Pháp chuẩn bị cho chiến tranh không gian như thế nào?
Chương trình 'Hành động và Khả năng phục hồi Không gian' (Ares) của Tổng cục Vũ khí Pháp (DGA) nhằm mục đích cung cấp cho quân đội nước này khả năng quan sát và phòng thủ trong không gian. Trong khi đó, Tập đoàn ArianeGroup lại hỗ trợ tăng cường mạng lưới giám sát vệ tinh từ Trái đất, còn gọi là Helix.
Từ "người tuần tra" Yoda đến "vệ tinh săn mồi" Splinter
Bảo vệ các vệ tinh quân sự khỏi các mối đe dọa ngày càng gia tăng trong không gian. Đây là mục tiêu của chương trình Ares do DGA dẫn đầu. Trong khuôn khổ chương trình, đầu tháng 8 vừa qua, DGA đã thông báo một thỏa thuận với công ty khởi nghiệp Infinite Orbits có trụ sở tại Toulouse để cung cấp cho Bộ tư lệnh Không gian một dịch vụ kiểm tra và giám sát quỹ đạo địa tĩnh, đồng thời chuẩn bị cho các hoạt động tác chiến trong không gian thông qua một vệ tinh chuyên dụng. Vệ tinh này dự kiến sẽ được phóng lên quỹ đạo sớm nhất là vào năm 2027.

Hình minh họa ba vệ tinh quân sự của Thành phần không gian quang học (CSO). Ảnh: Tổng cục Vũ khí Pháp
Chiến lược không gian của Pháp được xác định vào năm 2019 và các chương trình giám sát không gian cho mục đích quân sự đã được tiến hành kể từ khi xảy ra xung đột quân sự Nga và Ukraine hồi tháng 2-2023. Điều này cho thấy, các cuộc xung đột hiện đại cũng diễn ra trong không gian, thông qua việc gây nhiễu vệ tinh liên lạc hoặc các hoạt động mạng.
Đây chính là cách mà chương trình Ares đang được đẩy nhanh tiến độ, và sẽ sớm ra mắt một số thiết bị mới, chẳng hạn như "người tuần tra Yoda" chuyên giám sát các vật thể không gian trên quỹ đạo địa tĩnh (36.000km). Chương trình thử nghiệm này sẽ được tiếp nối bởi hệ thống Egide vào năm 2030.
Đối với quỹ đạo thấp, nằm trong khoảng 400 - 1.000km, Bộ Quân đội Pháp đã giao cho công ty khởi nghiệp U-Space ở Toulouse và công ty MBDA - công ty hàng đầu châu Âu về tên lửa, một thí nghiệm có tên “Toutatis” bao gồm hai vệ tinh.

Mô hình vệ tinh Splinter, một trong hai vệ tinh trong chương trình "Toutatis". Ảnh: 20minutes.fr
Tại Triển lãm Hàng không Paris hồi tháng 6 vừa qua, Giám đốc thị trường mới của MBDA, ông Nicolas Lefort, đã giới thiệu với báo chí về Splinter, một trong hai vệ tinh tham gia chương trình thí nghiệm “Toutatis”, dự kiến sẽ được phóng vào cuối năm 2026. "Splinter là một vệ tinh được trang bị hệ thống đẩy cỡ lớn, cảm biến và bộ phát laser chiếu sáng, biến nó thành một vệ tinh săn mồi, với mục tiêu chống lại các mối đe dọa trên quỹ đạo thấp", ông Lefort giải thích.
Ông Lefort chỉ rõ rằng, loại laser này chứng minh được có khả năng phản ứng nhanh và đủ chính xác để nhắm vào bất kỳ bộ phận nào của vệ tinh đối phương nhưng hiện chưa đủ mạnh để tiêu diệt mục tiêu.
Helix, mạng lưới kính viễn vọng giám sát không gian 7 ngày/tuần
ArianeGroup, nổi tiếng chủ yếu với tên lửa Ariane, đã lường trước những thách thức của việc giám sát không gian từ 10 năm trước. ArianeGroup đã tạo ra Helix, một chương trình giám sát vệ tinh từ trái đất, phục vụ cả mục đích dân sự và quân sự. Chương trình này đang ngày càng phát triển mạnh mẽ, với khoảng 40 kính viễn vọng được phân bổ trên toàn cầu. “Đây là mạng lưới kính viễn vọng lớn nhất châu Âu", Hélène Blanchard, Giám đốc Cơ quan An ninh không gian tại ArianeGroup, khẳng định. Dự kiến đến năm 2030, số lượng kính viễn vọng sẽ tăng lên khoảng 100, có khả năng giám sát không gian 7 ngày/tuần.
Theo bà Hélène Blanchard, khoảng 10.000 vệ tinh dân sự và quân sự hoạt động trong không gian mỗi ngày, một con số đang tăng theo cấp số nhân, đặc biệt là với các chòm sao vệ tinh (Starlink, Kuiper,…) sẽ "bão hòa quỹ đạo thấp". Do đó, mục tiêu chính của Helix là lập bản đồ các vệ tinh này, cũng như các mảnh vỡ không gian, từ đó cho phép khách hàng biết tình hình trong không gian trước khi di chuyển vệ tinh của họ. Một số kính viễn vọng của Helix cũng có khả năng theo dõi và bám theo vệ tinh, điều này đặc biệt được quân đội quan tâm.
Ngoài Helix, Sodern-một công ty con của ArianeGroup-còn trang bị cho vệ tinh các camera không gian để "theo dõi xem có vật thể nào đang đến gần hay không và phát hiện mảnh vỡ. "Từ mặt đất, chúng tôi nhìn thấy một điểm sáng, trong khi các camera này cho phép chúng tôi xác định vật thể bằng ảnh hoặc video, có thể được chụp từ khoảng cách từ 100m đến 1.500km", Fabien Robert, giám đốc bán hàng của công ty Sodern, giải thích.
Tuy nhiên, Giám đốc Cơ quan An ninh không gian tại ArianeGroup Hélène Blanchard cảnh báo rằng, trong những vấn đề liên quan đến an ninh không gian, thì phần quan sát chỉ là bước khởi đầu. "Nếu mối đe dọa xuất hiện, chúng ta cần có khả năng hành động, từ mặt đất hoặc từ không gian, bao gồm các giải pháp chiếu sáng bằng laser như một lời cảnh báo, trước khi hành động quyết liệt hơn", bà Hélène Blanchard nhấn mạnh.