Phát hiện bất ngờ về nước tiểu của rắn

Axit uric không gây hại cho rắn như với con người

Trong bài báo trên Tạp chí Hiệp hội Hóa học Mỹ đăng ngày 22/10, một nhóm các nhà hóa học hữu cơ và nghiên cứu bò sát đã mô tả quá trình nghiên cứu của họ về tinh thể nước tiểu của hơn 20 loài bò sát.

Ở bò sát, lượng nitơ dư thừa tích thành những hòn nhỏ, với kết cấu bao gồm các hạt tinh thể nhỏ hơn. Theo các nhà nghiên cứu, quá trình này mang lại lợi ích tiến hóa cho loài rắn, đồng thời có thể có hàm ý đối với sức khỏe con người.

Nghiên cứu bắt đầu từ câu hỏi kỳ lạ mà Jennifer Swift, một nhà tinh thể học tại Đại học Georgetown(Mỹ), nhận được từ nhà nghiên cứu bò sát Gordon Schuett. Schuett muốn biết tại sao những con bò sát mà ông nuôi ăn cùng một loại thức ăn và nước uống, nhưng tinh thể nước tiểu của chúng lại khác nhau.

Điều ông quan sát được là trong số tất cả các loài vật mà ông nuôi, một số con bài tiết ra chất urat khô cứng như đá, nhưng một số con bài tiết ra thứ trông giống như bụi.

Bò sát và chim bài tiết nitơ dưới dạng axit uric rắn, điều mà các nhà nghiên cứu tin rằng có thể giúp chúng giữ nước trong điều kiện khí hậu khô hạn.

Vì axit uric rắn tác động tiêu cực với cơ thể người, các nhà nghiên cứu nhận thấy lợi ích tiềm năng khi tìm hiểu cách các loài bò sát thải ra những tinh thể này mà không gặp vấn đề gì.

Axit uric được động vật tạo ra khi phân hủy nitơ dư thừa trong cơ thể. Con người và các loài động vật có vú khác thải ra nitơ dư thừa dưới dạng urê - cùng với nước sẽ trở thành nước tiểu.

Nhóm nghiên cứu dùng nhiều phương pháp, bao gồm tia X và phân tích kính hiển vi độ phân giải cao để tìm hiểu axit uric rắn của khoảng 20 loài bò sát khác nhau, chủ yếu là rắn.

Họ phát hiện cơ chế cực kỳ phức tạp của loài bò sát này trong việc thải nitơ. Đầu tiên, chúng tạo ra những tinh thể nano axit uric hình cầu nhỏ. Một số loài trực tiếp thải bỏ những vi cầu này, trong khi những loài khác lại "tái chế" các tinh thể để phản ứng với amoniac lỏng - chất độc thần kinh gây chết người.

Điều này giúp rắn biến amoniac thành chất rắn - những hạt ít độc hơn nhiều, sau khi được bài tiết, sẽ trở thành hạt nhỏ như bụi. Điều này nghĩa là axit uric có thể đóng vai trò bảo vệ loài rắn.

Swift thừa nhận vẫn còn khá xa vời nếu cho rằng điều tương tự có thể áp dụng cho con người. Tuy nhiên, bà tin rằng vẫn còn nhiều điều cần tìm hiểu về vai trò của axit uric trong sinh học.

Bình Giang