Phát hiện vật thể lạ truyền tín hiệu về Trái đất đều đặn mỗi 44 phút

Vật thể này, có tên là ASKAP J1832-0911, hiện chưa được giải thích bằng bất kỳ mô hình thiên văn học nào đã biết, và có thể đại diện cho một loại thiên thể hoàn toàn mới.

Theo Live Science, ASKAP J1832-0911 được ghi nhận phát ra các xung sóng vô tuyến và tia X kéo dài trong hai phút, lặp lại sau mỗi 44 phút. Tần suất này là điều chưa từng thấy trong các vật thể thiên văn từng được nghiên cứu trước đây.

Hình ảnh từ kính viễn vọng cho thấy khu vực bầu trời xung quanh vật thể ASKAP J1832-0911 - Ảnh: ICRAR

Sự phối hợp giữa hai đài quan sát

Vật thể lạ được phát hiện nhờ kính viễn vọng ASKAP (Australian Square Kilometre Array Pathfinder) đặt tại Úc, kết hợp với đài quan sát tia X Chandra của NASA. Nhóm nghiên cứu đã công bố kết quả trên tạp chí khoa học Nature vào ngày 28.5, với nhận định rằng việc hiểu rõ hơn về vật thể này có thể mở ra các kiến thức vật lý hoàn toàn mới.

"Vật thể này không giống bất kỳ thứ gì chúng ta từng thấy trước đây", nhà thiên văn học Andy Wang thuộc Đại học Curtin ở Perth, Úc, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu, nhận định. Theo Wang, một giả thuyết là vật thể có thể là một sao từ, tàn dư của một ngôi sao đã chết, có từ trường cực mạnh. Một giả thuyết khác cho rằng nó có thể là một hệ sao đôi, trong đó một ngôi sao là sao lùn trắng có từ tính cao.

Tuy nhiên, theo Wang, ngay cả những giả thuyết đó cũng không thể giải thích đầy đủ các quan sát. "Khám phá này có thể gợi mở một loại vật lý mới hoặc buộc chúng ta phải phát triển các mô hình mới về tiến hóa sao", ông nói thêm.

ASKAP J1832-0911 được phân loại là một hiện tượng thoáng qua chu kỳ dài (LPT). Đây là một dạng hiếm trong thiên văn học, bao gồm các vật thể phát sóng vô tuyến theo chu kỳ dài bất thường, giống như các ngọn hải đăng vũ trụ. LPT đầu tiên được phát hiện vào năm 2022, và cho đến nay mới chỉ có khoảng 10 trường hợp được ghi nhận.

Điểm khác biệt của LPT so với các sao xung truyền thống vốn phát tín hiệu vô tuyến liên tục sau mỗi vài giây hoặc mili giây, là thời gian giữa các xung kéo dài đến hàng phút hoặc hàng giờ. Đây từng được cho là một khoảng thời gian không thể xảy ra với các loại sao neutron thông thường.

Sự tồn tại của các LPT, đặc biệt là một vật thể như ASKAP J1832-0911, đang đặt ra thách thức lớn đối với các lý thuyết vật lý thiên văn hiện có. Việc lý giải nguồn gốc của các tín hiệu đều đặn, kéo dài và bất thường như vậy vẫn đang là một bí ẩn.

Manh mối quan trọng

Sau khi phát hiện ra các tín hiệu sóng vô tuyến từ vật thể, nhóm nghiên cứu đã tận dụng cơ hội hiếm có khi Đài quan sát tia X Chandra đang quan sát đúng khu vực bầu trời đó để kiểm chứng. Kết quả là Chandra đã xác nhận được sự tồn tại của ASKAP J1832-0911, đồng thời lần đầu tiên ghi nhận hiện tượng LPT trong dải tia X.

"Việc phát hiện ra rằng ASKAP J1832-0911 phát ra tia X cũng giống như việc tìm thấy kim dưới đáy bể", Wang ví von. Lý do là vì ASKAP có trường quan sát rộng, trong khi Chandra chỉ theo dõi một phần nhỏ của bầu trời. Do đó, việc cả hai thiết bị cùng quan sát được một sự kiện tại cùng một thời điểm là điều hiếm có.

Đây là lần đầu tiên các nhà khoa học quan sát được một LPT phát ra đồng thời cả sóng vô tuyến và tia X. Phát hiện này sẽ giúp thu hẹp các giả thuyết về bản chất vật lý của hiện tượng, vì mọi mô hình lý thuyết từ nay phải giải thích được cả hai loại phát xạ.

Để làm rõ hơn về nguồn gốc của hiện tượng, nhóm nghiên cứu đề xuất thực hiện thêm các quan sát kết hợp giữa kính viễn vọng vô tuyến và tia X. Điều này có thể giúp xác định xem ASKAP J1832-0911 có phải là một dạng vật thể phổ biến hơn trong vũ trụ hay không.

"Việc phát hiện một vật thể như vậy cho thấy có khả năng tồn tại nhiều vật thể tương tự khác", nhà vật lý thiên văn Nanda Rea từ Viện Nghiên cứu không gian Catalan (Tây Ban Nha), đồng tác giả nghiên cứu, cho biết.

"Sự ghi nhận sự phát xạ tia X thoáng qua của nó mở ra hướng nghiên cứu mới về bản chất bí ẩn của các hiện tượng này”, Rea nói thêm.

Các nhà khoa học kỳ vọng trong tương lai, việc sử dụng các công cụ quan sát đồng bộ và hiện đại hơn có thể giúp xác định bản chất của ASKAP J1832-0911, và từ đó làm sáng tỏ những nguyên lý vật lý chưa từng được biết đến.

Hoàng Vũ