Phát triển Đảng ở đồng bào dân tộc Chứt: Ươm mầm 'hạt giống đỏ'

Bà Hồ Thị Nam, đảng viên đầu tiên của bản Rào Tre không chỉ tham gia sôi nổi các phong trào đoàn thể mà còn luôn gương mẫu đi đầu trong phát triển kinh tế. (Ảnh: Hoàng Ngà/TTXVN)

“Được đứng trong hàng ngũ của Đảng vui lắm, tự hào lắm. Nhưng từ giây phút đó, tôi cũng ý thức được trách nhiệm của mình cao hơn, vì mình là Đảng viên, là con cháu Bác Hồ mà!” - bà Hồ Thị Nam, một trong hai quần chúng đầu tiên của đồng bào người Chứt vẫn nhớ như in cảm xúc được kết nạp Đảng vào năm 2003.

Cùng với bà Nam năm đó còn có ông Hồ Kính cũng được kết nạp Đảng, sau đó sinh hoạt ghép với chi bộ 1 của xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.

Sau khi trở thành đảng viên chính thức, ông Hồ Kính được bầu làm Trưởng bản, bà Hồ Nam là Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ của bản Rào Tre.

Dưới sự dẫn dắt tận tình của bộ đội và cán bộ cắm bản, ông Hồ Kính và bà Hồ Thị Nam luôn gương mẫu đi đầu trong các phong trào lao động sản xuất, xóa đói giảm nghèo và xây dựng đời sống mới.

Những "hạt giống đỏ" đầu tiên

Nhà bà Hồ Thị Nam trồng nhiều lúa nhất bản Rào Tre với hơn 4 sào, nuôi được 3 con trâu, 4 con bò và hàng chục con gà. Đời sống khá dần lên, bà Nam còn nhiệt tình tham gia và các phong trào đoàn thể của địa phương. Từ Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ đến Trưởng bản, Bí thư chi bộ… Ở nhiệm vụ nào, bà Hồ Thị Nam, 55 tuổi đời với gần 20 năm tuổi Đảng cũng luôn phấn đấu hết sức mình, được bà con trong bản tin yêu. Bà Hồ Thị Nam còn vinh dự được bầu là đại biểu Hội đồng nhân dân cấp huyện và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã trong hai nhiệm kỳ.

Những "hạt giống đỏ” đầu tiên đã nảy mầm xanh, từ gương sáng của bà Hồ Thị Nam, ông Hồ Kính, ý thức của người Chứt về Đảng đã dần rõ ràng hơn. Liên tiếp những năm sau đó, nhiều nhân tố mới được phát hiện và kết nạp Đảng như Hồ Hải, Hồ Tình, Hồ Thị Đình Xuân…

Cán bộ Đồn Biên phòng Bản Giàng thường xuyên đến nhà các hộ dân dạy bà con về phát triển kinh tế, cách phòng bệnh. (Ảnh: Hoàng Ngà/TTXVN)

Để thuận lợi hơn trong việc đưa các chủ trương, đường lối của Đảng, chính quyền các cấp về với bà con, tháng 8/2017, chi bộ bản Rào Tre được thành lập. Dẫu còn nhiều khó khăn nhưng đây được xem là bước tiến mới trong công tác phát triển Đảng ở đồng bào dân tộc Chứt.

Bước tiến mới trong công tác phát triển Đảng

Tính đến nay, bản Rào Tre có 7 đảng viên là người dân tộc Chứt. Năm 2019, sau khi già làng Hồ Kính, đảng viên đầu tiên của bản Rào Tre qua đời, hiện bản còn 6 đảng viên là người dân tộc Chứt. Để duy trì sinh hoạt chi bộ, từ năm 2003 đến năm 2017, các đảng viên trong bản phải đi bộ hơn 2km sang sinh hoạt ghép cùng chi bộ thôn 1 (xã Hương Liên, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh).

Dù đã được cán bộ, chiến sỹ Biên phòng của Tổ công tác cắm bản thường xuyên động viên, đốc thúc nhưng vẫn không tránh khỏi tình trạng đảng viên trốn không đến sinh hoạt.

Nhằm nâng cao chất lượng đảng viên cũng như sức chiến đấu của tổ chức cơ sở Đảng, tháng 8/2017, Đảng ủy xã Hương Liên đã quyết định thành lập chi bộ Rào Tre và cử cán bộ phụ trách cắm bản Nguyễn Văn Ngọc làm Bí thư Chi bộ.

Đồn Biên phòng Bản Giàng cử cán bộ thuộc Đội vận động quần chúng về bản cùng tham gia sinh hoạt với chi bộ. Với cách làm "cầm tay chỉ việc," cán bộ phụ trách cắm bản đã từng bước giúp sinh hoạt chi bộ đi vào nền nếp, ban hành nghị quyết gắn với các công việc cụ thể.

Trung tá Nguyễn Tiến Khánh, Chính trị viên Đồn Biên phòng Bản Giàng, Bộ Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Hà Tĩnh cho biết từ khi tách chi bộ Rào Tre thành chi bộ độc lập, chất lượng sinh hoạt chi bộ có những chuyển biến rõ rệt hơn. Đảng viên ý thức cao hơn trách nhiệm của mình trong việc nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ và thực hiện nhiệm vụ được giao.

Các cuộc sinh hoạt của chi bộ Rào Tre được tổ chức ngay tại Tổ công tác Biên phòng Rào Tre. Từ khi thành lập đến nay, các cuộc sinh hoạt của chi bộ đều được thực hiện đều đặn với sự tham gia của đầy đủ đảng viên. Nhờ đó, mọi chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước, thông qua chi bộ đã đến gần với bà con dân bản hơn.

Trong sinh hoạt hàng ngày ở bản Rào Tre, các đảng viên luôn tiên phong, gương mẫu đi đầu trong mọi hoạt động, đặc biệt là phát triển kinh tế. Bên cạnh những hạt nhân nòng cốt, trở thành gương sáng cho toàn bản như bà Hồ Thị Nam, một số đảng viên trẻ đã thể hiện rõ ý thức trách nhiệm cao: Trưởng bản Hồ Thị Kiên (sinh năm 1988) nhận thêm rừng trồng để nâng cao thu nhập, đảng viên trẻ Hồ Thị Duyên (sinh năm 1995) làm vườn đẹp, chăn nuôi giỏi…

Bà Hồ Lĩnh, người dân bản Rào Tre vui mừng cho biết: "Các đảng viên trẻ của bản làm kinh tế giỏi lắm, đảng viên còn bày cho bản làng trồng cây, chăn nuôi hiệu quả. Tui cũng động viên các con, phấn đấu học hành để được vào Đảng."

Gian nan hành trình đưa Đảng về với người Chút

"Hành trình đưa Đảng về với người Chứt thật không hề dễ dàng" là những bộc bạch của Trung tá Tịnh khi mở đầu câu chuyện phát triển Đảng cho đồng bào nơi đây.

Sau hơn nửa thế kỷ được phát hiện và đưa về định cư dưới chân núi Kà Đay, cuộc sống của người Chứt ở bản Rào Tre (xã Hương Liên, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) đã đổi thay rõ rệt.

Xác định xây dựng tổ chức cơ sở Đảng vững mạnh là một trong những yếu tố quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế, giảm nghèo nhanh và bền vững, các cấp ủy Đảng, chính quyền tỉnh Hà Tĩnh luôn chú trọng công tác phát triển đảng viên ở vùng đồng bào dân tộc Chứt.

Dưới cái nắng chói chang của trưa tháng Sáu cùng với "đặc sản” gió Lào bỏng rát ở vùng biên giới Việt-Lào, Trung tá Dương Thanh Tịnh, Tổ trưởng tổ công tác cắm bản Rào Tre (Đồn Biên phòng Bản Giàng, Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh) dẫn chúng tôi đi thăm bản.

52 năm tuổi đời, hơn 30 năm tuổi quân, Trung tá Dương Thanh Tịnh đã có 15 năm là cán bộ Biên phòng cắm bản Rào Tre. Anh gắn bó với bà con dân bản như chính người thân, ruột thịt của mình và hiểu bà con hơn ai hết. Trung tá Dương Thanh Tịnh chia sẻ: "Với người Chứt, để làm được công tác phát triển Đảng, trước hết phải xóa cái đói, giảm cái nghèo, hướng dẫn bà con cách làm ăn, học được con chữ."

Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh và trưởng bản Hồ Thị Kiên vận động trẻ em trong bản đến trường. (Ảnh: Hoàng Ngà/TTXVN)

Trước năm 1960, người Chứt vẫn chưa có tên trên bản đồ các dân tộc Việt Nam. Năm 1959, trong một chuyến khảo sát, Tổ công tác của huyện Hương Khê đã phát hiện ra nhóm người lạ không biết tiếng Việt, sống trong hang đá ở khu vực giáp ranh giữa Hà Tĩnh, Quảng Bình và nước bạn Lào. Chính quyền huyện Hương Khê đã vận động nhóm người này di dân xuống bản Rào Tre và cử cán bộ lên cắm bản.

Người Chứt không có tên nên xin được mang họ Hồ của Bác Hồ, Bộ đội Biên phòng nhìn mặt từng người, đoán tuổi và làm giấy khai sinh cho họ...
Năm 2000, Đồn Biên phòng Bản Giàng, Bộ đội Biên phòng Hà Tĩnh thành lập Tổ công tác đặc biệt cắm bản Rào Tre. Từ đó, tổ giáo viên ra đời, các anh đến từng nhà, vận động từng người dân và ngồi ngay bên bếp lửa dạy học. Tổ quân y vừa vận động vừa chữa bệnh cho bà con để thay thế các hủ tục lạc hậu.

Vốn quen với cuộc sống dựa vào thiên nhiên, khi về cư trú tại nơi ở mới, tất cả đều là xa lạ, bỡ ngỡ đối với người Chứt. Thời gian đầu, các chiến sỹ Biên phòng được cử về cắm bản phải rất vất vả để làm quen, học tiếng dân tộc, hiểu phong tục tập quán của người Chứt để cùng ăn, cùng ở, dạy tiếng Kinh và cách làm ăn cho bà con. Bộ đội Biên phòng phải cùng lúc đảm nhận nhiều công việc: người thầy dạy chữ, thầy thuốc chữa bệnh cho dân bản lúc ốm đau và cán bộ khuyến nông giúp dân phát triển kinh tế.

"Cái chữ" đến được với người Chứt vốn đã khó bởi đồng bào học theo kiểu "lâu nhớ nhanh quên," lại quen với việc "thức đêm, ngủ ngày” của lối sống du mục trước kia nên nếu không được thúc giục, sẽ không ai chịu đến trường.

Bà Hồ Lĩnh, người dân bản Rào Tre cho biết: "Bộ đội Biên phòng vất vả lắm! Sáng sớm tinh mơ, khi con gà rừng vừa cất tiếng gáy, các chú đã thức dậy, thay phiên nhau đến gõ cửa từng nhà đánh thức các cháu dậy đi học rồi."

Trường Tiểu học gần nhất cũng xa bản của người Chứt gần 2 giờ đồng hồ đi bộ, đường xa, vất vả nên tình trạng bỏ học là thường xuyên. Các chiến sỹ Biên phòng phải luôn kiên trì bám bản vận động con em đồng bào đến trường đầy đủ và thường xuyên kèm cặp các cháu.

"Mưa dầm thấm lâu," đến nay đồng bào dân tộc Chứt đã nói tiếng Kinh như tiếng bản địa của mình. Hầu hết con em đều được xóa mù chữ, nhiều em như Hồ Thị Kiên, Hồ Thị Đình Xuân, Hồ Văn Nam… đã học hết bậc Trung học Phổ thông… Toàn bản Rào Tre hiện có 14 em đang học Mầm non, 21 em học Tiểu học và 11 em theo học tại Trường Phổ thông dân tộc nội trú huyện Hương Khê.

Sau khi bà con đã biết con chữ, sử dụng thành thạo tiếng Kinh, Bộ đội Biên phòng phối hợp địa phương thành lập từng tổ chức: Mặt trận Tổ quốc, Hội Nông dân, Đoàn Thanh niên.

Vẫn còn đó những khó khăn

Công tác phát triển Đảng ở đồng bào dân tộc Chứt (bản Rào Tre, xã Hương Liên, huyện Hương Khê, Hà Tĩnh) đang có nhiều chuyển biến tích cực. Tuy nhiên, để có được những kết quả như vậy, một phần lớn nhờ vào nỗ lực của các chiến sỹ Biên phòng và cán bộ phụ trách cắm bản.

Trung tá Dương Thanh Tịnh, Tổ trưởng tổ công tác cắm bản Rào Tre chia sẻ bản hiện có 43 hộ đồng bào dân tộc Chứt, với hơn 149 nhân khẩu đang sinh sống. Tổng diện tích đất tự nhiên gần 40ha, trong đó có khoảng 2,5ha đất trồng lúa và 0,5ha đất trồng màu, 37ha đất sản xuất lâm nghiệp. Diện tích đất nông nghiệp như vậy là quá ít so với nhu cầu sản xuất, trồng trọt của bà con.

Nhiều người dân đồng bào dân tộc Chứt, trong đó có một số đảng viên, phải đi làm ăn kinh tế xa để kiếm thêm thu nhập. Việc triệu tập sinh hoạt chi bộ vì thế khó khăn hơn, đơn cử như vừa qua, chi bộ phải triệu tập sinh hoạt vào đúng ngày 29 Tết Nguyên đán để có sự tham gia đầy đủ của các đảng viên.

Người dân bản Rào Tre đã biết trồng cây lúa thay vì cuộc sống du canh du cư trước đây. (Ảnh: Hoàng Ngà/TTXVN)

Bên cạnh đó, do phong tục, tập quán lâu đời của người Chứt chưa có sự gắn kết tập thể trong các công việc nên nếu không có sự sát sao, đốc thúc thường xuyên của Bộ đội Biên phòng và cán bộ cắm bản, các phong trào sẽ không phát triển được.

Bí thư Đảng ủy xã Hương Liên (huyện Hương Khê, Hà Tĩnh) Trần Phúc Anh cho biết do đặc thù của đồng bào dân tộc Chứt nên thời gian qua, chất lượng sinh hoạt của chi bộ Rào Tre chưa cao. Để từng bước nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở bản Rào Tre, thời gian tới, Đảng ủy xã Hương Liên sẽ phân công lại cán bộ trong Đảng ủy xã phụ trách chi bộ Rào Tre.

Cán bộ cắm bản sẽ được tập huấn, trao đổi riêng về nghiệp vụ sinh hoạt Đảng như sinh hoạt tư tưởng, công tác tổ chức, triển khai các chủ trương chính sách, đề án sản xuất; tiếp tục phối hợp với Đồn Biên phòng Bản Giàng, Tỉnh Đoàn Hà Tĩnh trong việc huy động lực lượng tham gia và các phong trào đoàn thể để lồng ghép các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước... từ đó tăng cường kỹ năng sinh hoạt và ý thức tổ chức tập thể cho bà con dân tộc Chứt.

Xã Hương Liên đang chuẩn bị đưa Nhà văn hóa cộng đồng của đồng bào dân tộc Chứt vào hoạt động. Tại đây, Đảng ủy xã Hương Liên sẽ lồng ghép các hoạt động văn hóa vào các sinh hoạt hàng ngày để nâng cao đời sống tinh thần cho người dân.

Đảng ủy xã sẽ chú trọng việc tạo nguồn và kết nạp các đảng viên mới là người dân tộc Chứt để tăng số lượng đảng viên cho chi bộ Rào Tre; đồng thời, thực hiện chính sách người dân tộc Chứt giao lưu, kết hôn với người dân tộc khác, vùng khác để hạn chế tình trạng hôn nhân cận huyết thống./.

Hoàng Ngà (TTXVN/Vietnam+)