Pháp cấm hút thuốc lá ở bãi biển và công viên

Khoảng 75.000 người tử vong do các biến chứng liên quan đến thuốc lá ở Pháp mỗi năm. Ảnh: REUTERS

Biện pháp toàn diện này là một phần trong cam kết của Tổng thống Emmanuel Macron nhằm tạo ra "thế hệ không thuốc lá đầu tiên" đến năm 2032.

Trong bối cảnh đó, mùa hè này ở Paris, nếu du khách hút chỉ một điếu thuốc dưới Tháp Eiffel, có thể bất ngờ vì mức giá cao phải trả.

Những người vi phạm quy định, bao gồm cả khách du lịch không hề hay biết, sẽ phải đối mặt với khoản tiền phạt 90 euro nếu nộp phạt trong vòng 15 ngày, sau đó có thể lên tới 135 euro (khoảng 150 đô la) nếu quá thời gian quy định nộp.

"Pháp định vị sẽ là một trong những quốc gia chủ động nhất châu Âu về kiểm soát thuốc lá", Raquel Venâncio, quan chức chính sách cấp cao tại Smoke Free Partnership, một liên minh các nhóm vận động kiểm soát thuốc lá châu Âu cho biết.

Trong khi các quốc gia như Tây Ban Nha và Ý đã đưa ra lệnh hạn chế hút thuốc ở một số khu vực nhất định theo cấp địa phương hoặc khu vực thì Pháp nổi bật là quốc gia châu Âu duy nhất thực thi lệnh cấm hút thuốc bãi biển trên cả nước.

Những hạn chế này chắc chắn là sự thay đổi lớn ở một quốc gia từ lâu gắn liền với văn hóa thuốc lá.

Truyền thống gắn liền với thuốc lá

Từ Brigitte Bardot đến Charles de Gaulle, những biểu tượng của Pháp hiếm khi được nhìn thấy mà không cầm trên tay một điếu Gauloises — thương hiệu nguyên mẫu của Pháp.

Ông Venâncio cho rằng giới trí thức và văn hóa điện ảnh của Pháp đã gắn liền với văn hóa thuốc lá qua nhiều thế hệ. Nhưng mối quan hệ quốc gia với thuốc lá đang thay đổi.

Theo báo cáo của Ủy ban Quốc gia phòng chống tác hại của thuốc lá (CNCT), tỷ lệ hút thuốc ở Pháp đang ở mức thấp nhất kể từ những năm 1990.

Ngày nay, khoảng 1/3 người trưởng thành ở Pháp hút thuốc, trong đó 23% dân số trưởng thành cho biết họ hút thuốc hàng ngày, theo báo cáo năm 2024 của cơ quan y tế công cộng quốc gia Pháp.

Tỷ lệ sử dụng thuốc lá đang giảm ở những người trẻ tuổi. Theo dữ liệu mới nhất hiện có, khoảng 16% thanh thiếu niên 17 tuổi cho biết họ hút thuốc hàng ngày vào năm 2022, giảm so với mức 25% cách đây 6 năm.

Trong khi đó, Pháp vẫn là một trong những quốc gia phụ thuộc vào thuốc lá nhiều nhất châu Âu, một phần là vì xu hướng "bùng nổ" nạn buôn lậu thuốc lá, chủ yếu từ Bulgaria, Thổ Nhĩ Kỳ và Algeria.

Theo nghiên cứu của KPMG do gã khổng lồ thuốc lá Philip Morris, chỉ tính riêng năm 2024, Pháp đã tiêu thụ khoảng 18,7 tỷ điếu thuốc lá bất hợp pháp.

Hầu hết những người hút thuốc thường xuyên bắt đầu từ tuổi thiếu niên, trong đó khoảng 90% bắt đầu thói quen này trước khi bước sang tuổi 18, theo Bộ Y tế Pháp.

Bộ trưởng Y tế và Gia đình Pháp Catherine Vautrin khẳng định bảo vệ thanh thiếu niên và phi bình thường hóa việc hút thuốc là "ưu tiên tuyệt đối" của chính phủ.

Không giống như Bỉ và Vương quốc Anh, nơi gần đây đã cấm bán thuốc lá điện tử dùng một lần, các quy định mới của Pháp không cấm thuốc lá điện tử — ít nhất là cho đến hiện tại.

Tuy nhiên, các quy định mới đặt ra, bao gồm giảm mức nicotine trong các sản phẩm thuốc lá điện tử, cũng như giới hạn nghiêm ngặt đối với các hương vị như kẹo bông.

"Những sản phẩm này đóng vai trò là cánh cổng dẫn đến chứng nghiện và sẽ được quản lý, bắt đầu từ năm 2026", bà Vautrin cho biết.

Theo số liệu của EU, việc sử dụng thuốc lá vẫn là rủi ro sức khỏe có thể phòng ngừa hàng đầu ở Liên minh châu Âu, gây ra gần 700.000 ca tử vong sớm mỗi năm.

Pháp thống kê khoảng 75.000 ca tử vong mỗi năm — tương đương với 200 ca tử vong mỗi ngày, theo Bộ Y tế nước này.

Ngoài tác hại trực tiếp đối với người hút thuốc và những người xung quanh, các sản phẩm thuốc lá còn gây ra mối nguy hại cho môi trường.

Theo Bộ Y tế Pháp, ước tính có khoảng 20.000 đến 25.000 tấn đầu lọc thuốc lá bị vứt bỏ trên khắp nước Pháp mỗi năm.

Pháp đã cấm bán thuốc lá cho trẻ vị thành niên dưới 18 tuổi vào năm 2009. Tuy nhiên, quá trình thực hiện lại lỏng lẻo.

Một nghiên cứu của Ủy ban quốc gia chống thuốc lá (CNCT) phát hiện khoảng 2/3 các cửa hàng thuốc lá vẫn tiếp tục bán cho khách hàng chưa đủ tuổi.

Và mặc dù trẻ vị thành niên cấm mua thuốc lá, nhưng không có luật nào cấm chúng hút thuốc — một lỗ hổng pháp lý mà chính phủ đã hứa sẽ giải quyết trong luật trong tương lai.

Ngược lại với Thụy Điển-quốc gia châu Âu duy nhất cấm hoàn toàn việc hút thuốc trên sân hiên nhà hàng và quán bar, Pháp vẫn tiếp tục cho phép hút thuốc ở những không gian này.

Ngay cả Vương quốc Anh, nơi có một số chính sách chống hút thuốc nghiêm ngặt nhất châu Âu, vẫn cho phép hút thuốc ở các khu vườn quán rượu.

HỒNG NHUNG