Phát huy vai trò giám sát cộng đồng

Thành viên nhóm cộng đồng thôn Tân Tuân bàn bạc các nội dung trước khi tiến hành việc giám sát cộng đồng

Năm 2015, nhóm cộng đồng thôn Tân Xuân, xã Gio Việt được thành lập để triển khai đề án “Thúc đẩy công khai minh bạch và sự tham gia của người dân trong quản lí ngân sách nhà nước”. Dự án nhằm mục đích giúp người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số và phụ nữ nâng cao nhận thức đầy đủ hơn về hoạt động thu, chi ngân sách, có tác động tới các chương trình giảm nghèo và phát triển. Qua gần bốn năm hoạt động, nhóm cộng đồng đã có những đóng góp tích cực trong hoạt động giám sát cộng đồng với nhiều sáng kiến tiêu biểu. Nhóm trưởng Trần Thị Luận chia sẻ: “Thời gian trước, thôn Tân Xuân không có nơi sinh hoạt cộng đồng, gây khó khăn cho việc tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ của thôn. Năm 2017, từ kiến nghị của người dân, UBND xã Gio Việt đã triển khai dự án xây dựng Trung tâm học tập cộng đồng thôn và dự kiến khánh thành vào tháng 7/2017. Tuy nhiên quá trình triển khai xây dựng, tiến độ công trình chậm hơn so với kế hoạch đề ra. Trước thực tế này, nhóm cộng đồng thôn Tân Xuân đã quyết định vào cuộc để thúc đẩy việc xây dựng công trình đúng tiến độ như dự kiến”.

Chị Trần Thị Luận đã cùng các hội viên lên kế hoạch giám sát, phân công công việc và đốc thúc các khâu. Trước tiên, nhóm cử một số thành viên tìm hiểu nguyên nhân làm chậm tiến độ, sau khi biết được lí do thì cử đại diện nhóm thuyết phục UBND xã để cùng tháo gỡ khó khăn và thống nhất các giải pháp cần thiết. Trong quá trình triển khai, nhóm cộng đồng đã giám sát chặt chẽ để đảm bảo chất lượng xây dựng. Chị Trần Thị Luận cho biết thêm: “Sau khi tham gia các dự án về giám sát ngân sách và đầu tư công, thành viên nhóm cộng đồng hiểu rõ hơn vai trò của mình và cảm thấy có trách nhiệm trong việc giám sát các chương trình ở địa phương. Việc giám sát của cộng đồng giúp các công trình có chất lượng tốt hơn và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân”.

Trong tổng số 6 nhóm cộng đồng được thành lập dưới sự hỗ trợ của Tổ chức Oxfam tại Việt Nam đối với hai huyện Hải Lăng và Gio Linh của tỉnh Quảng Trị, hoạt động của nhóm cộng đồng thôn Tân Xuân được đánh giá hiệu quả tích cực và được chọn đi chia sẻ kinh nghiệm tại nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước thời gian qua. Một trong những sáng kiến mà nhóm tâm đắc và được đánh giá cao là sáng kiến giám sát tiêm chủng mở rộng cho trẻ từ 0-5 tuổi trên địa bàn thôn. Thực tế ở địa phương cho thấy, những năm qua chính quyền xã phối hợp với ngành chuyên môn triển khai một số chính sách về dịch vụ tiêm chủng mở rộng cho trẻ từ 0-5 tuổi, tuy nhiên số bà mẹ có con trong độ tuổi này được tư vấn, tuyên truyền về việc tiêm chủng còn chưa đầy đủ. Vẫn còn tồn tại khá nhiều trẻ chưa được tiêm chủng đúng theo quy định của Bộ Y tế, việc thiếu thuốc so với nhu cầu đăng kí thực tế vẫn còn xảy ra phổ biến do khâu lập danh sách chưa chặt chẽ. Ngoài ra, việc phân bổ lịch tiêm chưa hợp lí, dẫn đến tình trạng người dân phải chen chúc chờ đợi.

Nhận thức được vấn đề này, nhóm cộng đồng thôn Tân Xuân đã xây dựng kế hoạch chi tiết cho mỗi đợt tiêm chủng. Cụ thể, sau phiên làm việc với Đảng ủy xã, nhóm đã làm việc với trạm y tế xã, gửi công văn, kế hoach giám sát và nắm tình hình thực hiện tiêm chủng mở rộng cho trẻ vào ngày 5 hằng tháng. Nhóm tiến hành họp đoàn giám sát, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên, phân công khảo sát, thu thập thông tin ban đầu từ một số nhân viên y tế thôn, phản ánh của các bà mẹ và người dân. Trong quá trình tổ chức tiêm chủng, nhóm cộng đồng cử người giám sát tình hình, sau đó tổng hợp thông tin, làm dự thảo báo cáo và tổ chức đối thoại khảo sát mức độ hài lòng của người dân đối với việc tổ chức tiêm chủng…Kết quả của việc thực hiện giám sát chặt chẽ của nhóm cộng đồng đối với hoạt động tiêm chủng đã giúp đơn vị chức năng thực hiện tốt việc tuyên truyền trên loa phát thanh hoặc qua dịch vụ nhắn tin trên điện thoại thông báo nội dung, thời gian, địa điểm tiêm chủng; có sổ lập kế hoạch, sổ theo dõi tiêm, cân đo cho trẻ…

Trong quá trình giám sát các dự án triển khai trên địa bàn, các nhóm cộng đồng đã tiếp cận được dự án, biết được quy trình, năng lực thi công và tiến độ hoàn thành dự án. Đồng thời nhận thức được quyền lợi, trách nhiệm của mình trong chu trình thu chi ngân sách địa phương. Hiểu rõ, hiểu đúng khái niệm NSNN, thuế, phí, lệ phí, đặc biệt là NSNN chi vào các lĩnh vực nào; các nguồn thu của NSNN…Hoạt động giám sát cộng đồng đã tạo niềm tin trong nhân dân, thực sự là cầu nối giữa nhân dân với Đảng và chính quyền cơ sở.

Bảo Bình