Phát huy vai trò hai cực tăng trưởng lớn nhất cả nước là Hà Nội và TPHCM

Động lực tăng trưởng mới là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Trình bày Tờ trình về việc điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết, việc điều chỉnh lần này có nhiều nội dung trọng tâm phù hợp với việc sắp xếp đơn vị hành chính, mô hình chính quyền địa phương hai cấp, và ứng phó với bối cảnh quốc tế biến động. Mục tiêu cốt lõi là phấn đấu đạt tốc độ tăng trưởng hai chữ số trong giai đoạn 2026-2030 và các năm tiếp theo.

Về mục tiêu phát triển đến năm 2030, Tờ trình điều chỉnh chỉ tiêu tổng sản phẩm trong nước (GDP) bình quân đạt trên 8,0%/năm thời kỳ 2021-2030, đặc biệt giai đoạn 2026-2030 phấn đấu đạt từ 10%/năm trở lên. Đến năm 2030, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành đạt khoảng 8.500 USD. Tầm nhìn đến năm 2050, GDP bình quân đầu người đặt mục tiêu khoảng 38.000 USD.

Quang cảnh Phiên họp

Các điều chỉnh tập trung vào việc tổ chức không gian phát triển, đặc biệt là khai thác hiệu quả không gian mới do sắp xếp đơn vị hành chính mang lại. Các phương án phân vùng qua từng thời kỳ và yêu cầu phát triển trong bối cảnh mới, cả nước được phân thành 6 vùng. Tốc độ tăng trưởng Vùng (GRDP) giai đoạn 2026-2030 được điều chỉnh, cụ thể:

- Vùng Đồng bằng sông Hồng dẫn đầu với mục tiêu khoảng 11%/năm

- Vùng Bắc Trung Bộ: khoảng 10-10,5%/năm

- Vùng Đông Nam Bộ: khoảng 10%/năm

- Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên: khoảng 9,5 - 10,0%/năm

- Vùng Trung du và miền núi phía Bắc: khoảng 9-10%/năm

- Vùng Đồng bằng sông Cửu Long: khoảng 9,0-9,5%/năm

Đáng chú ý, Quy hoạch bổ sung Vùng động lực Bắc Trung Bộ (Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh). Vùng này được định hướng trở thành trung tâm về công nghiệp lọc hóa dầu, luyện kim, cơ khí chế tạo, công nghiệp ô tô và phụ trợ của cả nước, đồng thời phát triển nhanh các ngành công nghiệp mới như điện tử, bán dẫn, AI, công nghệ số. Trong khi đó, Vùng Đồng bằng sông Hồng được xác định là động lực phát triển hàng đầu, đóng vai trò dẫn dắt quá trình cơ cấu lại kinh tế và xác lập mô hình tăng trưởng mới của đất nước.

Quy hoạch tập trung ưu tiên phát triển một số ngành công nghiệp chiến lược, mũi nhọn như công nghiệp điện tử, công nghệ số, ô tô, đường sắt, đóng tàu. Đồng thời, ưu tiên phát triển, từng bước làm chủ công nghệ trong các ngành công nghiệp mới nổi như chip bán dẫn, robot và tự động hóa, trí tuệ nhân tạo. Mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam phấn đấu trở thành thị trường thương mại điện tử lớn thứ hai trong khu vực Đông Nam Á. Trong nông nghiệp, đẩy mạnh phát triển kinh tế nông nghiệp số, thông minh, xanh, tuần hoàn.

Về hạ tầng kỹ thuật, Chính phủ kiến nghị đẩy nhanh xây dựng một số đoạn đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, đường sắt kết nối quốc tế, và đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh. Trong lĩnh vực năng lượng, ưu tiên khai thác năng lượng tái tạo, năng lượng mới, năng lượng sạch, và triển khai các dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1, 2. Về hạ tầng thông tin, tập trung phát triển hệ thống truyền dẫn dữ liệu qua vệ tinh, mạng cáp quang tốc độ cao phủ sóng toàn quốc, mạng 5G, 6G, và đầu tư xây dựng Trung tâm dữ liệu quốc gia và các trung tâm dữ liệu vùng.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương trình bày Tờ trình của Chính phủ

Về hạ tầng xã hội, Tờ trình của Chính phủ nhấn mạnh việc nâng tầm các cơ sở giáo dục đại học thành trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển 3 đến 5 đại học tinh hoa đẳng cấp quốc tế. Trong y tế, bảo đảm mỗi vùng có ít nhất một bệnh viện chuyên sâu mức kỹ thuật cao, và hình thành khu công nghiệp dược phẩm. Đối với khoa học công nghệ, hình thành và nâng cấp mạng lưới các trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia, vùng.

Đặc biệt, bản điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia nhấn mạnh vào động lực tăng trưởng mới là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Những nội dung không bị ảnh hưởng bởi quá trình sắp xếp lại và các nghị quyết mới, ví dụ như an sinh xã hội (trừ giáo dục, y tế) và các chính sách cho đồng bào dân tộc thiểu số, vẫn được giữ nguyên.

Đề nghị Chính phủ nghiên cứu phương án tổng thể, dài hạn phòng chống thiên tai

Thẩm tra sơ bộ về điều chỉnh Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính cơ bản tán thành việc bổ sung, điều chỉnh quy hoạch nhằm phù hợp với bối cảnh mới sau sắp xếp đơn vị hành chính và thực hiện mục tiêu tăng trưởng hai con số, tuy nhiên, cơ quan thẩm tra nhấn mạnh một số vấn đề cần làm rõ. Cụ thể, về điều chỉnh phân vùng kinh tế - xã hội, mặc dù giữ nguyên 06 vùng nhưng cơ cấu, phạm vi có thay đổi lớn do sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh (đặc biệt là vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên). Do vậy, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ làm rõ tác động của việc thay đổi này đến định hướng và tính liên kết nội tại của từng vùng.

Về định hướng phát triển, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị tính toán chỉ tiêu tăng trưởng hợp lý hơn để đạt mục tiêu chung hai con số, cân nhắc tăng chỉ tiêu cho vùng Đông Nam Bộ lên khoảng 11%/năm, tương tự như vùng Đồng bằng sông Hồng, để phát huy vai trò hai cực tăng trưởng lớn nhất cả nước là Hà Nội và TP.HCM.

Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh kết luận nội dung thảo luận

Đối với phát triển các vùng động lực, Báo cáo lưu ý cần đánh giá lợi thế so sánh giữa Vùng động lực Bắc Trung Bộ và Vùng động lực miền Trung để tránh chồng lấn về định hướng phát triển (như công nghiệp lọc hóa dầu, ô tô, cảng biển). Đồng thời, đề nghị xác định rõ cực tăng trưởng cho Vùng động lực Bắc Trung Bộ.

Ngoài ra, trước tình hình biến đổi khí hậu, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Chính phủ nghiên cứu phương án tổng thể, dài hạn phòng chống thiên tai (nhất là lũ lụt, sạt lở) và áp dụng khoa học công nghệ, trí tuệ nhân tạo (AI) trong dự báo thời tiết, cảnh báo sớm. Cùng với đó, cần thống nhất nội dung phân cấp thẩm quyền quyết định Quy hoạch không gian biển và Quy hoạch sử dụng đất quốc gia, đồng thời đưa các nội dung quan trọng vào Quy hoạch tổng thể quốc gia để đảm bảo quyền giám sát tối cao của Quốc hội.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh lưu ý, cần bổ sung nguyên tắc điều chỉnh quy hoạch theo hướng đề cao tính ổn định, dài hạn, có cơ sở khoa học và thực tiễn, tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ, ngắn hạn. Đồng thời, cần làm rõ cơ sở và tác động của phương án phân vùng mới, nhất là đối với vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên để khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 10, đảm bảo chất lượng và tiến độ.

Thanh Hòa