Phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp

Công trình kênh mương nội đồng phục vụ sản xuất nông nghiệp tại xã Mường Báng (huyện Tủa Chùa).

Nhằm phát triển hệ thống thủy lợi đảm bảo nguồn nước tưới, phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp, giai đoạn 2015 - 2020 toàn tỉnh đã đầu tư xây dựng mới và sửa chữa, nâng cấp 342 công trình thủy lợi, nhờ đó diện tích tưới tăng 3.341ha đối với lúa vụ chiêm và 6.617ha vụ mùa. Tuy nhiên, nhu cầu dùng nước hiện nay ngày càng tăng, trong khi đó quy hoạch cũ chỉ tính toán chủ yếu tưới cho diện tích sản xuất lúa. Theo quan điểm tiếp cận mới thì thủy lợi phải phục vụ cho cả cây trồng tập trung, chủ lực có giá trị cao, sử dụng các biện pháp tưới tiên tiến; phục vụ cho chăn nuôi và nuôi thủy sản… Bên cạnh đó, biến đổi khí hậu đang diễn ra gay gắt, một số sông suối bị cạn kiệt nguồn nước. Do đó, để phục vụ tái cơ cấu nông nghiệp thì đối với vùng sản xuất lúa hàng hóa tập trung, tưới tiêu chủ động cần nâng cấp đầu mối các công trình và xây dựng hệ thống kênh tưới, tiêu đồng bộ. Ví dụ vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sản xuất lúa gạo tập trung tại huyện Ðiện Biên và TP. Ðiện Biên Phủ với diện tích hơn 4.000ha được tưới bởi các hồ: Pa Khoang, Pe Luông, Hồng Khếnh, Cô Lôm, Bồ Hóng, Hồng Sạt, Nậm Khẩu Hu cơ bản ổn định. Ðối với diện tích lúa thâm canh khoảng 4.400ha trên địa bàn huyện Tuần Giáo và Mường Nhé thì các cấp, ngành chức năng cần tiếp tục đầu tư cải tạo, nâng cấp hệ thống thủy lợi nội đồng để đảm bảo tưới chủ động.

Ðối với vùng cây công nghiệp tập trung như: Vùng sản xuất cà phê ứng dụng công nghệ cao tại huyện Mường Ảng, Tuần Giáo với diện tích hơn 2.900ha, được cấp nước bởi hồ Ẳng Cang (xã Ẳng Cang, huyện Mường Ảng) và hồ Bản Phủ (xã Quài Cang, huyện Tuần Giáo) tương đối ổn định. Nhưng đối với những diện tích trồng cà phê còn lại của huyện: Mường Ảng, Tuần Giáo, Mường Nhé do nguồn nước và địa hình xây dựng công trình tương đối khó khăn nên giải pháp công trình tưới chủ yếu là cải tạo, nâng cấp các công trình hiện trạng như: Ðập Tin Tốc, đập Lé Luông… Ngoài ra lợi dụng điều kiện địa hình để tạo các hồ, ao nhỏ, sau đó lắp đặt đường ống dẫn nước tưới theo phương pháp nhỏ giọt cho cây trồng.

Ðối với vùng cây dược liệu tập trung, tuy chưa có quy hoạch chi tiết song trong dự thảo Dự án Rà soát quy hoạch thủy lợi phục vụ tái cấu trúc ngành Nông nghiệp khu vực miền núi phía Bắc đã đề xuất dự án tưới tiết kiệm nước (tưới nhỏ giọt) cho 650ha cây dược liệu thuộc địa bàn xã Pú Nhi (huyện Ðiện Biên Ðông).

Các công trình thủy lợi sau khi bàn giao đưa vào sử dụng cơ bản phát huy hiệu quả sau đầu tư, đảm bảo nguồn nước tưới phục vụ sản xuất nông nghiệp, góp phần tăng năng suất cây trồng, tăng thu nhập, đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo cho người dân. Tuy nhiên, để tiếp tục phát triển hệ thống thủy lợi phục vụ sản xuất, nhất là đối với vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, ứng dụng công nghệ cao, tỉnh ta cần thực hiện một số chính sách đặc thù nhằm thu hút các thành phần kinh tế đầu tư. Song song với việc đầu tư xây dựng mới phải kiện toàn, củng cố các tổ chức quản lý, khai thác và bảo vệ công trình thủy lợi, nhất là các công trình thủy lợi vừa và nhỏ dễ bị ảnh hưởng bởi mưa lũ. Tận dụng tối đa nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước thực hiện các công trình lớn, quan trọng; ngân sách địa phương sẽ tập trung kiên cố hóa kênh mương.

Bài, ảnh: Mai Phương