Phát huy vai trò của y tế cơ sở

Phó Giám đốc Sở Y tế Nguyễn Văn Vĩnh Châu phát biểu về vai trò của y tế cơ sở.

Chủ trương đó nhằm bảo đảm để mọi người dân, nhất là cư dân vùng ven được tiếp cận kịp thời dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu.

Hiệu quả từ tuyến y tế cơ sở

Phòng khám đa khoa vệ tinh Vĩnh Lộc B đi vào hoạt động từ giữa năm 2023 dưới sự quản lý của Bệnh viện đa khoa Bình Chánh là minh chứng rõ nét cho hiệu quả của y tế cơ sở. Đến nay, phòng khám đã tiếp nhận hơn 23.354 lượt bệnh nhân, bình quân khoảng 44 lượt/ngày, tập trung vào các bệnh mạn tính như cao huyết áp, đái tháo đường và các bệnh về hô hấp. Người dân đánh giá cao phòng khám vì rút ngắn đáng kể thời gian di chuyển và người bệnh được tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao.

Bác sĩ Phạm Nguyễn Anh Vũ, Phó Giám đốc Bệnh viện đa khoa Bình Chánh khẳng định: “Phòng khám thường xuyên phối hợp với trạm y tế địa phương để củng cố năng lực chuyên môn, nâng cao hiệu quả hoạt động. Bên cạnh đó, chính sách thông tuyến bảo hiểm y tế cũng tạo thuận lợi cho hoạt động của phòng khám khi lượt bệnh nhân đến khám bảo hiểm tăng cao”.

Trong bối cảnh sáp nhập đơn vị hành chính, mô hình phòng khám đa khoa vệ tinh do trung tâm y tế tổ chức trở thành lựa chọn khả thi và được xem là trụ cột trung gian chiến lược để bảo đảm người dân vùng ven được tiếp cận y tế ban đầu chất lượng. Đại diện nhiều hệ thống y tế tuyến cơ sở cho biết, trong xu thế hiện nay, ứng dụng công nghệ thông tin là giải pháp tất yếu để hiện đại hóa y tế cơ sở.

Tại Trung tâm Y tế Quận 8, phần mềm quản lý bệnh viện (HIS) đã giúp giảm thời gian chờ từ 20 phút xuống còn 10 phút/lượt khám, tăng tỷ lệ hồ sơ điện tử từ 75% lên 100%, đồng thời giúp hạn chế tình trạng kê đơn trùng lặp. Người dân có thể đặt lịch khám trực tuyến, tra cứu kết quả xét nghiệm, đơn thuốc, lịch tiêm chủng và đặc biệt thuận tiện cho người bệnh cao tuổi hoặc những người có nhu cầu tư vấn sức khỏe từ xa. Tiến sĩ, bác sĩ Hoàng Văn Cường, Giám đốc Trung tâm Y tế Quận 8 nhấn mạnh: “Chuyển đổi số trong lĩnh vực y tế là xu thế tất yếu, trung tâm đang nỗ lực đưa vào khai thác nhiều ứng dụng thông minh khác để nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu”.

Điểm tựa bền vững của hệ thống y tế

Sau sắp xếp, Thành phố Hồ Chí Minh có 168 trạm, 298 điểm và 38 trung tâm y tế khu vực (trong đó có 25 trung tâm không có giường bệnh). Từ đầu năm đến nay, các trạm y tế thực hiện hơn 317.000 lượt khám chữa bệnh. Tiến sĩ, bác sĩ Nguyễn Văn Vĩnh Châu, Phó Giám đốc Sở Y tế thành phố nhấn mạnh: “Tuyến y tế cơ sở chính là điểm tựa đầu tiên và bền vững nhất trong hệ thống y tế. Đây là nơi triển khai khám chữa bệnh ban đầu, quản lý bệnh mạn tính, phòng chống dịch bệnh và giảm thiểu nguy cơ tử vong từ các bệnh không lây nhiễm. Khi tuyến cơ sở hoạt động hiệu quả, bệnh viện tuyến trên mới thật sự giảm tải, nguồn lực y tế mới được phân bổ hợp lý và công bằng hơn”.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy tỷ lệ can thiệp để phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh từ tuyến y tế cơ sở vẫn còn hạn chế, phần lớn bệnh nhân hiện được chẩn đoán tại bệnh viện tuyến trên. Theo ông Châu, mô hình mong muốn hiện nay là tuyến y tế cơ sở là nơi triển khai khám chữa bệnh ban đầu, sàng lọc, quản lý các bệnh không lây nhiễm, phòng chống dịch; đồng thời là mắt xích quan trọng kết nối với bệnh viện tuyến trên. Các bệnh viện khu vực sẽ tiếp nhận ca bệnh phức tạp vượt khả năng tuyến cơ sở, sau đó chuyển trả lại để quản lý lâu dài. Đây là chu trình khép kín được kỳ vọng giúp tiết kiệm nguồn lực và giảm tải cho tuyến trên.

Đơn cử, mô hình kết nối chặt chẽ giữa tuyến cơ sở và bệnh viện tuyến trên như tầm soát hen phế quản tại phường Phú Thọ đã chứng minh hiệu quả trong chăm sóc bệnh nhân tại cộng đồng. Theo mô hình, khi phát hiện ra bệnh sẽ chuyển lên Bệnh viện Bình Thới (trước đây là Bệnh viện Quận 11) để làm hô hấp ký, đánh giá hô hấp và điều trị ổn định. Sau đó chuyển bệnh nhân về lại trạm y tế để chăm sóc, theo dõi và phát thuốc điều trị định kỳ. Giải pháp này giúp hình thành một vòng khép kín chuyển bệnh nhân giữa trạm y tế tuyến cơ sở và các bệnh viện tuyến trên.

Theo đề án Phát triển y tế cộng đồng giai đoạn 2021-2030, Thành phố Hồ Chí Minh đặt mục tiêu nâng cao năng lực y tế cơ sở thông qua đào tạo bác sĩ gắn với bệnh viện. Bác sĩ được đào tạo thực hành tại các bệnh viện gắn với các trạm y tế cho bác sĩ mới ra trường. Ngoài ra còn có giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin như máy X-quang kỹ thuật số kết hợp với AI và đấu thầu thuốc tập trung để bảo đảm cung cấp kịp thời cho tuyến y tế cơ sở.

Thực tế cho thấy, để xây dựng hệ thống y tế bền vững cần vai trò chiến lược trọng yếu của y tế cơ sở. Khi y tế cơ sở hoạt động hiệu quả vừa giúp bảo đảm quyền tiếp cận dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho mọi người dân, đồng thời bệnh viện tuyến trên cũng được giảm tải. Y tế cơ sở không chỉ là tuyến dưới trong hệ thống y tế hiện hành mà thực chất là “tuyến đầu” trong chăm sóc và bảo vệ sức khỏe, là nơi gần dân nhất, có khả năng tác động trực tiếp đến sức khỏe người dân. Vì vậy, đầu tư cho y tế cơ sở chính là xây dựng nền tảng bền vững cho chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Đây chính là chìa khóa để Thành Hồ Chí Minh tiến tới mục tiêu phát triển y tế hiện đại.

Khang Anh