Ông Trump thắng lớn sau khi Quốc hội Mỹ thông qua siêu dự luật 'lớn và đẹp'

Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson và các thành viên đảng Cộng hòa sau khi dự luật lớn của Tổng thống Donald Trump được thông qua ngày 3/7. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 3/7 đã giành được chiến thắng chính trị lớn khi Quốc hội Mỹ suýt soát thông qua dự luật thuế và chi tiêu mang dấu ấn của ông, củng cố chương trình nghị sự tái nhiệm đầy cấp tiến và tăng cường ngân sách cho chiến dịch chống nhập cư.

Với tâm trạng phấn khởi, ông Trump tuyên bố dự luật này sẽ “đẩy nền kinh tế Mỹ vút lên như tên lửa”, bất chấp nhiều lo ngại trong chính nội bộ đảng Cộng hòa rằng nó sẽ khiến nợ công phình to và làm suy yếu các chương trình y tế, an sinh xã hội.

Trả lời báo chí trên đường đến một cuộc vận động tranh cử ở bang Iowa – nơi mở màn cho lễ mừng sinh nhật lần thứ 250 của nước Mỹ – Tổng thống Trump mô tả gói chi tiêu này là “dự luật lớn nhất từng được ký ban hành”.

Một nhóm nhỏ các nghị sĩ Cộng hòa phản đối đã đổi ý sau khi Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson làm việc xuyên đêm để thuyết phục họ ủng hộ “Dự luật lớn và đẹp” (Big, beautiful bill) – theo cách ông Trump gọi tên văn bản dài 869 trang này.

Dự luật vượt qua vòng bỏ phiếu cuối cùng với tỷ lệ sít sao 218–214. Nhà Trắng lập tức đăng tuyên bố “chiến thắng” lên mạng xã hội và xác nhận ông Trump sẽ ký dự luật thành luật vào thứ Sáu, đúng dịp Quốc khánh Mỹ 4/7.

Việc bỏ phiếu ban đầu dự kiến diễn ra sớm hơn, nhưng bị đẩy lùi đến thứ Năm do lãnh đạo phe Dân chủ thiểu số Hạ viện, Hakeem Jeffries, phát biểu phản đối gần 9 tiếng nhằm câu giờ.

Trục xuất quy mô lớn, giảm thuế, tăng chi tiêu quân sự

Dự luật này là chiến thắng mới nhất trong loạt thành công gần đây của ông Trump, bao gồm: một phán quyết của Tòa án Tối cao hạn chế quyền của các thẩm phán liên bang đơn lẻ, và các cuộc không kích của Mỹ dẫn đến lệnh ngừng bắn giữa Israel và Iran.

Sau khi được Thượng viện thông qua với tỉ lệ sít sao hôm thứ Ba, văn bản đã phải quay lại Hạ viện để phê chuẩn các sửa đổi từ phía Thượng viện.

Gói chi tiêu này hiện thực hóa nhiều cam kết tranh cử của ông Trump: tăng ngân sách quốc phòng, tài trợ chiến dịch trục xuất người nhập cư trái phép quy mô lớn và phân bổ 4.500 tỷ USD để kéo dài chính sách giảm thuế từ nhiệm kỳ đầu.

“Mọi thứ đều là thảm họa dưới chính quyền cấp tiến Biden-Harris. Chúng tôi đã cố gắng hết sức để sửa càng nhiều càng tốt, trong một dự luật to đẹp duy nhất”, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói. “Tôi vô cùng biết ơn vì chúng tôi đã làm được điều đó”.

Tuy nhiên, các chuyên gia dự báo đạo luật này sẽ khiến thâm hụt ngân sách Mỹ tăng thêm 3.400 tỷ USD trong thập kỷ tới, đồng thời cắt giảm chương trình hỗ trợ thực phẩm và thực hiện các đợt cắt giảm lớn nhất từ trước tới nay với Medicaid – chương trình bảo hiểm y tế cho người thu nhập thấp từng được ra mắt từ thập niên 1960.

Một số ước tính cho biết có thể có tới 17 triệu người Mỹ mất bảo hiểm y tế nếu dự luật được ban hành. Hàng chục bệnh viện nông thôn được dự báo sẽ phải đóng cửa.

Trong khi nhiều nghị sĩ Cộng hòa ôn hòa lo ngại các khoản cắt giảm sẽ gây tổn hại cho cơ hội tái đắc cử của họ trong năm tới, thì phe bảo thủ tài chính lại cho rằng mức tiết kiệm này còn quá ít so với những gì từng được cam kết.

Ông Johnson đã phải thương lượng sát sao, khi chỉ được phép để mất vài phiếu ủng hộ trong số hơn hai chục nghị sĩ từng tuyên bố có thể bác bỏ dự luật.

Tổng thống Trump trong nhiều tuần qua đã tích cực gọi điện, tổ chức các cuộc họp tại Nhà Trắng nhằm thuyết phục những nghị sĩ đang phân vân giữa việc làm phật lòng cử tri trong nước hay đối đầu với Tổng thống.

Phản ứng từ đảng Dân chủ

Đảng Dân chủ hy vọng làn sóng phản đối từ công chúng sẽ giúp họ giành lại Hạ viện trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2026. Họ viện dẫn các dữ liệu cho thấy đạo luật này đại diện cho một sự tái phân phối tài sản khổng lồ – lấy từ người nghèo để đưa về tay người giàu.

Trước giờ bỏ phiếu, ông Hakeem Jeffries đã giữ sàn phát biểu để đọc các câu chuyện của những người dân thường Mỹ mà ông cho là sẽ bị ảnh hưởng nặng nề bởi dự luật của ông Trump.

“Dự luật này, cái dự luật to lớn, xấu xí này – ngân sách liều lĩnh của đảng Cộng hòa, là một sự ghê tởm – không hề nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân Mỹ”, ông Jeffries nhấn mạnh.

Ngay sau khi Quốc hội thông qua, cựu Tổng thống Joe Biden đã lên tiếng: “Dự luật này không chỉ liều lĩnh – mà còn là tàn nhẫn”.

Việc tăng chi cho quốc phòng và an ninh biên giới sẽ được tài trợ một phần bằng cách loại bỏ các khoản trợ cấp năng lượng sạch và xe điện – yếu tố khiến ông Trump mâu thuẫn công khai với cựu cố vấn và nhà sáng lập Tesla Elon Musk.

Huyền Chi