Phát hiện và can thiệp sớm đối với trẻ tự kỷ

314/938 là tỷ lệ số lượt trẻ mắc các chứng bệnh về tự kỷ trên tổng số lượt bệnh nhi đến điều trị tại khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh trong 6 tháng đầu năm 2023. So với 6 tháng cùng kỳ năm 2022, số lượt điều trị bệnh nhi mắc tự kỷ tăng 196 lượt. Phát hiện và can thiệp sớm trước tuổi đi học có thể tác động to lớn tới khả năng học các kỹ năng và sự hòa nhập xã hội của trẻ tự kỷ trong tương lai.

Tùy theo nhu cầu của trẻ, sự can thiệp sớm có thể bao gồm trị liệu ngôn ngữ, vật lý và hướng nghiệp.

Trong phòng Ngôn ngữ trị liệu, bé Cao Nhất A. đang phối hợp học bài cùng các cô giáo là những điều dưỡng, kỹ thuật viên, bác sỹ của Khoa Nội - Nhi. Những bài học của Nhất A. bắt đầu đơn giản như nhận biết người thân, phương tiện giao thông, các con vật gần gũi với bé, những trò chơi tư duy… được kết hợp nhuần nhuyễn. Chị Phí Thị V. (mẹ Nhất A.) chia sẻ: Ban đầu, gia đình cũng băn khoăn không biết có nên cho con đi khám tự kỷ hay không vì còn ngại với dư luận xã hội. Sau quá trình tìm hiểu, tư vấn, gia đình quyết định cho con đến khám và điều trị tại khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng. Đều đặn mỗi tuần, cháu đến viện điều trị 6 buổi, mỗi buổi từ 1,5 - 2 giờ học và điều trị tại Khoa Nội - Nhi. Qua 5 liệu trình điều trị, con đã có khả năng nhận biết và nói được nhiều. Gia đình thấy thật may mắn khi phát hiện và can thiệp sớm để con sớm hòa nhập cộng đồng.

Bác sỹ Nguyễn Thị Hồng Hạnh phụ trách Khoa Nội - Nhi, Bệnh viện Phục hồi chức năng cho biết, cùng với sự phát triển của xã hội cũng như sự gia tăng về dân số thì tỉ lệ chẩn đoán trẻ mắc tự kỷ trong những năm gần đây theo thống kê có xu hướng tăng với tần suất gặp 1/100 trẻ, trong đó tự kỷ điển hình chiếm 16,8% (trẻ trai bị nhiều hơn trẻ gái từ 4 - 6 lần).

Tự kỷ là một tập hợp các rối loạn phát triển lan tỏa ở mức độ khác nhau từ nhẹ đến nặng, khởi phát sớm từ khi trẻ trước 3 tuổi và diễn biến kéo dài. Biểu hiện bao gồm những khiếm khuyết trong 3 lĩnh vực là kém tương tác xã hội, kém giao tiếp và hành vi bất thường. Bên cạnh đó, trẻ thường có rối loạn cảm giác, nhiều trẻ có kèm theo tăng động và chậm phát triển trí tuệ. “Ba năm đầu đời diễn ra sự phát triển mạnh mẽ về cả thể chất, các chức năng thần kinh, giác quan, tâm lý… của trẻ nhỏ, vì vậy, việc phát hiện và can thiệp sớm trong 3 năm đầu đời đóng vai trò vô cùng quan trọng, được xem là thời điểm vàng đối với quá trình chăm sóc, can thiệp cho trẻ tự kỷ; để có thể cải thiện các triệu chứng, hành vi tự kỷ ở trẻ, tăng cơ hội cho trẻ phát triển và hòa nhập với cộng đồng” - bác sĩ Hạnh cho biết thêm.

Những gia đình sống chung với trẻ tự kỷ đều phải nhìn nhận thực tế khó khăn, thách thức mà họ đang phải đối mặt và sẽ trải qua. Bên cạnh đó cũng cần lập kế hoạch tương lai cho trẻ tự kỷ và khả năng chăm sóc con của họ khi chúng lớn lên. Trẻ tự kỷ nếu nhận được sự quan tâm, hỗ trợ sớm và toàn diện có thể khắc phục dần các khiếm khuyết, từ đó có cơ hội hòa nhập với cộng đồng.

Ông Trần Văn Năm, Giám đốc Bệnh viện Phục hồi chức năng tỉnh khẳng định thêm: bệnh viện là đơn vị y tế đầu tiên của tỉnh được giao nhiệm vụ khám sàng lọc, can thiệp và điều trị cho đối tượng trẻ đặc biệt kể từ năm 2014; cũng là đơn vị đầu tiên tại tỉnh áp dụng mô hình điều trị kết hợp các phương pháp y học với các phương pháp tâm lý, giáo dục để can thiệp và điều trị cho trẻ với đội ngũ cán bộ y tế được đào tạo bài bản, có nhiều năm kinh nghiệm. Qua điều trị, nhiều trẻ có thể đi học hòa nhập ở các trường mầm non, tiểu học; những trẻ nặng hơn cũng có những cải thiện tích cực về nhận thức, tư duy, giao tiếp xã hội cơ bản và kỹ năng tự phục vụ bản thân, bệnh viện nhận được nhiều phản hồi tốt từ các gia đình có con em tự kỷ đã và đang điều trị.

Việc can thiệp sớm giúp trẻ khắc phục ngay những khiếm khuyết, vì vậy, khi nhận thấy các bất thường của trẻ gia đình cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để các chuyên gia hỗ trợ.