Phát hiện cấu trúc lớn nhất trong vũ trụ

Được đặt tên là "Quipu", cấu trúc này bao gồm 68 cụm thiên hà, có tổng khối lượng lên tới khoảng 2,4 × 10^17 khối lượng Mặt trời, trải dài 1,4 tỷ năm ánh sáng - lớn hơn đáng kể so với Bức tường Vĩ đại Sloan (1,1 tỷ năm ánh sáng), vốn từng được xem là một trong những cấu trúc lớn nhất vũ trụ.

Khoảng một nghìn thiên hà tạo thành một cụm thiên hà duy nhất. Ảnh: ESA

Nhóm nghiên cứu do Hans Böhringer từ Viện Vật lý Ngoài Trái đất Max Planck dẫn đầu đã phát hiện Quipu dựa trên dữ liệu từ vệ tinh tia X ROSAT.

Bằng cách phân tích bức xạ năng lượng phát ra từ các cụm thiên hà, họ lập bản đồ ba chiều về cách vật chất trong vũ trụ phân bố. Khi quan sát khu vực cách Trái đất 416 đến 826 triệu năm ánh sáng, họ nhận ra một cấu trúc khổng lồ kéo dài từ bắc xuống nam, có hình dạng chuỗi dài với nhiều nhánh nhỏ.

Các nhà nghiên cứu đặt tên nó là Quipu, lấy cảm hứng từ hệ thống dây thắt nút của người Inca cổ đại. Đây không chỉ là cái tên mang ý nghĩa biểu tượng mà còn phản ánh cách các cụm thiên hà liên kết với nhau theo một mô hình đặc biệt.

Theo nguyên lý vũ trụ học, nếu quan sát vũ trụ ở quy mô rất lớn, vật chất phải được phân bố tương đối đồng đều. Tuy nhiên, sự tồn tại của Quipu đặt ra nghi vấn về tính đúng đắn của giả thuyết này.

Một số nhà khoa học cho rằng các cấu trúc khổng lồ như Quipu có thể làm lung lay quan điểm truyền thống về vũ trụ, trong khi những người khác cảnh báo rằng các nghiên cứu trước đó có thể đã chỉ quan sát một phần quá nhỏ của vũ trụ và đưa ra kết luận sai lệch.

Việc phát hiện Quipu không chỉ có ý nghĩa về mặt lý thuyết mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến cách tính toán các thông số quan trọng của vũ trụ. Các siêu cụm thiên hà khổng lồ như thế này có thể bẻ cong ánh sáng, gây ảnh hưởng đến các phép đo về tốc độ giãn nở của vũ trụ và hằng số Hubble.

Phát hiện này cho thấy vũ trụ vẫn còn rất nhiều điều bí ẩn chưa được khám phá. Các nhà thiên văn học kỳ vọng rằng với những cuộc khảo sát tiếp theo, họ có thể tìm ra những siêu cấu trúc lớn hơn, giúp xác nhận hoặc thậm chí thay đổi các mô hình lý thuyết hiện tại về cách vật chất phân bố và vũ trụ giãn nở.

Ngọc Ánh (theo Earth, SciTechDaily)