Phát hiện loài rắn mới với lớp vảy ngũ sắc óng ánh ở Việt Nam

Các nhà khoa học đã phát hiện loại rắn mới ở Hà Giang (ảnh: Smithsonian)

Vào năm 2019, các nhà khoa học Mỹ và Việt Nam đang nghiên cứu về đa dạng sinh học trong rừng và núi ở Việt Nam thì tình cờ bắt gặp một con rắn kỳ lạ.

Nó có màu tối và óng ánh, vảy của nó chuyển qua xanh lam và xanh lục dưới ánh sáng. Các vảy nhỏ, có đường vân và hoa văn kỳ lạ. Các nhà khoa học dày dạn kinh nghiệm không biết nó thuộc loại rắn gì - và nhanh chóng nhận ra rằng họ đang nhìn thấy một loài chưa được khám phá.

"Đó là một khoảnh khắc thực sự thú vị", Aryeh Miller, một trong những nhà nghiên cứu làm việc tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Quốc gia Smithsonian, cho biết trên blog Smithsonian. "Con rắn nhìn rất lạ, đến mức chúng tôi không biết ngay đó là con gì".

Các nhà nghiên cứu từ Bảo tàng Smithsonian và Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã công bố kết quả nghiên cứu của họ trên tạp chí Copeia hôm thứ Ba (8/12).

Họ phát hiện con rắn ở tỉnh Hà Giang, phía bắc Việt Nam, giáp Trung Quốc. Đáng chú ý là nó không có cơ quan thụ cảm ánh sáng trong mắt, cho thấy nó đào hang sống dưới đất hoặc bên dưới lá cây. Những loại rắn này đặc biệt khó tìm do chúng sống dưới mặt đất.

Họ cũng sớm nhận ra đó là một loài thuộc giống Achalinus quý hiếm , còn được gọi là "rắn vảy kỳ lạ" vì vảy của chúng trải rộng ra thay vì chồng lên nhau như hầu hết các loài rắn. Cho đến nay, chỉ có 13 loài được biết đến trong chi này, 6 trong số đó là từ Việt Nam.

Ông Nguyễn Quảng Trường, Phó Viện trưởng Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật thuộc Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam cho biết trên blog Smithsonian: “Trong 22 năm khảo sát các loài bò sát ở Việt Nam, tôi mới chỉ thu thập được 6 con rắn vảy kỳ lạ. Đây là một trong những nhóm bò sát được ít được tìm hiểu, nghiên cứu”.

Các nhà nghiên cứu hy vọng loài rắn mà họ đặt tên là Achalinus zugorum để vinh danh người quản lý bò sát và lưỡng cư đã nghỉ hưu của Smithsonian, có thể lấp đầy một số khoảng trống về nghiên cứu đó. Chi Achalinus phân nhánh từ cây tiến hóa sớm hơn các nhóm khác, có nghĩa là chúng có hình dáng và hành vi rất khác so với nhiều loài rắn và có thể mang thông tin quan trọng về sự tiến hóa của rắn.

Sau khi khảo sát ban đầu, các nhà nghiên cứu đã mang con rắn về Bảo tàng Smithsonian để lấy mẫu và giải trình tự DNA của con rắn. Con rắn sẽ sớm được đưa trở lại Việt Nam.

Loài rắn mới này được đặt tên khoa học là Achalinus zugorum (ảnh: Smithsonian)

Trong bài đăng trên blog, nhóm nghiên cứu cũng nêu rõ những nguy cơ đe dọa đến đa dạng sinh học và hệ sinh thái của Việt Nam như khai thác đá, phá rừng và săn bắt quá mức các loài.

Miller, nhà nghiên cứu Smithsonian, cho biết: “Những nguy cơ diễn ra quá nhanh khiến chúng tôi không thể theo kịp. Một số loài duy nhất của khu vực này đã biến mất trước khi chúng được ghi nhận".

Những phát hiện như trên có thể cung cấp thông tin tốt hơn cho các chính sách bảo tồn và chiến lược quản lý - cách duy nhất để "đảm bảo sự tồn tại lâu dài của những loài rắn bí ẩn khi đối mặt với các mối đe dọa hiện hữu", các nhà khoa học viết.

Hoài Nam