Phát triển điểm đến vệ tinh: Giải pháp bền vững cho quá tải du lịch?

Các chuyên gia cho rằng phát triển điểm đến vệ tinh sẽ là "chìa khóa" cho tình trạng quá tải du lịch, giúp giảm tải ở những khu du lịch đang đông đúc, tắc nghẽn. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Quá tải du lịch đã trở thành một trong những thách thức đối với ngành du lịch thế giới, trong đó Nhật Bản và Việt Nam cũng đang gặp phải bất cập này. Người dân địa phương ở các khu vực du lịch trọng điểm đã phải chịu đựng những đông đúc, tắc nghẽn giao thông, rác thải và tiếng ồn. Vì vậy, ngành du lịch cần đa dạng hóa điểm đến và trải nghiệm du lịch, xem đây là chìa khóa ngăn chặn tình trạng quá tải đồng thời tích cực phục hồi và phát triển bền vững.

Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Trùng Khánh nhận định như vậy tại Hội thảo quốc tế hợp tác phát triển du lịch giữa Việt Nam và Nhật Bản với chủ đề “Quá tải khách tại các trung tâm du lịch và phát triển điểm đến vệ tinh - Việt Nam và Nhật Bản cùng hướng tới du lịch bền vững,” diễn ra ngày 23/10, tại Hà Nội.

Những hệ lụy từ quá đông khách

Phát biểu tại Hội thảo, Thứ trưởng Văn hóa Thể thao và Du lịch Đoàn Văn Việt nhận định hiện nay, Nhật Bản là đối tác kinh tế, thương mại, đầu tư, du lịch và lao động quan trọng hàng đầu của Việt Nam. Hợp tác giữa hai nước trên các lĩnh vực, đặc biệt là văn hóa, du lịch được thúc đẩy mạnh mẽ và đạt nhiều kết quả tích cực.

Theo đó, Hội thảo quốc tế hợp tác phát triển du lịch giữa Việt Nam-Nhật Bản là một trong những sự kiện quan trọng của ngành du lịch hai quốc gia nhân kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam và Nhật Bản (21/9/1973-21/9/2023).

Phó Đại sứ Nhật Bản tại Việt Nam Watanabe Shige, cho biết sau khi kiểm soát được dịch COVID-19, Nhật Bản đã áp dụng nhiều chính sách để thu hút du khách quốc tế và đạt được kết quả khá tích cực, trong đó, 9 tháng đầu năm, khách Việt Nam đến Nhật Bản đạt 440.000 lượt. Song, du lịch Nhật Bản cũng phải đối mặt với việc tập trung quá đông du khách tại một số điểm đến...

Do đó, hội thảo được tổ chức nhằm tìm ra các sáng kiến, giải pháp thiết thực từ phía nhà quản lý, chuyên gia du lịch, nhà khoa học của cả hai nước vì sự phát triển bền vững của ngành du lịch Việt Nam và Nhật Bản.

Nhật Bản đã trở thành điểm đến yêu thích của du khách Việt Nam thời gian qua. (Ảnh: Mai Mai/Vietnam+)

Lãnh đạo ngành kinh tế Xanh Việt Nam cho rằng tình trạng quá tải khách tại các trung tâm du lịch hiện nay hầu hết xảy ra do tính mùa vụ của điểm đến, hạn chế về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật, thiếu quy hoạch và quản lý sức chứa tại điểm đến, phương án điều tiết khách chưa hợp lý và sản phẩm du lịch bổ trợ thiếu đa dạng.

Thực tế này đã tác động tiêu cực đến môi trường, hệ sinh thái, an ninh, an toàn, văn hóa, xã hội cho các địa phương và điểm đến, ảnh hưởng lớn đến trải nghiệm và tâm lý du khách, từ đó ảnh hưởng đến hình ảnh và thương hiệu du lịch quốc gia…

Theo Thứ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đoàn Văn Việt, tình trạng quá tải khách du lịch thường tập trung ở các địa phương, điểm đến có tăng trưởng mạnh về khách quốc tế và nội địa, điển hình như: Sa Pa, Hà Nội, Quảng Ninh, Ninh Bình, Sầm Sơn, Hội An, Đà Nẵng, Nha Trang, Đà Lạt, Thành phố Hồ Chí Minh, Phú Quốc…

Giải pháp bền vững là gì?

Đại diện Cơ quan Xúc tiến du lịch Nhật Bản (JNTO) chia sẻ về những xu hướng du lịch “inbound” mới nhất và những nỗ lực để hướng tới du lịch bền vững. Theo đó, hiện Nhật Bản đang tập trung phát triển du lịch bền vững gắn với bảo vệ, nuôi dưỡng môi trường vùng, bảo vệ và nuôi dưỡng văn hóa vùng, bảo hộ và nuôi dưỡng kinh tế vùng.

Du khách Việt tham quan Ibaraki, Nhật Bản. (Ảnh: Mai Mai/Vietnam+)

Các biện pháp mà các cơ quan quản lý du lịch Nhật Bản đang triển khai gồm kiềm chế và phòng ngừa du lịch thái quá, nới lỏng và kiểm chế sự đông đúc và xúc tiến du lịch phối hợp cùng người dân địa phương.

Trong khi đó, trước thực trạng phát triển ở Việt Nam, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch (Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam), Tiến sỹ Nguyễn Anh Tuấn đưa ra một trong những giải pháp cho vấn đề này là phát triển điểm đến vệ tinh nhằm chia sẻ lượng khách tại các trung tâm.

Tuy nhiên, để “mở khóa” cho “cánh cửa” này, ông Tuấn cho rằng cần phải tạo cơ chế, chính sách, môi trường đầu tư thuận lợi; tăng cường liên kết giữa trung tâm và điểm đến vệ tinh; cải thiện cơ sở hạ tầng; chú trọng quản lý môi trường; xác định thị trường khách trước khi phê duyệt dự án đầu tư; xây dựng bộ tiêu chí và hướng dẫn các địa phương xây dựng điểm đến vệ tinh bền vững.

Theo các chuyên gia ngành du lịch, muốn quản lý sức chứa, các địa phương, điểm đến cần xây dựng kế hoạch với những biện pháp phòng ngừa cũng như biện pháp giải quyết.

Kế hoạch tổng thể cần bắt đầu từ quản lý môi trường du lịch, các hình thức quản lý sức chứa thông qua giá vé, điều phối luồng khách; quy hoạch và xây dựng đề án phát triển du lịch cần thông qua thảo luận, lấy ý kiến người dân nhằm tạo đồng thuận và hợp tác. Bên cạnh đó, cần nỗ lực nâng cao nhận thức của cả khách du lịch và người dân địa phương.

Khi các điểm đến trung tâm trở nên quá tải với đông đúc và tắc nghẽn, những chuyến trải nghiệm gần gũi với thiên nhiên giúp "chữa lành." (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Đồng tình với giải pháp của ông Nguyễn Anh Tuấn, Cục trưởng Cục Du lịch quốc gia Nguyễn Trùng Khánh nhấn mạnh để hướng tới du lịch bền vững, giải quyết tình trạng quá tải, việc phát triển điểm đến vệ tinh là cần thiết và đi cùng với đó là công tác quy hoạch, kế hoạch và quản lý triển khai thực hiện. Bởi, điểm đến vệ tinh giúp mở rộng không gian du lịch, tăng sức hấp dẫn cho các điểm đến mới, gia tăng trải nghiệm cho du khách.

Để phát triển điểm đến vệ tinh, theo ông Khánh cần xác định giá trị cốt lõi của điểm đến. Đây chính là nguồn tài nguyên du lịch mà người dân địa phương tự hào, khả năng kết nối giao thông và hình thành tuyến điểm du lịch với chuỗi sản phẩm du lịch; tập trung khai thác các thị trường ngách để phát triển thị trường tại các điểm đến vệ tinh, tạo dấu ấn khác biệt.

Bên cạnh đó, muốn tạo sức hấp dẫn và khác biệt, các địa phương, đặc biệt là các khu vực vệ tinh, cần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, hỗ trợ phát triển du lịch cộng đồng, phát triển sản phẩm du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, đẩy mạnh công tác xúc tiến quảng bá sản phẩm du lịch cốt lõi./.

Trong khuôn khổ sự kiện, Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam (ITDR ) và Viện Nghiên cứu Giao thông và Du lịch Nhật Bản (JTTRI) đã ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác. Theo đó, hai bên sẽ nỗ lực thúc đẩy các hoạt động nghiên cứu du lịch chung bao gồm: Thực hiện các dự án nghiên cứu chung; Trao đổi nhà nghiên cứu và chuyên gia; Tổ chức và tham gia các diễn đàn, hội nghị và hội thảo; Trao đổi thông tin và dữ liệu du lịch; Tổ chức các chương trình và chuyến làm việc ngắn hạn đặc biệt.

Mai Mai (Vietnam+)