Phát triển bền vững: Yếu tố cần thiết để doanh nghiệp hội nhập

Phát triển bền vững không còn là "sự lựa chọn"

Phiên toàn thể Diễn đàn Doanh nghiệp Phát triển bền vững Việt Nam (VCSF) 2025 do Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Hội đồng Doanh nghiệp vì sự phát triển bền vững Việt Nam - VBCSD (VCCI) tổ chức tại Hà Nội, sáng 22/8. Chia sẻ tại phiên toàn thể, các chuyên gia đã khẳng định, phát triển bền vững không phải là sự lựa chọn có hay không của doanh nghiệp hiện nay, mà là yêu cầu tất yếu doanh nghiệp phải thực hiện, nếu muốn phát triển và hướng đến mục tiêu phát triển bền vững.

Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc tham dự diễn đàn. Ảnh: NH

Phát biểu tại diễn đàn, bà Trịnh Thị Hương - Phó Cục trưởng Cục Phát triển Doanh nghiệp tư nhân và Kinh tế tư nhân (Bộ Tài chính) cho biết: Theo tính toán của Ngân hàng Thế giới (WB) vào năm 2020, Việt Nam đã bị thiệt hại khoảng 10 tỷ USD do biến đổi khí hậu, tương đương với 3,2% GDP. Nếu như chúng ta không có hành động gì thì vào năm 2050, thiệt hại do biến đổi khí hậu tại Việt Nam có thể chiếm tới 12 - 14,3% GDP mỗi năm.

Cũng theo WB, giai đoạn từ nay đến năm 2040, Việt Nam cần có khoảng 368 tỷ USD, tương đương với 6,3% GDP mỗi năm để ứng phó với biến đổi khí hậu, trong đó, khu vực tư nhân sẽ đóng góp khoảng 186 tỷ USD, tương đương với 3,4% GDP.

“Do đó, có thể thấy rằng, khu vực kinh tế tư nhân có đóng góp rất quan trọng trong việc phát triển bền vững của quốc gia” - bà Trịnh Thị Hương cho biết thêm, đồng thời khẳng định: Yêu cầu về phát triển bền vững không chỉ là sự tự nguyện, trách nhiệm tuân thủ mà đây chính là cơ hội cho chính các doanh nghiệp.

Cùng quan điểm trên, Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công cho rằng: Phát triển bền vững sẽ mang lại tăng trưởng dài hạn cho doanh nghiệp, gắn với lợi ích bền vững của cộng đồng về văn hóa, xã hội và môi trường.

Không chỉ dừng lại ở đó, “sân chơi” này sẽ mang đến cho các doanh nghiệp cơ hội dẫn đầu xu thế như phát triển năng lượng tái tạo, hydrogen, lưu trữ năng lượng và các ngành nghề mới, điều kiện thuận lợi tiếp cận hỗ trợ tài chính, tín dụng xanh, chuyển đổi công nghệ, giảm chi phí sản xuất, tăng chuỗi cung ứng về phát triển sản xuất theo hướng vị tự nhiên, xanh và bền vững.

Theo đó, nếu chậm chuyển đổi sang mô hình tăng trưởng xanh, doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với hàng rào kỹ thuật xanh, giảm phát thải, tạo ra những thách thức lớn trong thâm nhập thị trường quốc tế.

Với những phân tích đó, Chủ tịch VCCI cho rằng, phát triển bền vững mở ra cơ hội để Việt Nam thực hiện cơ cấu lại nền kinh tế, chuyển đổi mô hình tăng trưởng dựa vào tri thức, nguồn nhân lực chất lượng cao, khoa học công nghệ, đưa đất nước phát triển theo con đường xanh, có thu nhập cao vào năm 2045.

Diễn giả tham gia thảo luận tại diễn đàn. Ảnh: NH

Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững

Mặc dù đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của khu vực doanh nghiệp và nền kinh tế, tuy nhiên, các ý kiến tại diễn đàn cũng cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt với những thách thức rất lớn trong hành trình phát triển bền vững.

Phân tích kỹ hơn về những thách thức trên, các chuyên gia kinh tế cho rằng, 97% doanh nghiệp Việt Nam là doanh nghiệp nhỏ và vừa, doanh nghiệp siêu nhỏ. Khu vực doanh nghiệp này đang đối diện với rất nhiều khó khăn về vốn, nguồn nhân lực và quản trị. Cụ thể hơn, bà Trịnh Thị Hương đã chỉ ra "3 thiếu" mà doanh nghiệp nhỏ và vừa đang đối mặt trong quá trình phát triển bền vững.

Thứ nhất, thiếu thông tin và nhận thức. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, coi chuyển đổi xanh và ESG (Môi trường, Xã hội và Quản trị) là những khái niệm "xa xỉ", chưa thấy được giá trị thiết thực và còn "loay hoay" không biết bắt đầu từ đâu.

Thứ hai, thiếu nguồn lực. Việc đầu tư vào chuyển đổi xanh đòi hỏi chi phí lớn về vốn, công nghệ và nhân lực, đây là một thách thức lớn khi lợi nhuận của các doanh nghiệp nhỏ và vừa còn mỏng.

Thứ ba, thiếu hệ sinh thái hỗ trợ. Doanh nghiệp thiếu sự kết nối và hỗ trợ đồng bộ từ Chính phủ, các đối tác, hiệp hội và viện nghiên cứu để cùng nhau triển khai chuyển đổi một cách hiệu quả.

Để hỗ trợ doanh nghiệp phát triển bền vững, thời gian qua, Bộ Tài chính đã chủ trì tham mưu ban hành nhiều chính sách quan trọng nhằm thúc đẩy doanh nghiệp chuyển đổi xanh. Đáng chú ý là Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, cùng các chương trình hỗ trợ cụ thể như ưu đãi tín dụng, hỗ trợ lãi suất 2%, ưu đãi thuế cho hoạt động R&D (nghiên cứu và phát triển) và chương trình phát triển 1.000 doanh nghiệp tiên phong.

Tuy nhiên, dù chính sách đã tương đối đầy đủ, việc đưa các chính sách hỗ trợ phát triển bền vững vào cuộc sống vẫn còn là một trăn trở lớn. Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa, gặp rất nhiều khó khăn trong việc tiếp cận các cơ chế hỗ trợ này.

Theo đó, để giải quyết vấn đề này, bà Trịnh Thị Hương cho rằng, cần sự vào cuộc của toàn bộ hệ thống chính trị và hệ sinh thái hỗ trợ. Trong đó, về phía các bộ, ngành và địa phương cần khẩn trương hoàn thiện thể chế, ban hành các văn bản hướng dẫn chi tiết để triển khai Nghị quyết số 68-NQ/TW, đặc biệt là các nhiệm vụ liên quan đến chuyển đổi xanh.

Nguyễn Hòa