Ukraine muốn xuất khẩu vũ khí giữa chiến sự căng thẳng

Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết, năm 2024, 30% khí tài của quân đội được chế tạo trong nước, ông đặt mục tiêu nâng con số này lên 50% vào cuối năm 2025.

Xuồng không người lái (USV) Magura V5 của Ukraine. (Nguồn: Reuters)

Thoạt nghe, ý tưởng xuất khẩu vũ khí trong khi vẫn phải đối phó Nga nghe có vẻ mạo hiểm. Nhưng các lãnh đạo công nghiệp Ukraine cho rằng điều này sẽ giúp mở rộng sản xuất, giảm chi phí, tăng nguồn thu và qua đó củng cố sức mạnh quốc phòng của Ukraine.

Sản xuất nhiều hơn mức cần thiết

Tổng giám đốc điều hành Hiệp hội Công nghiệp Quốc phòng Ukraine (NAUDI) Serhiy Goncharov, cho biết năng lực sản xuất hiện cao gấp ba lần ngân sách quốc phòng có thể chi trả. Nếu không xuất khẩu, nhiều dây chuyền sẽ bị bỏ phí, chi phí trên mỗi sản phẩm sẽ tăng. Ông khẳng định: "Xuất khẩu không làm suy yếu khả năng phòng thủ, mà ngược lại, còn tăng tiềm lực cho Ukraine".

Máy bay không người lái sợi quang của Ukraine. (Nguồn: Getty Images)

Ngoài ra, doanh thu từ xuất khẩu sẽ cho phép các công ty đầu tư vào nghiên cứu, thử nghiệm công nghệ mới và đóng thêm thuế cho ngân sách nhà nước. Điều này còn giúp sản xuất những sản phẩm ngách – chẳng hạn hệ thống phanh dù cho máy bay phản lực Liên Xô cũ. Dù nhu cầu trong nước ít, nhưng quốc tế vẫn còn, Ukraine có thể tận dụng cơ hội để vừa duy trì sản xuất, vừa cạnh tranh với Nga trên thị trường.

Vẫn chưa rõ nhu cầu quốc tế dành cho vũ khí Ukraine lớn đến đâu, nhưng kinh nghiệm thực chiến là lợi thế không nhỏ. Các loại UAV, hệ thống tác chiến điện tử và linh kiện tiên tiến đang được kiểm nghiệm trực tiếp trên chiến trường, liên tục nhận phản hồi từ binh sĩ. Điều này giúp sản phẩm của Ukraine có tính thực tiễn cao, được một số đối tác NATO quan tâm.

Một số công ty phương Tây đã hợp tác chặt chẽ, thậm chí đặt nhà máy tại Ukraine hoặc mua linh kiện từ đây. Đan Mạch còn cho phép các doanh nghiệp Ukraine sản xuất trên lãnh thổ mình, vừa bảo vệ dây chuyền khỏi nguy cơ bị Nga tập kích, vừa mở đường tiếp cận công nghệ hiện đại.

Bài toán xuất khẩu

Kể từ sau khi chiến sự bùng nổ vào năm 2022, Ukraine đã siết chặt gần như toàn bộ hoạt động xuất khẩu vũ khí để giữ lại phục vụ chiến trường. Tuy nhiên, hiện Kiev đang cân nhắc nới lỏng, với các quy định chặt chẽ nhằm đảm bảo ưu tiên hàng đầu vẫn là nhu cầu quân đội Ukraine.

Một ủy ban quốc hội cùng Bộ Quốc phòng Ukraine đang xây dựng tiêu chí để một số sản phẩm có thể được xuất khẩu. Theo ông Goncharov, mục tiêu là chỉ xuất khẩu những thiết bị chất lượng cao, đã chứng minh hiệu quả trong thực chiến, tránh bán tràn lan gây hại cho uy tín quốc tế hoặc làm rơi công nghệ vào tay đối thủ.

"Đáp ứng nhu cầu của quân đội Ukraine luôn là ưu tiên số một. Xuất khẩu chỉ là bổ sung, nhưng là bổ sung cần thiết để ngành công nghiệp phát triển và đứng vững lâu dài", ông Goncharov nhấn mạnh.

Xuân Minh