Phát triển mạng lưới xe buýt Thủ đô xanh và kết nối

Mới đây, Hà Nội đã đưa vào thực hiện Đề án đánh giá tổng thể mạng lưới xe buýt làm cơ sở đề xuất các giải pháp nhằm điều chỉnh, nâng cao chất lượng dịch vụ và sản lượng vận tải hành khách công cộng trên địa bàn thành phố. Các kế hoạch, mục tiêu của đề án đều hướng tới việc chuyển đổi mạng lưới xe buýt xanh, mở rộng khả năng phủ sóng, giúp tăng cường sức hút của xe buýt với người dân Thủ đô. Qua đó, sẽ giảm sự phụ thuộc vào các phương tiện cá nhân, nhất là trong khu vực nội đô.

Ở Thủ đô Hà Nội, các xe buýt điện, xe buýt sử dụng nhiên liệu xanh, sạch ngày càng xuất hiện phổ biến hơn trong loại hình dịch vụ vận tải hành khách công cộng. Tính riêng từ đầu năm 2025 đến nay, Hà Nội đã có thêm 6 tuyến buýt với 98 phương tiện cả lớn, nhỏ và trung bình được chuyển đổi từ xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang năng lượng điện, năng lượng xanh. Với người tham gia giao thông, đi xe buýt điện mang lại nhiều cảm giác dễ chịu hơn.

Ông Đinh Văn Thắng (phường Hà Đông) chia sẻ: "Qua quá trình đi xe buýt, tôi thấy xe sạch sẽ, mát mẻ, môi trường xung quanh tốt. Nhân viên phục vụ nhiệt tình, chu đáo mà đi xe điện rất êm ái."

Toàn địa bàn Hà Nội hiện có 27 tuyến xe buýt điện và xe sử dụng năng lượng xanh với tổng số 393 phương tiện, chiếm 20,7% tỷ trọng đoàn phương tiện. Trong đó có khoảng trên 250 xe điện. Theo Kế hoạch đặt ra, đến năm 2026, lượng xe buýt xe sử dụng nhiên liệu sạch tại Thủ đô sẽ đạt 20-23% tỷ trọng đoàn phương tiện thì hiện, Hà Nội đã đạt kế hoạch của cả năm 2026. Theo lộ trình đến năm 2030, gần 80% lượng xe buýt còn lại cũng sẽ dần được chuyển đổi sang dùng điện, nhiên liệu xanh.

Ngoài ra, thành phố cũng sẽ mở mới 27 tuyến buýt với trên 400 phương tiện chạy điện. Đồng thời, tiếp tục nghiên cứu để điều chỉnh và mở thêm các tuyến mới khác phù hợp trên cơ sở đánh giá tổng thể mạng lưới xe buýt Thủ đô. Tất cả sẽ đều là xe buýt điện, sử dụng năng lượng sạch. Để đảm bảo mục tiêu này, Trung tâm Quản lý và Điều hành Giao thông thành phố Hà Nội vừa qua đã tham mưu Sở Xây dựng trình thành phố và HĐND thành phố có những điều chỉnh Nghị quyết 07 liên quan tới chính sách hỗ trợ tiền lãi vay ngân hàng để thực hiện đầu tư, mua sắm xe buýt và các hạ tầng trạm sạc, biến áp, trạm nạp khí.

Ông Nguyễn Xuân Cường - Trưởng Phòng Kế hoạch vận hành, Trung tâm Quản lý và Điều hành Giao thông thành phố Hà Nội cho biết: "HĐND thành phố tăng mức hỗ trợ lãi suất từ 50 lên 70% và kéo dài thời gian hỗ trợ từ 5 năm lên 10 năm đầu. Chính sách được rất nhiều doanh nghiệp vận tải mong chờ để chuyển đổi vận tải xe buýt năng lượng xanh."

Một khảo sát thời điểm cuối năm 2024 của Trung tâm Quản lý và Điều hành Giao thông thành phố Hà Nội cho thấy, sau 3 năm thành phố đưa xe buýt điện vào vận hành đã giảm phát thải 41.000 tấn CO2, tương đương trồng hơn 1,9 triệu cây xanh. Khảo sát cũng cho thấy, có tới 90% hành khách Thủ đô hài lòng với xe buýt điện.

Ngoài vấn đề ưu tiên “xanh” hóa hệ thống xe buýt Thủ đô, việc nâng cao mật độ phủ sóng để người dân dễ dàng tiếp cận loại hình phương tiện công cộng này cũng là mục tiêu của Đề án phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn Thủ đô từ nay đến năm 2030, định hướng năm 2035 của thành phố Hà Nội. Trong đó, giải pháp đầu tiên về hạ tầng là việc điều chỉnh khoảng cách giữa các điểm chờ xe buýt xuống phạm vi từ 500m trở xuống với khu vực nội đô, và từ dưới 800m ở khu vực ngoại thành. Đồng thời, bố trí lại điểm dừng xe buýt tiếp cận gần hơn nữa với các khu dân cư phù hợp với cơ sở hạ tầng, tổ chức giao thông. Theo nhiều chuyên gia, với mật độ này, người tham gia giao thông sẽ dễ tiếp cận và lựa chọn xe buýt thay vì phương tiện cá nhân.

TS Phan Lê Bình – Chuyên gia giao thông, Trưởng Đại diện Công ty Tư vấn OCG Nhật Bản bày tỏ: "500m là khoảng cách mà một người có thể đi bộ trong khoảng 10-12 phút, là thời gian đi bộ phù hợp với người dân Việt Nam. Một khi khoảng cách người dân có thể tiếp cận xe buýt nhiều hơn thì chắc chắn sẽ tạo cơ hội nhiều hơn để người ta tiếp cận, sử dụng xe buýt."

Thống kê từ Trung tâm Quản lý và Điều hành Giao thông thành phố, khoảng cách trung bình giữa các điểm chờ xe buýt trong khu vực nội thành hiện từ 200-800m, riêng khu vực ngoại thành lên tới 800-1.500m. Song phân bổ không đồng đều. Thậm chí, nhiều tuyến giao thông trên một số địa bàn, xe buýt vẫn chưa thể tiếp cận. Bởi vậy, ngay khi UBND thành phố Hà Nội ban hành kế hoạch triển khai tổng thể phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn Thủ đô, việc nâng độ phủ sóng các điểm chờ xe buýt đã được tính tới để đảm bảo sự tiếp cận dễ dàng hơn cho người tham gia giao thông.

Cũng theo Kế hoạch triển khai tổng thể phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn Thủ đô, một nội dung rất đáng lưu ý nhằm nâng cao khả năng phục vụ, thu hút hành khách sử dụng loại hình xe buýt đó là việc Phát triển tuyến xe buýt kết nối trực tiếp từ trung tâm của các đô thị vệ tinh tới các điểm trung chuyển ở khu vực vành đai của đô thị trung tâm. Trong các khu đô thị vệ tinh, phát triển các tuyến xe buýt gom, các tuyến kết nối đô thị tới các điểm danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử, văn hóa của các địa phương.

Không chỉ chờ tới khi có đề án rà soát, điều chỉnh tổng thể, thời gian qua, mạng lưới xe buýt Thủ đô liên tục đổi mới, nâng cao chất lượng dịch vụ để phục vụ người dân lưu thông tốt hơn. Những tuyến buýt điện được khai trương mới ngày càng nhiều. Nhiều khu vực vùng xa của Thủ đô, xe buýt đã tiếp cận. Xã Đảo Minh Châu là một trong số đó. Với việc khai trương tuyến tuyến buýt 20ATC (Nhổn – Quốc lộ 32 – Minh Châu) từ ngày 14/10 vừa qua, người dân địa phương khi về Trung tâm Thủ đô đã dễ dàng, thuận lợi hơn nhiều khi không phải đi đường vòng, bắt xe qua nhiều chặng, nhiều tuyến.

Tuyến buýt 20ATC có giá vé 20.000 đồng/lượt cho lộ trình Minh Châu - Quốc lộ 32 - Nhổn và ngược lại. Ngoài vé lẻ, người dân có thể mua vé tháng hoặc liên tuyến được áp dụng theo các quy định chung của thành phố, trong đó có việc làm thẻ miễn phí cho người cao tuổi. Hiện, Tổng công ty Vận tải Hà Nội đang khai thác 4 phương tiện cho tuyến. Xe khởi hành từ bến lúc 4h30 và đóng bến lúc 21h hàng ngày.

Ông Đinh Tuấn Anh - Phó Chủ tịch UBND xã Minh Châu cho biết: "Đây mới chỉ là bước đầu để phát triển hệ thống giao thông công cộng của xã, tôi hy vọng những năm tới, Chính phủ sẽ quan tâm đến xã Minh Châu nhiều hơn để phát triển thêm về hạ tầng giao thông."

Không chỉ có tuyến buýt 20ATC và xã đảo Minh Châu, với định hướng mở rộng khả năng phủ sóng xe buýt trên toàn địa bàn thành phố, kế hoạch triển khai tổng thể phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn Thủ đô từ nay đến năm 2030, định hướng năm 2035 của thành phố Hà Nội sẽ có nhiều điều chỉnh về mạng lưới tuyến, hạ tầng phương tiện, điểm đỗ, nhận diện thương hiệu xe buýt Thủ đô. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong công tác quản lý và điều hành.

Kế hoạch triển khai tổng thể phát triển mạng lưới xe buýt trên địa bàn Thủ đô từ nay đến năm 2030, định hướng năm 2035 chia ra 2 giai đoạn, đến năm 2030 và đến 2035. Mục tiêu đề án là nâng cao khả năng khai thác, tăng cường sức hút của loại hình giao thông cộng cộng này với người dân Thủ đô. Qua đó sẽ giảm sự phụ thuộc vào các phương tiện cá nhân, nhất là trong khu vực nội đô và trung tâm thành phố. Tiến tới xây dựng hệ thống giao thông xanh, sạch và ngày càng tiện ích.

Anh Tuấn