Phát triển bền vững nghề sản xuất cây giống

Sản xuất cây giống ứng dụng công nghệ cao tại tỉnh Vĩnh Long.

Nhiều giống mới, lạ cung ứng cho thị trường

Hiện tại, khu vực các xã Chợ Lách, Phú Phụng, Vĩnh Thành, Hưng Khánh Trung… được xem là cái nôi của nghề sản xuất cây giống như: sầu riêng, chôm chôm, bưởi da xanh, nhãn, xoài, ổi, cam, quýt…

Gần đây, nhiều nông dân đã nhân, lai tạo nhiều giống mới, lạ phục vụ nhu cầu của thị trường.

Nông dân Nguyễn Hiếu Thiện, ngụ ấp Thới Lộc (xã Phú Phụng) đã sưu tầm được giống nhãn mới và tự đặt tên là nhãn Long Phụng Châu vừa ngon vừa kháng bệnh chổi rồng.

Nông dân Nguyễn Hiếu Thiện sưu tầm giống nhãn kháng bệnh chổi rồng mang lại hiệu quả cao.

Ông Hiếu Thiện cho biết: “Bệnh chổi rồng xuất hiện trên cây nhãn từ năm 2003 khiến nhiều nhà vườn lo lắng. Năm 2019, tôi sưu tầm một cây nhãn kháng bệnh chổi rồng nên mang về trồng, nhân giống. Cây giống cho quả to, cơm dày và có mùi thơm như nhãn long nên tôi đặt tên là nhãn Long Phụng Châu. Hiện tại, tôi có một cây đầu dòng và nhân giống bán được khoảng 7.000 cây bán trong và ngoài tỉnh”.

Tại ấp Tân Phú (xã Phú Phụng), nông dân Nguyễn Thanh Phong đã lai tạo được giống sầu riêng sáp được ông đặt tên là sầu riêng Tiểu Long.

Ông Phong cho biết: “Năm 2015, tôi có dịp đi một số nước trồng sầu riêng ở Đông Nam Á, thấy có giống sầu riêng lá nhỏ nên sưu tầm 3 cây về ghép với sầu riêng ở địa phương để trồng thử. Sau 4 năm trồng, cây ra quả với cơm dày màu vàng sậm, tỷ lệ hạt lép từ 80% trở lên, khá béo, rất ngọt. Giống sầu riêng này lạ so với các giống khác tại địa phương là rất dẻo nên tôi đặt tên là sầu riêng sáp Tiểu Long”.

Theo ông Phong, giống sầu riêng mới này có sức đề kháng khá tốt, chịu khí hậu nắng nóng và tỷ lệ đậu quả khá cao. Hiện tại, ông đang nhân giống để cung ứng ra thị trường.

Ông Nguyễn Thanh Phong lai tạo giống sầu riêng Tiểu Long bán ra thị trường.

Sau nhiều năm trồng xoài, ông Nguyễn Thanh Sơn (ngụ ấp Phú Bình, xã Phú Phụng) phát hiện trong vườn nhà mình có một cây xoài cho ra quả chín với mùi thơm lạ, khi chín vỏ vàng tươi, hạt lép nên nhân giống và đặt tên là xoài Tài Lộc.

Ông Thanh Sơn cho biết: “Do cây thụ phấn chéo, lai hữu tính nên giống xoài mới có ưu điểm không bị ruồi vàng tấn công, vỏ dày vận chuyển đi xa không bị hư hỏng nên có khả năng xuất khẩu tốt”.

Ngoài ra, ông Thanh Sơn còn lai tạo được giống mít quả to, nhãn dày cơm được cấp giấy chứng nhận cây đầu dòng và đang bán ra thị trường cho bà con trồng.

Hiện tại, nhiều nhà vườn trồng mít ruột đỏ lá bầu tên PT 79 có nguồn gốc từ Indonesia được du nhập vào nước ta trong thời gian gần đây.

Ông Lê Văn Thảo, ngụ ấp Vĩnh Hưng I (xã Vĩnh Thành) cho biết: “Tôi đã sưu tầm được giống mít PT 79 rất thích nghi với điều kiện khí hậu nước ta. Mít ruột đỏ lá bầu khi chín tới có màu cam đỏ như củ cà rốt, múi to cơm dày, thịt giòn, vị rất ngọt và có mùi thơm như hương vani. Khi chín mùi thì múi mít càng đỏ hơn, ăn càng ngọt và hơi mềm. Do đó, tùy theo sở thích ăn giòn hay mềm mà người trồng canh ngày chín của mít để sử dụng. Hiện tại, tôi đang nhân giống mít ruột đỏ lá bầu được khoảng 300 nghìn cây/năm để cung cấp cho các nhà vườn trong toàn quốc”.

Ông Lê Văn Thảo sản xuất nhiều cây giống bán thị trường trong nước và xuất khẩu.

Bên cạnh giống mới mít ruột đỏ lá bầu, ông Thảo còn sản xuất hàng trăm nghìn cây giống mới như: na sầu riêng Đài Loan có hương vị sầu riêng, sầu riêng Musang King (Malaysia), vú sữa Hoàng Kim (có trái quanh năm), vú sữa Mica…

Mới đây, ông Lê Văn Thảo đã ký hợp đồng với một doanh nghiệp bên Campuchia để cung ứng 2 triệu cây giống các loại gồm: mít, nhãn, bưởi da xanh, sầu riêng, chôm chôm Thái, măng cụt trồng thực nghiệm trên diện tích 10ha. Sau đó, sẽ nhân rộng lên 800ha với khoảng 160 triệu cây nhằm tạo vùng nguyên liệu theo tiêu chuẩn hữu cơ tại Campuchia.

Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Chợ Lách Trần Hữu Nghị cho biết: “Vùng đất Chợ Lách chuyên sản xuất cây giống, hoa kiểng từ lâu đời phục vụ nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu với hàng chục triệu sản phẩm mỗi năm. Gần đây, nhà vườn lai tạo, sưu tầm nhiều giống mới, lạ để phục vụ nhu cầu đa dạng của thị trường”.

Tìm hướng đi bền vững cho nghề sản xuất cây giống

Thời gian gần đây, nhiều nông dân, hợp tác xã đã tập trung ứng dụng khoa học công nghệ trong sản xuất cây giống để nâng cao chất lượng, hướng đến phát triển bền vững của làng nghề truyền thống từ lâu đời tại địa phương.

Ông Bùi Hồng Khánh ứng dụng công nghệ túi tự hủy và giá thể sạch bệnh trong sản xuất cây giống.

Trong đó, Hợp tác xã nông nghiệp Thắng Lợi (xã Chợ Lách, tỉnh Vĩnh Long) đã ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất giá thể sạch bệnh và túi tự hủy để sản xuất cây giống mang lại hiệu quả kinh tế cao.

Giám đốc hợp tác xã nông nghiệp Thắng Lợi Bùi Hồng Khánh cho biết: “Trước đây, nông dân sản xuất cây giống phải trồng ngoài đất rồi bứng để đưa vô bầu chăm sóc khi cây lớn mới bán ra thị trường. Vì vậy, tốn khá nhiều chi phí, cây mất sức. Khi ứng dụng cách làm mới này vừa đỡ tốn chi phí, cây giống sạch bệnh nên hạ giá thành sản xuất khá lớn và hạn chế ô nhiễm môi trường vì sử dụng túi tự hủy thay cho núi nylon như trước đây”.

Tỉnh Vĩnh Long đang triển khai Đề án Phát triển cây giống và hoa kiểng Chợ Lách mang tầm quốc gia, với kinh phí đầu tư 85 tỷ đồng.

Trong đó, đang xây dựng vùng sản xuất chuyên canh tập trung đạt 300 đến 500ha trên diện tích 1.500ha cây giống, hoa kiểng; đồng thời, xúc tiến công nhận và quản lý tốt cây đầu dòng, vườn cây đầu dòng để duy trì nguồn giống có chất lượng, quản lý chặt chẽ các cơ sở sản xuất, kinh doanh để bảo đảm sản phẩm tiêu thụ trên thị trường đạt chất lượng tốt, vùng nguyên liệu sử dụng nguồn cây giống của tỉnh sinh trưởng, năng suất và chất lượng tốt, đồng nhất.

Giống sầu riêng sáp Tiểu Long được nhiều nông dân chọn trồng.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Vĩnh Long Lâm Văn Tân cho rằng, trong thời gian qua, ngành nông nghiệp tỉnh Vĩnh Long đã có nhiều bước tiến quan trọng trong việc ứng dụng công nghệ số và ứng dụng công nghệ thông minh trong sản xuất cây giống, hoa kiểng.

Trong đó, công tác chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông minh như: áp dụng công nghệ tự động hóa; cơ sở dữ liệu đất đai, giống cây trồng, vật nuôi, mã số vùng trồng, vùng nuôi được số hóa, phục vụ quản lý sản xuất.

Trong thời gian tới, ngành nông nghiệp sẽ tiếp tục nâng cao chất lượng sản xuất cây giống, hoa kiểng bằng việc chuyển giao ứng dụng khoa học công nghệ nhằm đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường. Ngoài ra, tập trung đưa các loại cây giống lên sàn thương mại điện tử để bán ở thị trường trong nước và xuất khẩu. Từ đó, hướng đến phát triển bền vững ngành sản xuất cây giống truyền thống ở địa phương.

VŨ TRUNG