Phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng: Thêm luật chơi mới, tăng độ an toàn

Việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng sẽ được siết chặt hơn để tăng độ an toàn.

Phát hành trái phiếu tăng nhiệt

Theo dữ liệu thống kê của Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA), tháng 8/2025 ghi nhận hoạt động phát hành ra công chúng đạt 6.332 tỷ đồng, đến từ 6 đợt phát hành của 4 tổ chức, trong đó có 3 ngân hàng và 1 công ty phát triển hạ tầng.

Cụ thể, Ngân hàng TMCP Bắc Á phát hành 2 đợt vào ngày 25/8/2025, với tổng giá trị 1.500 tỷ đồng; Ngân hàng TMCP Phát triển TP.HCM phát hành 2 đợt, với tổng giá trị huy động hơn 2.531 tỷ đồng trong ngày 20/8/2025. Trước đó, ngày 13/8/2025, Ngân hàng TMCP Việt Á đã phát hành 300 tỷ đồng trái phiếu ra công chúng.

Doanh nghiệp phi tài chính duy nhất góp mặt trong tháng 8 là CTCP Đầu tư Hạ tầng kỹ thuật TP.HCM (CII) với giá trị huy động 2.000 tỷ đồng, thực hiện trong ngày 19/8/2025. Đây là trái phiếu chuyển đổi thành cổ phần phổ thông, không có tài sản bảo đảm, không kèm chứng quyền.

Với giá trị phát hành tháng 8, tổng giá trị trái phiếu phát hành ra công chúng trong 8 tháng của năm 2025 đã đạt hơn 47.800 tỷ đồng, tăng 30% so với cả năm 2024. Đây cũng là mức phát hành cao nhất trong nhiều năm gần đây.

Bên cạnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ đang hồi phục, kênh phát hành ra công chúng được nhiều tổ chức lựa chọn trong giai đoạn gần đây và có xu hướng tiếp tục tăng.

Sau đợt huy động tháng 8, ngày 12/9/2025, CII tiếp tục thông qua phương án chào bán trái phiếu chuyển đổi ra công chúng với tổng giá trị tối đa 2.500 tỷ đồng.

CTCP Phát triển nhà Bà Rịa - Vũng Tàu (Hodeco, mã HDC) cũng đã thông qua phương án huy động 500 tỷ đồng bằng trái phiếu ra công chúng để cơ cấu nợ. Đây là trái phiếu không có tài sản bảo đảm, không kèm chứng quyền, nhưng được thiết kế bắt buộc chuyển đổi thành cổ phần phổ thông và chỉ chào bán cho cổ đông hiện hữu.

Trước đó, CTCP Xây dựng Coteccons (mã CTD) ấp ủ kế hoạch phát hành trái phiếu năm 2025 với chủ trương phát hành ra công chúng, tổng mệnh giá tối đa 1.400 tỷ đồng. Công ty sẽ chốt danh sách và lấy ý kiến cổ đông bằng văn bản đối với nội dung này.

Ở phía các tổ chức tín dụng, đầu tháng 9, Ngân hàng Việt Á quyết định tiếp tục chào bán trái phiếu ra công chúng đợt 2 với giá trị 300 tỷ đồng.

Doanh nghiệp có thể huy động vốn qua 2 hình thức: chào bán riêng lẻ và chào bán ra công chúng. Khác với phát hành riêng lẻ chỉ dành cho nhà đầu tư chuyên nghiệp, chào bán ra công chúng hướng đến toàn bộ nhà đầu tư trên thị trường, nên yêu cầu cao hơn đối với tổ chức phát hành.

Siết lại quy định

Thời gian qua, Bộ Tài chính tập trung hoàn thiện khung khổ pháp lý, nhằm tạo nền tảng để doanh nghiệp huy động vốn công khai, minh bạch, đồng thời hỗ trợ phát triển sản xuất, kinh doanh, phục vụ mục tiêu tăng trưởng kinh tế.

Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị định số 245/2025/NĐ-CP (Nghị định 245) ngày 11/9/2025 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 155/2020/NĐ-CP. Trong đó, một số điều kiện liên quan đến phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng được bổ sung, nhằm khắc phục tồn tại, hạn chế.

Theo quy định, tại Điều 19, Nghị định 155/2020/NĐ-CP trước đây, để chào bán trái phiếu ra công chúng, tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán cần phải có xếp hạng tín nhiệm nếu tổng giá trị huy động trong 12 tháng lớn hơn 500 tỷ đồng và lớn hơn 50% vốn chủ sở hữu, hoặc tổng dư nợ trái phiếu lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu. Ngoài ra, không có hạn chế nào khác về tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu. Điều này khiến nhiều doanh nghiệp phát hành trái phiếu nhưng không bảo đảm khả năng thanh toán, gây rủi ro cho nhà đầu tư.

Khắc phục hạn chế này, Nghị định 245 đã sửa đổi khoản 2, Điều 19, yêu cầu tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký chào bán phải được xếp hạng tín nhiệm bởi tổ chức xếp hạng tín nhiệm độc lập, trừ trường hợp trái phiếu của tổ chức tín dụng hoặc được bảo lãnh thanh toán toàn bộ gốc và lãi bởi tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, tổ chức tài chính quốc tế. Tổ chức xếp hạng tín nhiệm cũng không được là người có liên quan đến tổ chức phát hành.

Đồng thời, Nghị định mới bổ sung điều kiện tài chính của tổ chức phát hành: nợ phải trả (bao gồm giá trị trái phiếu dự kiến phát hành) không vượt quá 5 lần vốn chủ sở hữu theo báo cáo tài chính kiểm toán gần nhất, trừ các trường hợp đặc biệt như doanh nghiệp nhà nước, tổ chức tín dụng, doanh nghiệp bảo hiểm, công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ...

Trường hợp phát hành trái phiếu ra công chúng để cơ cấu nợ, doanh nghiệp không được thay đổi mục đích sử dụng vốn. Nếu phát hành nhiều đợt, giá trị trái phiếu từng đợt theo mệnh giá không lớn hơn vốn chủ sở hữu.

Việc tăng chất lượng cho trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng được thể hiện rõ trong Nghị định 245 với nhiều quy định mới. Trước đó, tháng 6/2025, trên thị trường trái phiếu riêng lẻ, tỷ lệ nợ phải trả/vốn chủ sở hữu không vượt quá 5 lần cũng đã được quy định trong Luật Doanh nghiệp (sửa đổi). Các “lằn ranh” này nhằm bảo đảm năng lực tài chính của tổ chức phát hành, hạn chế rủi ro cho nhà đầu tư.

Điều kiện bắt buộc xếp hạng tín nhiệm bởi tổ chức độc lập được đánh giá là điểm mới quan trọng, nâng chất lượng sản phẩm cho thị trường. Không chỉ giúp doanh nghiệp quen với văn hóa xếp hạng tín nhiệm, mà còn tăng cường tính công khai, minh bạch trong hoạt động chào bán trái phiếu ra công chúng.

Diễn đàn VWAS 2025: “Kỷ nguyên mới, Sức bật mới”

Diễn đàn Cấp cao Cố vấn tài chính Việt Nam 2025 (VWAS 2025) lần thứ ba, do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức vào thứ Năm, ngày 25/9/2025 tại Khách sạn Pullman (Hà Nội) sẽ quy tụ các chuyên gia đầu ngành trong nước và quốc tế, tập trung thảo luận chuyên sâu về tác động của thể chế mới, động lực mới tới nền kinh tế và thị trường tài chính. Diễn đàn cũng sẽ phân tích chi tiết các điểm tăng trưởng đột phá của các lớp tài sản đầu tư truyền thống cũng như cơ hội với lớp tài sản mã hóa.

Diễn đàn bao gồm các hoạt động:

Hội thảo chính với 2 phiên trình bày và thảo luận các chủ đề “Bệ đỡ cho sức bật thị trường”; “Tìm đột phá cho các lớp tài sản”.

Vinh danh sản phẩm/dịch vụ tài chính tiêu biểu năm 2025 trong các ngành ngân hàng, bảo hiểm, bất động sản, quản lý quỹ, chứng khoán và công nghệ tài chính.

Thông tin chi tiết: wwa.vir.com.vn

Nguyên Minh