Phát triển SCIC thành Quỹ đầu tư Chính phủ trong kỷ nguyên mới

Kết quả 10 tháng năm 2025, Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) đạt kết quả ấn tượng, tăng trưởng với lợi nhuận tăng trưởng hai chữ số. Cụ thể, doanh thu 10 tháng đạt 11.794 tỷ đồng (98% kế hoạch), lợi nhuận sau thuế: 11.367 tỷ đồng (123% kế hoạch). Ước cả năm 2025, Tổng công ty đạt doanh thu 12.079 tỷ đồng, tăng 17%, lợi nhuận sau thuế (sau trích lập dự phòng) đạt 11.182 tỷ đồng, tăng 15%. Tổng công ty cũng hoàn thành hầu hết chỉ tiêu của Kế hoạch 5 năm 2021-2025, nộp ngân sách trên 40.000 tỷ đồng. Tính từ khi thành lập, SCIC đã nộp ngân sách hơn 100.000 tỷ đồng.

Đáng chú ý, 2 nhóm hoạt động cốt lõi đã được SCIC thực thi hiệu quả, đó là tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, tối ưu hóa giá trị tài sản công và hoạt động đầu tư. SCIC chú trọng vào các khoản đầu tư chiến lược, đúng vai nhà đầu tư quốc gia. SCIC cũng đã thể hiện thế mạnh trong hợp tác quốc tế, bước tiến quan trọng để tiệm cận mô hình Quỹ đầu tư Chính phủ. Những hợp tác này giúp SCIC tiếp cận chuẩn mực quản trị hiện đại, mở rộng nguồn lực và mạng lưới đối tác quốc tế. Mặt khác, các số liệu về tài chính cho thấy SCIC hiện là tổ chức có năng lực đầu tư, quản trị rủi ro và hiệu quả tài chính tốt nhất trong các tổ chức tài chính đại diện vốn Nhà nước. Theo ông Nguyễn Chí Thành, Chủ tịch HĐTV SCIC, Việt Nam phù hợp với mô hình Quỹ đầu tư Chính phủ dựa trên tài sản doanh nghiệp Nhà nước, không dựa vào tài nguyên, tương đồng các quốc gia Đông Nam Á.

“Thực tiễn hoạt động SCIC làm rõ hơn quá trình thực hiện chính sách và kinh nghiệm quốc tế, đây là thời điểm chín muồi sau khi SCIC đóng góp ngân sách hơn 100.000 tỷ đồng; giữ lại các doanh nghiệp tiêu biểu, lớn trong lĩnh vực dược, sữa, thép… chứng minh sự cần thiết trong thời gian tới thành lập Quỹ đầu tư Chính phủ tại Việt Nam”, ông Thành chia sẻ.

Hội thảo Phát huy mô hình Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước

Theo phân tích từ các chuyên gia kinh tế, nhà quản lý và nhà quản trị doanh nghiệp tại Hội thảo, muốn chuyển đổi mô hình hoạt động, trước hết, SCIC và các cơ quan liên quan cần rà soát, phân nhóm doanh nghiệp Nhà nước và chuyển giao triệt để doanh nghiệp có tính thương mại. Trong đó, 3 nhóm cần được xác định rõ gồm doanh nghiệp quốc phòng-an ninh, doanh nghiệp cung ứng dịch vụ công ích, doanh nghiệp hoạt động thương mại vì mục tiêu gia tăng tài sản Nhà nước. Nhóm phải được chuyển giao toàn bộ về SCIC để tích tụ vốn, tạo lợi thế quy mô. Thứ hai, là nâng vốn điều lệ, tạo nguồn lực đủ mạnh. Thực tế, quy mô vốn điều lệ SCIC hiện rất nhỏ so với nhu cầu đầu tư, bởi vậy cần cho phép Tổng công ty giữ lại tối đa lợi nhuận sau thuế để bổ sung vốn điều lệ, phân bổ thêm vốn từ ngân sách theo chiến lược dài hạn. Cuối cùng, hoàn thiện hành lang pháp lý riêng cho hoạt động của SCIC. Cần quy định rõ cơ chế quản trị theo chuẩn mực quốc tế, quyền tự chủ đầu tư, cơ chế báo cáo, công khai minh bạch, phân định vai trò chủ sở hữu-giám sát-điều hành. Đây là điều kiện tiên quyết để SCIC chuyển đổi thành một Quỹ đầu tư Chính phủ hiện đại.

Ông Hồ Sỹ Hùng, Chủ tịch VCCI nêu quan điểm: “Khi chuyển sang mô hình quỹ đầu tư thì lợi nhuận thu về được bổ sung vào quỹ đầu tư, góp phần nâng cao tích lũy và nâng cao thế mạnh và sức mạnh dẫn dắt của doanh nghiệp Nhà nước. Như vậy, hiệu quả của đồng vốn không chỉ đóng góp vào ngân sách, mà còn phải sinh lời và tăng trưởng hơn”.

Ông Cao Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Tài chính khẳng định, sau gần hai thập kỷ hoạt động, SCIC đã chứng minh được năng lực thực thi, thể hiện rõ vai trò “đầu tàu vốn Nhà nước”. Để chuyển đổi thành Quỹ đầu tư Chính phủ Việt Nam, cần xác định rõ cơ chế tài chính, nguồn lực và các chính sách đặc thù để SCIC có đủ cơ sở pháp lý thực hiện vai trò nhà đầu tư tài chính và dẫn dắt nền kinh tế, cùng với các tập đoàn, tổng công ty khác.

“Bộ Tài chính khẳng định vai trò vừa là cơ quan đại diện chủ sở hữu, vừa là quản lý nhà nước, sẽ luôn cam kết sát cánh, đồng hành tháo gỡ khó khăn để SCIC hoàn thành kế hoạch sản xuất kinh doanh, nhiệm vụ dẫn dắt và góp phần tăng trưởng kinh tế”, ông Cao Anh Tuấn, Thứ trưởng Bộ Tài chính nói.

Đại diện Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước cũng khẳng định sẽ tiếp tục hoàn thiện mô hình hoạt động theo hướng kinh doanh chuyên nghiệp và hướng tới trở thành Quỹ đầu tư Chính phủ. Từ những ý kiến tại Hội thảo, Tổng công ty sẽ triển khai thành tư liệu để báo cáo Bộ Tài chính để trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt mô hình mới trong tương lai, nâng cao hiệu quả hoạt động của SCIC và đóng góp vào sự phát triển của kinh tế đất nước.

Hà Nho/VOV1