Phát huy vai trò 'đi trước một bước' của hạ tầng giao thông

Tuyến đường liên xã Tả Sìn Thàng - Lao Xả Phình (huyện Tủa Chùa) được đầu tư xây dựng bằng nguồn vốn xây dựng nông thôn mới, hoàn thành và đưa vào sử dụng đầu năm 2021. Ảnh: Phạm Trung

Vai trò thiết yếu

Có thể nói Quyết định số 44/QĐ-UBND ngày 4/2/2012 của UBND tỉnh phê duyệt điều chỉnh Quy hoạch phát triển giao thông vận tải giai đoạn 2011 - 2020, định hướng đến năm 2030 là lời giải “đúng, trúng, kịp thời” cho bài toán nâng cấp, mở rộng hệ thống giao thông trên địa bàn tỉnh. Nhờ đó, mạng lưới giao thông đã có những bước phát triển vượt bậc với tổng số trên 9.500km quốc lộ, tỉnh lộ, đường huyện, xã; nhiều tuyến tỉnh lộ được nâng cấp thành quốc lộ như: Quốc lộ 12 kéo dài, quốc lộ 12B, quốc lộ 279B (Nà Tấu - Mường Phăng), quốc lộ 4H (Mường Nhé - A Pa Chải). Các tuyến quốc lộ đã phát huy vai trò quan trọng kết nối tỉnh Điện Biên với các tỉnh trong khu vực, thủ đô Hà Nội, các trung tâm kinh tế trong nước, các tỉnh Bắc Lào và tỉnh Vân Nam (Trung Quốc). Giao thông nông thôn được đầu tư xây dựng, nâng cấp hơn 1.100km đường huyện; xây dựng mới 66 cầu, gần 1.500 cống; trên 7.200km đường thôn xóm, nội đồng được bê tông hóa. Đến hết năm 2020, 100% số xã có đường ô tô đến trung tâm.

Hệ thống giao thông được đầu tư đã kết nối các địa bàn vùng cao, vùng xa, xóa bỏ cách trở với các trung tâm đô thị tỉnh, huyện; nâng cao năng lực vận tải, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh. Giao thông phát triển đã giảm thời gian, chi phí, công sức trên nhiều mặt: Sản xuất kinh doanh, giao thương, đầu tư, thăm thân, du lịch… Rõ rệt nhất là trong lĩnh vực vận tải, các tuyến đường được nâng cấp, mở rộng đảm bảo thông suốt đã thúc đẩy hoạt động vận tải hành khách phát triển mạnh mẽ, các đơn vị vận tải đầu tư phương tiện đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân. Hiện nay, tỉnh ta có trên 200 chuyến khai thác gần 90 tuyến vận tải cố định; trong đó các tuyến liên tỉnh kết nối với hơn 20 tỉnh, thành trong nước; tuyến liên vận quốc tế kết nối với các tỉnh Bắc Lào. Đơn cử, từ chỗ là những tuyến đường nhỏ hẹp, đèo cua khúc khuỷu, hiện nay đường đi Điện Biên Đông, Mường Nhé, Tủa Chùa đã đáp ứng yêu cầu xe khách giường nằm. Hoặc đối với lĩnh vực du lịch, giao thông an toàn, thông suốt góp phần quan trọng để hàng năm Điện Biên đón hàng trăm nghìn lượt du khách đến tham quan, trải nghiệm. Trong đó có những tuyến đường đến các điểm du lịch vùng cao, biên giới trước đây vốn rất khó khăn, cách trở như: Các hang động trên địa bàn huyện Tủa Chùa, tháp Mường Luân (Điện Biên Đông), ngã ba biên giới A Pa Chải (Mường Nhé)…

Đẩy mạnh đầu tư

Mặc dù đã có bước phát triển vượt bậc song đánh giá khách quan thì kết quả phát triển hạ tầng giao thông chưa đạt như kỳ vọng. Số dự án, công trình giao thông khởi công mới trong giai đoạn 2016 - 2020 còn ít so với yêu cầu quy hoạch phát triển; một số dự án giao thông (trong đó có dự án trọng điểm) còn chậm tiến độ; chưa quan tâm đúng mức đến đường thủy nội địa để phát triển kinh tế và du lịch; hạ tầng hàng không chưa đáp ứng yêu cầu phát triển... Hạn chế đó có nguyên nhân chủ quan là chủ yếu khi nguồn lực đầu tư vẫn dựa vào ngân sách nhà nước, chưa huy động được nhiều nguồn lực ngoài nhà nước; công tác quản lý nhà nước về đầu tư còn bất cập; chất lượng quy hoạch thiếu tính đồng bộ, kết nối và tầm nhìn dài hạn; chi phí đầu tư còn cao.

Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 tỉnh ta sẽ hoàn thành cải tạo trục chính quốc lộ 12, quốc lộ 279 đạt tiêu chuẩn cấp IV miền núi; xử lý “điểm đen”, mở rộng mặt đường, thảm nhựa quốc lộ 4H và quốc lộ 4H2 đạt tiêu chuẩn cấp IV miền núi; nâng cấp lối mở A Pa Chải thành cửa khẩu quốc gia; cứng hóa 100% tuyến tỉnh lộ và đường huyện, 70% tuyến đường xã. Đặc biệt, ngày 27/3/2021, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định số 470/QĐ - TTg chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng mở rộng Cảng hàng không Điện Biên. Đây là dự án trọng điểm góp phần nâng cao năng lực vận tải đường không, tăng khả năng kết nối giữa Điện Biên với các tỉnh, thành trong cả nước; là tiền đề quan trọng để thu hút nhà đầu tư có năng lực đến tìm hiểu và triển khai các dự án lớn trên địa bàn.

Thách thức lớn nhất đối với phát triển hệ thống giao thông luôn là nguồn lực thực hiện. Trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã được HĐND tỉnh khóa XIV xem xét tại kỳ họp thứ 18, đối với các dự án giao thông sẽ bố trí 254,511 tỷ đồng (vốn ngân sách địa phương) cho 6 dự án chuyển tiếp và 13 dự án khởi công mới; bố trí 1.445,8 tỷ đồng (vốn ngân sách trung ương) cho 11 dự án chuyển tiếp và 10 dự án khởi công mới. Nguồn lực còn hạn chế nên phải được sử dụng hợp lý, hiệu quả; đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, thứ tự ưu tiên gắn với phát huy tiềm năng của địa phương nhằm tạo nên giá trị mới để tái đầu tư các công trình giao thông khác. Đồng thời tăng cường công tác xúc tiến đầu tư từ nhiều nguồn vốn hợp pháp dưới nhiều hình thức khác nhau như: liên danh, liên kết, hợp tác công tư; thực hiện xã hội hóa các nguồn lực đầu tư để phát triển kết cấu hạ tầng giao thông... Các cấp, ngành tiếp tục thực hiện nghiêm Chỉ thị số 41-CT/TU, ngày 18/10/2018 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác quản lý, bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Điện Biên, trong đó có yêu cầu: “Tăng cường công tác quản lý chất lượng và đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình giao thông, ưu tiên đầu tư các tuyến đường giao thông quan trọng phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh”.

Hà Nguyễn