Phát động Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025

Phát biểu tại Lễ phát động, Giáo sư, Tiến sỹ Chu Hoàng Hà, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ cho biết, đây là lần thứ ba giải thưởng Trần Đại Nghĩa của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam được tổ chức.

Trong hai lần trước, năm 2016 và 2019, Cơ quan thường trực giải thưởng, các hội đồng khoa học chuyên ngành đã làm việc tích cực, trách nhiệm và đề cử 6 công trình để trao tặng Giải thưởng. Những công trình này trải dài trên nhiều lĩnh vực; phạm vi ứng dụng rộng rãi và đang tiếp tục hiện hữu, phát triển. Đây là minh chứng rõ ràng, xác thực và khách quan khẳng định, các công trình được đề cử có ứng dụng tốt trong thực tiễn phát triển kinh tế-xã hội, quốc phòng và an ninh.

Giáo sư, Tiến sỹ Chu Hoàng Hà khẳng định, qua hai mùa giải, các nhà khoa học, thầy giáo, giáo sư, bác sĩ tham gia và được trao giải là tấm gương sáng lan tỏa tới những thế hệ các nhà khoa học trẻ, góp phần đưa đất nước phát triển dựa trên khoa học và công nghệ.

Khác với các giải thưởng khoa học và công nghệ các cấp, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa tôn vinh những công trình khoa học mang tính ứng dụng và thực tiễn. Điểm đặc biệt khác, Hội đồng Khoa học, Hội đồng Giải thưởng xem xét giá trị ứng dụng của công trình đối với kinh tế, xã hội và sự phát triển về con người, đất nước Việt Nam. Bởi vậy, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa có thể được trao cho một nhà khoa học nước ngoài.

Từ 1/10 đến 31/12/2024, Cơ quan thường trực Giải thưởng sẽ tiếp nhận mọi hồ sơ cả trong và ngoài nước, giới thiệu ứng cử các ứng viên có công trình được ứng dụng trong thực tiễn đem lại những hiệu quả thiết thực cho Việt Nam. Tiếp theo, Hội đồng Khoa học chuyên ngành sẽ thẩm định và lựa chọn những hồ sơ xuất sắc nhất của từng chuyên ngành, đệ trình lên Hội đồng Giải thưởng xem xét quyết định trao giải.

Được bắt đầu từ năm 2016, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa là giải thưởng về khoa học công nghệ của Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam nhằm tôn vinh các nhà khoa học có thành tựu xuất sắc về khoa học tự nhiên và công nghệ; trực tiếp tổ chức triển khai ứng dụng các kết quả đó để đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế, xã hội và đảm bảo an ninh - quốc phòng của đất nước.

Các nhà khoa học được giải thưởng không chỉ được cộng đồng khoa học trong nước mà cả cộng đồng khoa học thế giới công nhận có đóng góp xuất sắc thực sự cho khoa học, là người đã hoàn thành hoặc đang chủ trì các công trình nghiên cứu xuất sắc thuộc 9 lĩnh vực khoa học tự nhiên và công nghệ (Toán học; Cơ học; Khoa học thông tin và khoa học máy tính; Vật lý; Hóa học; Khoa học về sự sống; Khoa học về trái đất; Khoa học biển; Khoa học môi trường và năng lượng). Các công trình được công bố trên các tạp chí khoa học quốc tế có uy tín hoặc được cấp bằng độc quyền sáng chế trong và ngoài nước. Mặt khác, các công trình khoa học ứng cử phải được tác giả công trình tổ chức triển khai ứng dụng ở Việt Nam, được ghi nhận có đóng góp hoặc có triển vọng đóng góp đem lại hiệu quả lớn về kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng cho đất nước.

Hội đồng Giải thưởng do Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học công nghệ Việt Nam quyết định thành lập (5-7 thành viên), hoạt động theo nguyên tắc tập trung, dân chủ, tiến hành bỏ phiếu kín. Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam sẽ trao Giải thưởng cho tác giả có công trình khoa học xuất sắc khi có tỉ lệ phiếu bầu đồng ý đạt 3/4 trở lên tính trên tổng số thành viên tham dự.

Cũng theo Giáo sư, Tiến sỹ Chu Hoàng Hà, năm 2025, ngành Khoa học và Công nghệ có nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng, kỷ niệm 112 năm ngày sinh Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa (13/9/1913), 66 năm ngày thành lập Bộ Khoa học và Công nghệ, 50 năm ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Giải thưởng Trần Đại Nghĩa năm 2025 gửi gắm kỳ vọng các công trình, tác giả đạt giải sẽ nêu cao tấm gương, đào tạo được nhiều nhà khoa học thế hệ sau luôn nuôi dưỡng hoài bão, đem trí tuệ của mình cống hiến cho sự phát triển của Việt Nam. Giải cũng là cơ hội tìm kiếm, tôn vinh các tác giả, các công trình xuất sắc nhất đã và đang được ứng dụng vào đời sống thực tiễn, mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng.

Dự kiến, Giải thưởng Trần Đại Nghĩa lần thứ ba (năm 2025) sẽ được trao vào dịp kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ, và 50 năm Ngày thành lập Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.

Thu Phương (TTXVN)