Phát hiện 2 thiên hà già nhất vũ trụ
Các nhà thiên văn sử dụng Kính thiên văn James Webb (JWST) đã phát hiện ra hai trong số những thiên hà lâu đời nhất và xa nhất trong vũ trụ, có niên đại chỉ 330 triệu năm sau Vụ nổ lớn (Big Bang).
Các thiên hà xa thứ hai và thứ tư từng được nhìn thấy (UNCOVER z-13 và UNCOVER z-12) đã được xác nhận bằng Camera cận hồng ngoại (NIRCam) của Kính thiên văn James Webb. (Ảnh: NASA)
Những vật thể cổ này - được ước tính là thiên hà xa thứ hai và thứ tư từng được phát hiện - chỉ kém thiên hà được biết đến sớm nhất, có tên là JADES-GS-z13-0, được JWST phát hiện trước đó vào khoảng 300 triệu năm sau buổi bình minh của vũ trụ.
Ánh sáng từ cả ba thiên hà rất cổ này đã di chuyển hơn 13 tỷ năm ánh sáng để đến được thấu kính của JWST.
Joel Leja, trợ lý giáo sư thiên văn học và vật lý thiên văn tại Đại học bang Pennsylvania, Mỹ và đồng tác giả của một nghiên cứu mới về các thiên hà, cho biết: “Ánh sáng từ những thiên hà này rất cổ, già hơn Trái đất khoảng ba lần. Chỉ bằng ánh sáng của chúng phát ra, chúng ta mới bắt đầu hiểu được cơ chế vật lý kỳ lạ chi phối các thiên hà ở buổi bình minh của vũ trụ”.
Các cụm thiên hà là những cấu trúc lớn nhất trong vũ trụ bị ràng buộc bởi lực hấp dẫn. Tuy nhiên, hai thiên hà cổ đại mới được tìm thấy không được phát hiện bên trong cụm thiên hà đó mà chúng được phát hiện phía sau cụm thiên hà đó nhờ hiệu ứng phóng đại tự nhiên gọi là thấu kính hấp dẫn.
Trong các quan sát mới của JWST, khối lượng của Cụm Pandora đã tạo ra một thấu kính hấp dẫn đủ mạnh để phóng đại ánh sáng của hai thiên hà, mặc dù chúng nằm phía sau Pandora hàng tỷ năm ánh sáng.
Các nhà nghiên cứu viết: Chế độ xem phóng to này cho thấy hai thiên hà cổ đại dường như lớn hơn đáng kể so với các thiên hà khác được quan sát tại cùng một thời điểm trong lịch sử vũ trụ. Trên thực tế, các thiên hà đủ lớn để các nhà nghiên cứu có thể tạo ra các hình dạng riêng biệt.
Tác giả chính của nghiên cứu Bingjie Wang, học giả sau tiến sĩ tại bang Pennsylvania, Mỹ, cho biết: “Các thiên hà được phát hiện trước đây ở những khoảng cách dưới dạng một dấu chấm trong hình ảnh của chúng tôi. Nhưng một trong số chúng có vẻ thon dài, gần giống như hạt đậu phộng, còn thiên hà kia trông giống như một quả bóng bông".
Các thiên hà mới này tham gia vào danh sách cực kỳ cổ xưa được JWST phát hiện gần đây.
Nguồn Tiền Phong: https://tienphong.vn/phat-hien-2-thien-ha-gia-nhat-vu-tru-post1588991.tpo
