị dựa trên dữ liệu có sẵn, tuy nhiên, cần nói nói thêm những nghiên cứu về tiêm trộn vaccine đang được thực hiện và tính sinh miễn dịch, an toàn đều cần được đánh giá.

Tại Australia, theo ABC News, các cơ quan y tế nước này tuyên bố không chấp thuận việc kết hợp hai loại vaccine Covid-19 trên cùng một người. Giới chức Australia khuyên người dân vẫn nên kiên nhẫn chờ đợi để tiêm đủ 2 liều vaccine cùng loại.

Cùng quan điểm, nhà miễn dịch học Daniel Altmann, Đại học Hoàng gia London, Anh, cho rằng hệ thống miễn dịch tạo ra phản ứng chống lại adenovirus. Do đó, các liều vaccine dựa trên virus lặp đi lặp lại có thể kém hiệu quả hơn. Mặt khác, theo vị chuyên gia, tiêm vaccine mRNA có xu hướng gây tác dụng nghiêm trọng hơn khi tăng liều.

Bác sĩ Tushar Tayal, Khoa Nội, Bệnh viện CK Birla, Gurgaon, Ấn Độ, cũng không khuyến khích chúng ta tiêm hai liều vaccine Covid-19 khác loại.

Thiên Nhan