Phát triển thanh toán tiêu dùng trực tuyến - động lực thúc đẩy kinh tế số
Thanh toán trực tuyến đã và đang trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Hình thức thanh toán này không chỉ tạo ra sự thuận tiện mà còn giúp xây dựng một môi trường giao dịch hiện đại và an toàn hướng đến hình thành xã hội số trong tương lai.
Người dân thanh toán trực tuyến bằng quét mã QR Code khi mua hàng tiêu dùng.
Trong những ngày đầu năm, hoạt động mua sắm tại các chợ truyền thống, cửa hàng kinh doanh luôn nhộn nhịp, vì vậy thanh toán trực tuyến cũng được khách hàng và tiểu thương thực hiện thường xuyên. Bà Trần Thị Hương, chủ cửa hàng kinh doanh cơ khí trên đường Thành Chung (thành phố Nam Định) chia sẻ: “Ban đầu tôi cũng còn e ngại vì không quen dùng công nghệ nhưng thực tế thanh toán trực tuyến rất đơn giản và tiện lợi. Chúng tôi liên kết với nhiều ngân hàng và các ứng dụng thanh toán để tạo tiện lợi cho khách hàng. Hiện tại, giao dịch online của cửa hàng đã chiếm khoảng 50%. Riêng với hoạt động nhập hàng, chúng tôi nhận qua đơn vị vận chuyển và thanh toán trực tuyến mà không cần gặp gỡ đối tác”. Còn anh Nguyễn Văn Hiếu, khách mua sản phẩm cơ khí cho biết: “Cá nhân tôi hiện rất ít khi sử dụng tiền mặt. Không chỉ khi đi chợ mà trong thanh toán nhiều loại hóa đơn khác, hay đi ăn nhà hàng, uống cà phê…, tôi đều thanh toán trực tuyến qua Internet Banking, Mobile Banking, vừa nhanh, vừa tiện lợi. Thậm chí cả quán trà đá vỉa hè giờ cũng có thể thanh toán qua quét mã QR”. Tại các chợ Văn Miếu, Mỹ Tho…, hàng loạt sạp bán hàng đã trang bị các thiết bị in mã QR Code giúp cả người bán và người mua giao dịch dễ dàng. Từ chỗ xa lạ cũng như tâm lý ngại tiếp xúc với công nghệ, tới nay thanh toán không dùng tiền mặt đang dần hình thành thói quen với người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh. Không chỉ những hàng hóa có giá trị lớn tiền triệu mà từ món hàng nhỏ trị giá 10-20 nghìn đồng, khách hàng cũng có thể quét mã QR Code để thanh toán. Nhiều mô hình hay như tuyến phố thanh toán trực tuyến, chợ 4.0 đã được các cấp, ngành phối hợp cùng ngành Ngân hàng nhân rộng tại nhiều địa phương trên địa bàn tỉnh. Anh Phạm Ngọc Vũ (40 tuổi), ở xã Giao Phong (Giao Thủy) chia sẻ: “Trước đây, tôi nghĩ thanh toán trực tuyến chỉ áp dụng khi mua bán các mặt hàng có giá trị lớn nhưng nay uống 1 ly cà phê, mua gói bánh hay cặp pin đồng hồ… cũng có thể thanh toán bằng cách quét mã QR Code hoặc chuyển khoản. Ra đường, không cần cầm nhiều tiền mặt theo, có chiếc điện thoại thông minh cài app của các ngân hàng là có thể mua bán mang về những thứ mình cần. Nhiều lúc không có tiền, cần mua hàng hóa hay phân bón, thuốc trừ sâu, chỉ cần gọi điện thoại cửa hàng thân quen là họ mang đến ngay. Tới vụ thu hoạch, có tiền thì mình chuyển khoản lại, rất tiện lợi và tiết kiệm được thời gian”.
Nhờ sự phát triển mạnh mẽ của các nền tảng thanh toán và sàn thương mại điện tử, giao dịch không tiền mặt ngày càng phổ biến. Hiện trên địa bàn tỉnh có 233 ATM và 814 POS được lắp đặt tại 666 điểm chấp nhận thẻ, phủ sóng khắp các cửa hàng bán lẻ, khách sạn, nhà hàng… Tổng cộng 2.024.493 tài khoản ngân hàng đang hoạt động, doanh số thanh toán thẻ trong năm 2024 lên đến 12.449 tỷ đồng.
Hầu hết các ngân hàng thương mại (NHTM) trên địa bàn đã triển khai phối hợp với Cục Thuế và Chi cục Hải quan để thu thuế điện tử, trong đó gần 100% tổ chức, doanh nghiệp khai, nộp, hoàn thuế điện tử. Đến nay, số lượng khách hàng thanh toán trực tuyến của Công ty Điện lực Nam Định chiếm 95,55% tổng số khách hàng dùng điện, trong đó khách hàng thanh toán qua tài khoản ngân hàng chiếm 26,72% và qua các tổ chức trung gian thanh toán là 68,88%. Tỷ lệ thanh toán trực tuyến tại Công ty Cổ phần Cấp nước Nam Định đến nay đạt 57% trên tổng số giao dịch (trong đó, thanh toán qua tài khoản ngân hàng 37%, qua các ví điện tử 30%). Các ngân hàng đã triển khai thành công dịch vụ thanh toán tiền học phí qua ngân hàng tại 328 trường học trên địa bàn, riêng khối trường THPT và Trung tâm Giáo dục thường xuyên đã có 49/49 đơn vị thực hiện thu học phí không dùng tiền mặt. Đã có 24/24 cơ sở y tế có giường bệnh triển khai thực hiện thu viện phí không dùng tiền mặt (chủ yếu sử dụng giải pháp QR tĩnh, một số bệnh viện đủ năng lực từng bước áp dụng triển khai QR động như Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Bệnh viện Nhi, Bệnh viện Mắt, Bệnh viện Y học cổ truyền, Bệnh viện Đa khoa huyện Hải Hậu, Bệnh viện Ngọc Bích, Bệnh viện Đa khoa Sài Gòn - Hà Nội…). Các ngân hàng đã phối hợp với BHXH tỉnh và một số huyện triển khai chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm cho các đối tượng thụ hưởng qua tài khoản ngân hàng. Đến ngày 15/11/2024, tổng số đối tượng hưởng chính sách an sinh xã hội trên địa bàn tỉnh là 133.537 người; đã chi trả không dùng tiền mặt cho 90.591 người, đạt 67,8% (vượt 37,8% so với mục tiêu được giao 30%).
Năm 2025, tiếp tục hứa hẹn sẽ là năm “bùng nổ” của thanh toán số khi hầu hết các dịch vụ công thiết yếu và mua sắm trực tuyến sẽ được đẩy lên môi trường điện tử với sự hỗ trợ mạnh mẽ từ công nghệ hiện đại, xu hướng bảo mật mới tạo ra một hệ sinh thái tài chính số hoàn thiện và bền vững, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng. Để mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt, các ngân hàng và cơ quan chức năng đang triển khai nhiều giải pháp: Miễn, giảm phí mở tài khoản và giao dịch cho người hưởng chính sách an sinh xã hội; tăng cường lắp đặt thêm thiết bị chấp nhận thanh toán (ATM, POS) tại các địa phương; phối hợp với cơ quan thuế, kho bạc, bệnh viện, trường học để số hóa toàn bộ các khoản thanh toán; đẩy mạnh tuyên truyền, hỗ trợ người dân tiếp cận và sử dụng các công cụ thanh toán số; tăng cường bảo mật, phòng, chống gian lận trong giao dịch điện tử.
