Pháp và Arab Saudi dẫn đầu làn sóng công nhận Palestine: Thế giới chia rẽ, Israel dọa trả đũa
Pháp, Arab Saudi và nhiều quốc gia công nhận Nhà nước Palestine, khơi dậy tranh cãi toàn cầu. Israel dọa sáp nhập Bờ Tây, trong khi Mỹ phản ứng gay gắt.
Người dân Palestine di tản, chạy trốn khỏi miền Bắc Gaza do một chiến dịch quân sự của Israel, ngày 20/9. Ảnh: Reuters.
Pháp và Arab Saudi sẽ triệu tập hàng chục lãnh đạo thế giới trong hôm đầu tuần để kêu gọi ủng hộ giải pháp hai nhà nước, trong đó nhiều nước dự kiến sẽ chính thức công nhận Nhà nước Palestine – một động thái có thể kéo theo phản ứng gay gắt từ Israel và Mỹ.
Dù hội nghị thượng đỉnh này có thể nâng cao tinh thần cho người Palestine, nhưng khó có khả năng tạo ra thay đổi thực tế trên thực địa, nơi chính phủ cực hữu nhất trong lịch sử Israel đã tuyên bố sẽ không bao giờ chấp nhận một nhà nước Palestine, đồng thời tiếp tục chiến tranh với Hamas ở Gaza.
Giải pháp hai nhà nước từng là nền tảng của tiến trình hòa bình do Mỹ hậu thuẫn sau Hiệp định Oslo năm 1993. Tuy nhiên, tiến trình này đã vấp phải phản đối mạnh mẽ từ cả hai phía và gần như đã chết yểu.
Israel và Mỹ sẽ tẩy chay hội nghị, theo lời Đại sứ Israel tại Liên Hợp Quốc Danny Danon, người gọi sự kiện này là một “gánh xiếc”.
Anh, Canada, Australia và Bồ Đào Nha đều đã công nhận Nhà nước Palestine trong hôm 21/9. Pháp và 5 quốc gia khác dự kiến sẽ chính thức làm điều tương tự trong hôm đầu tuần.
Trong khi đa số các nước châu Âu hiện nay đã công nhận Palestine, cả Đức và Italy đều phát tín hiệu sẽ chưa làm động thái này trong tương lai gần.
Đức – vốn từ lâu là đồng minh mạnh mẽ của Israel vì trách nhiệm lịch sử liên quan đến sự kiện Holocaust – ngày càng chỉ trích chính sách của Israel, nhưng vẫn khẳng định rằng việc công nhận Nhà nước Palestine phải đi kèm một tiến trình chính trị dẫn tới giải pháp hai nhà nước. Người phát ngôn chính phủ Đức hôm thứ Hai cũng nhấn mạnh sẽ không được có thêm bất kỳ hành động sáp nhập nào ở vùng lãnh thổ bị Israel chiếm đóng.
Italy cho rằng việc công nhận một nhà nước Palestine lúc này có thể là “phản tác dụng”.
Người dân Palestine di tản mang theo đồ đạc di chuyển về phía nam trên một con đường ở khu vực trại tị nạn Nuseirat ở trung tâm Dải Gaza vào ngày 20/9. Ảnh: AFP.
Israel có thể đáp trả bằng sáp nhập Bờ Tây
Các quan chức Israel cho biết nước này đang cân nhắc việc sáp nhập một phần Bờ Tây bị chiếm đóng như một biện pháp đáp trả, đồng thời áp đặt một số biện pháp song phương cụ thể chống lại Paris, dù việc công nhận được cho là mang tính biểu tượng.
Tuy nhiên, động thái sáp nhập có thể phản tác dụng và làm xa lánh những quốc gia then chốt như Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) – cường quốc dầu mỏ và trung tâm thương mại toàn cầu với ảnh hưởng ngoại giao rộng lớn tại Trung Đông.
UAE, quốc gia Arab nổi bật nhất đã bình thường hóa quan hệ với Israel theo Thỏa thuận Abraham do Mỹ bảo trợ năm 2020, khẳng định việc sáp nhập sẽ làm suy yếu tinh thần của thỏa thuận này.
“Đó là lý do chính phủ tôi coi việc sáp nhập là lằn ranh đỏ, bởi nó đánh vào tận cốt lõi những gì Thỏa thuận Abraham hướng tới”, Bộ trưởng Nhà nước phụ trách ngoại giao UAE, bà Lana Nusseibeh, nói với BBC hôm đầu tuần.
Na Uy đã công nhận Nhà nước Palestine cùng với Tây Ban Nha và Ireland vào năm 2024. Tuy nhiên, Ngoại trưởng Na Uy Espen Barth Eide tỏ ra thận trọng trước làn sóng công nhận mới nhất.
“Palestine đang ở bước ngoặt, và chúng ta cũng đang ở ngã ba đường. Dù sự ủng hộ chính trị quốc tế cho giải pháp hai nhà nước chưa bao giờ mạnh mẽ như hiện nay, tình hình thực tế trên thực địa lại tồi tệ hơn bao giờ hết”, ông Eide nói.
Chính quyền Mỹ cũng cảnh báo có thể sẽ có hậu quả đối với những quốc gia thực hiện động thái chống lại Israel, bao gồm cả Pháp.
Hội nghị, diễn ra trước thềm Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tuần này, được tổ chức trong bối cảnh Israel phát động cuộc tấn công trên bộ quy mô lớn vào thành phố Gaza – vốn đã bị đe dọa từ lâu – với triển vọng ngừng bắn mờ mịt 2 năm sau khi Hamas tấn công Israel, châm ngòi cho cuộc chiến tại dải Gaza.
Pháp: Công nhận Palestine là sự bác bỏ Hamas
Giữa lúc Israel tăng cường tấn công Gaza và bạo lực từ người định cư Israel tại Bờ Tây leo thang, cảm giác cấp bách hành động ngày càng lớn để ngăn ý tưởng giải pháp hai nhà nước biến mất mãi mãi.
“Quyết định mà Tổng thống Cộng hòa Pháp sẽ công bố chiều nay tại Đại hội đồng Liên Hợp Quốc là một quyết định mang tính biểu tượng, ngay lập tức, chính trị, thể hiện cam kết của Pháp với giải pháp hai nhà nước”, Ngoại trưởng Pháp Jean-Noel Barrot nói trên kênh TF1.
Pháp đã thúc đẩy mạnh mẽ động thái này, với hy vọng tuyên bố hồi tháng 7 của ông Macron rằng ông sẽ công nhận Nhà nước Palestine sẽ tạo động lực lớn hơn cho phong trào vốn trước đây chủ yếu do những quốc gia nhỏ hơn – thường chỉ trích Israel – dẫn đầu.
Tối Chủ nhật vừa qua, cờ Palestine và Israel đã được trình chiếu lên tháp Eiffel ở Paris.
Một số quốc gia cho biết việc bình thường hóa quan hệ ngoại giao sẽ diễn ra theo từng giai đoạn và phụ thuộc vào tiến trình cải cách mà chính quyền Palestine thực hiện.
Tại Gaza, nhiều người Palestine không tìm thấy nhiều niềm an ủi trong việc được công nhận nhà nước khi họ phải chạy trốn khỏi các cuộc tấn công của Israel vào thành phố Gaza hôm Chủ nhật.
“Ngay cả khi các nước như Australia, Canada và Pháp – nay đã tham gia vào nhóm công nhận này – thừa nhận Palestine, tôi vẫn tin rằng sẽ không có áp lực nghiêm túc nào buộc Israel phải trao lại quyền lợi cho người Palestine”, Nabeel Jaber, một người tị nạn Palestine, nói.
Tại Tel Aviv, một số người Israel cho rằng người Palestine đã bỏ lỡ nhiều cơ hội để thành lập nhà nước trong quá khứ.
“Chúng tôi đã đề nghị hòa bình khoảng năm lần. Họ có thể đồng ý với bất kỳ thỏa thuận nào trong số đó, nhưng họ chưa bao giờ chọn hòa bình. Vậy tại sao chúng tôi phải chọn hòa bình với những người muốn bắt cóc, giết hại, cưỡng hiếp người dân chúng tôi? Tôi không nghĩ chúng tôi cần làm vậy”, Tamara Raveh, 25 tuổi, sinh viên ngành điện ảnh, nói.
