Phát triển TP.HCM thành trung tâm có vị thế nổi trội khu vực Đông Nam Á

Sáng 14-10, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục cho ý kiến về việc điều chỉnh quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn 2050. Tại phiên họp, cơ quan soạn thảo báo cáo về việc điều chỉnh trục phát triển sau khi sáp nhập, sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Điều chỉnh trục phát triển

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương cho biết việc phân vùng kinh tế - xã hội cơ bản vẫn giữ nguyên sáu vùng, song có điều chỉnh lớn về quy mô và phạm vi do tác động của việc sáp nhập. Một số vùng được điều chỉnh lại ranh giới, quy mô dân số và diện tích nhằm phù hợp với định hướng phát triển mới.

Trong đó, vùng Bắc Trung Bộ, vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có sự thay đổi đáng kể. Vùng Trung du và miền núi phía Bắc được định hướng xây dựng vành đai công nghiệp Thái Nguyên - Phú Thọ trở thành động lực tăng trưởng, kết nối với Bắc Ninh để hình thành vành đai công nghiệp liên vùng. Quy hoạch cũng dự kiến hoàn thành tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng và xây dựng tuyến đường sắt Lạng Sơn - Hà Nội.

Lãnh đạo Bộ Tài Chính trình bày các điểm mới trong lần sửa quy hoạch này. Ảnh: QUỐC HỘI

Vùng Đồng bằng sông Hồng được xác định là khu vực dẫn dắt quá trình cơ cấu lại nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng quốc gia. Vùng này sẽ phát triển mạnh các ngành dịch vụ mới như công nghiệp sáng tạo, tài chính công nghệ, logistics thông minh và dịch vụ công nghệ số.

Đối với vùng Bắc Trung Bộ, quy hoạch nêu rõ sẽ phát triển TP Huế thành trung tâm lớn, đặc sắc của khu vực Đông Nam Á và châu Á về văn hóa, du lịch và y tế chuyên sâu. Khu vực ven biển Thanh Hóa - Nghệ An - Hà Tĩnh sẽ trở thành trung tâm công nghiệp của vùng và cả nước, là một trong những vùng động lực quốc gia.

Cơ quan soạn thảo cũng đề xuất sắp xếp lại vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên sau khi sáp nhập, hình thành các hành lang kinh tế Đông - Tây nhằm tăng cường kết nối liên vùng và khai thác hiệu quả không gian phát triển mới.

Đáng chú ý, vùng Đông Nam Bộ được định hướng phát triển TP.HCM thành đô thị văn minh, hiện đại, năng động và sáng tạo; trung tâm tài chính quốc tế có vị thế nổi trội trong khu vực Đông Nam Á, phát triển ngang tầm với các thành phố lớn của châu Á. TP.HCM sẽ đẩy nhanh tiến độ xây dựng đường sắt đô thị, tuyến đường sắt kết nối trung tâm với các đô thị lân cận và sân bay Long Thành.

Mục tiêu đến giai đoạn 2026-2030, tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân của vùng Đông Nam Bộ đạt khoảng 10%/năm. Vùng sẽ tập trung phát triển các ngành công nghiệp cơ khí chế tạo, hóa dầu, dược phẩm, vật liệu mới, điện tử, chíp bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và công nghiệp công nghệ số. Đây cũng sẽ là trung tâm dịch vụ tài chính, thương mại, du lịch và giao lưu quốc tế hàng đầu khu vực Đông Nam Á.

Đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long, quy hoạch đặt mục tiêu đạt tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân 9-9,5%/năm trong giai đoạn 2026-2030. Vùng sẽ phát triển thành trung tâm kinh tế nông nghiệp hiện đại, bền vững, đẩy mạnh nông nghiệp số và nông nghiệp thông minh. Đồng thời, triển khai hiệu quả đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh.

Bên cạnh đó, vùng Đồng bằng sông Cửu Long còn chú trọng phát triển kinh tế biển, du lịch, dịch vụ hàng hải, năng lượng tái tạo, nuôi trồng và khai thác hải sản; hình thành các hành lang kinh tế Đông - Tây và hành lang kinh tế ven biển, tạo động lực tăng trưởng mới cho toàn vùng.

Tránh tư duy nhiệm kỳ

Thẩm tra nội dung điều chỉnh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Minh Sơn cho rằng việc thay đổi phân vùng sẽ ảnh hưởng lớn đến định hướng phát triển của từng khu vực, do đó cần đánh giá kỹ về tính liên kết nội vùng, đặc biệt là giữa khu vực ven biển và miền núi.

Cơ quan thẩm tra lưu ý cần làm rõ tác động của việc tách tỉnh Vĩnh Phúc (cũ) khỏi vùng Đồng bằng sông Hồng và tách tỉnh Bắc Giang (cũ) khỏi vùng Trung du và miền núi phía Bắc để bảo đảm sự kết nối phát triển giữa hai vùng này.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Minh Sơn nêu quan điểm của cơ quan thẩm tra. Ảnh: QUỐC HỘI

Giải trình nội dung này, ông Trần Quốc Phương cho biết Vĩnh Phúc nay được xếp vào vùng Trung du và miền núi phía Bắc cùng Hòa Bình, Phú Thọ. Vì vậy, quy hoạch tổng thể quốc gia đã điều chỉnh lại vùng động lực phía bắc gồm Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng làm trung tâm, mở rộng giao thoa với các tỉnh lân cận như Bắc Ninh, Vĩnh Phúc để hình thành động lực tăng trưởng mới.

Đối với khu vực miền Trung, quy hoạch điều chỉnh nhấn mạnh việc hình thành các hành lang kinh tế liên kết nội tỉnh và liên vùng nhằm tạo không gian phát triển mới.

Kết luận phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành nhiều nội dung của tờ trình và báo cáo thẩm tra.

Tuy nhiên, ông đề nghị Chính phủ lưu ý điều chỉnh quy hoạch theo hướng bảo đảm tính ổn định, dài hạn, có cơ sở khoa học và thực tiễn vững chắc, tránh tư duy nhiệm kỳ hoặc điều chỉnh cục bộ ngắn hạn.

Thêm vào đó, Chính phủ phải làm rõ cơ sở và tác động của phương án phân vùng mới, nhất là với hai vùng Bắc Trung Bộ, Duyên hải Nam Trung Bộ - Tây Nguyên, bảo đảm liên kết chặt chẽ về kinh tế, xã hội và môi trường.

VIẾT LONG - MINH TRÚC