Phẫu thuật thành công cho cặp đôi song sinh dính nhau

Ca mổ đến giai đoạn nước rút

Đến khoảng 19h45 cùng ngày, TS.BS Trương Quang Định - Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố cho biết, đã hoàn thành cuộc mổ tách rời 2 bé song sinh, hiện 2 bé đã được chuyển qua phòng hồi sức. Theo BS Định, đây chính là thành công ban đầu của gần 100 y bác sĩ tham gia cuộc phẫu thuật.

BS Định nhấn mạnh, cuộc phẫu thuật của 2 bé song sinh là một quá trình đầy thử thách, từ thời kỳ sơ sinh đến khi các bé vào bệnh viện, đến quá trình chăm sóc, hội chẩn...

"Trải qua cuộc phẫu thuật dài, vấn đề hồi sức cho các bé sẽ là khó khăn rất lớn cho bệnh viện trong thời gian tới. Chúng tôi sẽ tập trung mọi nguồn nhân lực để cuộc mổ hoàn tất một cách trọn vẹn", BS Định nói.

BS Định thông tin thêm, do bệnh viện có đội ngũ ekip và trang thiết bị hiện đại nên mọi chẩn đoán đều khá chính xác, kế hoạch vạch ra cũng đúng như dự kiến ban đầu. Trong quá trình mổ, do bé Diệu Nhi bị tình trạng sốc, biến chứng về thần kinh từ lúc nhỏ nên vấn đề gây mê hơi khó khăn. Còn lại các công đoạn đều diễn ra suôn sẻ.

Theo đó, vào tháng 7/2019, Bệnh viện Nhi đồng Thành phố tiếp nhận từ Bệnh viện Hùng Vương 1 trường hợp song sinh dính nhau đặc biệt. Đây là trường hợp sản phụ 25 tuổi mang thai lần đầu, vào tuần lễ thứ 16 của thai kỳ được phát hiện mang thai đôi dính nhau vùng bụng chậu, 2 thai có chung 1 dây rốn. Sản phụ được mổ lấy thai chủ động lúc thai 33 tuần, cân nặng lúc sinh cả 2 bé được 3.2 kg.

Sau khi được chuyển đến Bệnh viện Nhi đồng Thành phố, các bác sĩ hồi sức sơ sinh đã tích cực điều trị ổn định tình trạng suy hô hấp do bệnh màng trong của 2 bé cũng như các bệnh lý liên quan đến trẻ sinh non, nhẹ cân khác.

Sau quá trình chăm sóc điều trị liên tục, hiện 2 bé nay đã được 13 tháng tuổi, nặng 15 kg với các chỉ số phát triển gần với những trẻ bình thường, đủ điều kiện sức khỏe cần thiết để được tách dính.

Các y bác sĩ trong phòng phẫu thuật - Ảnh: BVNĐ

Qua thăm khám ban đầu, các bác sĩ nhận định, đây là trường hợp song sinh dính nhau vùng bụng chậu với 4 chân tách rời theo kiểu ischiopagus tetrapus (quadripus) cực kì hiếm gặp. Theo ước tính trên thế giới, tỉ lệ song sinh dính nhau là 1 trên 200000 trẻ sinh sống. Trong số đó, chỉ có 6% là dính nhau kiểu ischiopagus tetrapus.

Với các phương tiện chẩn đoán hiện đại dành cho Nhi khoa như chụp cộng hưởng từ (MRI), Chụp vi tính cắt lớp mạch máu (CTA) các bác sĩ chẩn đoán hình ảnh của bệnh viện đã phát hiện hàng loạt các bất thường tại vùng bụng chung.

Hình ảnh 2 bé song sinh khi nhỏ - Ảnh: BVNĐ

Về hệ tiêu hóa: 2 bé có chung 1 phần hồi tràng, 1 khung đại tràng và chỉ có 1 lỗ hậu môn. Về hệ thận niệu, 2 bé có 2 bàng quang nằm 2 bên của ổ bụng chung, mỗi bàng quang được 2 niệu quản xuất phát từ 2 bé khác nhau đổ vào thay vì của cùng 1 bé. Về cơ quan sinh dục, 2 bé có tử cung âm đạo đôi. Ngoài ra, 2 bé còn có hở khớp mu, khung chậu 2 bé lại xếp thành 1 vòng tròn.

Để chuẩn bị cho ca mổ, Ngành Y tế đã huy động 93 nhân viên, bao gồm hơn 60 y bác sĩ điều dưỡng và nhân viên bệnh viện Nhi đồng Thành phố phối hợp hội chẩn nhiều lần cùng với gần 30 chuyên gia từ các bệnh viện và trung tâm lớn trên địa bàn Thành phố như: Bệnh viện Nhi đồng 1, Bệnh viện Nhi đồng 2; Bệnh viện Chợ Rẫy, Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Mắt, Bệnh viện Xuyên Á và Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM để lên kế hoạch phẫu thuật chi tiết.

Tiến trình phẫu thuật cặp đôi song sinh:

Giai đoạn 1: Bắt đầu cuộc mổ tách dính 2 bé Trúc Nhi - Diệu Nhi

Sau khi chuẩn bị đầy đủ các thủ tục về an toàn phẫu thuật, 2 bé được chuyển vào phòng mổ vào lúc 5h30 sáng 15/7.

6h30: Bắt đầu gây mê.

7h30: Các nhóm phẫu thuật hội ý lần cuối trước mổ, xác định lại các phương án thực hiện, các giai đoạn phối hợp của các nhóm phẫu thuật viên.

8h30: Xác định đường mổ trên cơ thể bé.

9h00: Sát trùng phẫu trường và trải khăn sát trùng.

9h51: TS. BS Trương Quang Định (Giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố - Trưởng ê kip phẫu thuật) rạch da đường đầu tiên bắt đầu cuộc mổ. Sau đó, TS. BS Trần Văn Dương (BV Chợ Rẫy) trưởng nhóm phẫu thuật tạo hình bắt đầu rạch da, cân cơ và mở bụng tách 2 bé để sau đó nhóm phẫu thuật ngoại tổng quát tiến vào thám sát ruột và thực hiện phương án chia đôi ruột.

Sau đó, chuẩn bị nhóm phẫu thuật niệu chuẩn bị để tiếp tục tách bàng quang, niệu quản, tử cung âm đạo buồng trứng cho 2 bé sau khi nhóm ngoại tổng quát thực hiện xong phương án. Tất cả những dị tật của 2 bé phù hợp những dự liệu trước phẫu thuật. Sinh hiệu 2 bé hoàn toàn ổn định đến thời điểm này.

Giai đoạn này, duy trì 20 – 30 người trong các nhóm mổ trong phòng mổ chính.

Giai đoạn 2: Tiến hành tách đôi 2 bé

10h41: Nhóm phẫu thuật viên ngoại niệu tách bàng quan, tử cung, âm đạo niệu quản. Không gặp khó khăn trong việc tách dính và phân chia các cơ quan. Các mốc giải phẫu được xác định giống như các hình ảnh đã chẩn đoán trước mổ.

12h40: Nhóm phẫu thuật viên chỉnh hình tách xương chậu của 2 bé. Màng xương dính nhau rất cứng, khó khăn trong việc cắt rời. Tuy nhiên mọi việc vẫn tiếp tục diễn tiến tốt. Chảy máu lượng ít, truyền 1 đơn vị máu cho mỗi bé.

14h07: Hoàn thành tách rời hoàn toàn 2 bé. Mỗi bé được đưa ra bàn mổ riêng, chuẩn bị các công đoạn chỉnh hình khung chậu, kéo vạt da che các cơ quan của bé. Sinh hiệu của 2 bé ổn định, mọi thông số theo dõi đều tốt.

Nhóm ngoại niệu sau đó tiếp tục phẫu thuật phục hồi hệ tiết niệu sinh dục, ngoại tổng hợp phẫu thuật phục hồi hệ tiêu hóa, nhóm phẫu thuật tạo hình chỉnh hình phục hồi tầng sinh môn, khung chậu cho 2 bé.

Lúc này, ca mổ kéo dài 4h15.

Giai đoạn 3: Tách dính ca song sinh phức tạp

Sau khi được tách rời, bé Diệu Nhi ở lại phòng mổ cũ, bé Trúc Nhi được chuyển sang phòng mổ kế bên. Diệu Nhi được giữ lại hậu môn thật và 1/2 đại tràng trái, Trúc Nhi được giữ lại đoạn hồi tràng chung, van hồi manh tràng và 1/2 đại tràng phải.

Bé Diệu Nhi

14h10: Nhóm phẫu thuật chỉnh hình khép xương mu và tạo hình khung chậu.

15h15: Nhóm phẫu thuật niệu phục hồi nối lại niệu quản, dẫn lưu bàng quang ra da.

16h05: Ngoại tiêu hóa làm hậu môn nhân tạo, 2 đầu rời tại hạ sườn trái.

16h55: Khâu phục hồi thành bụng, tạo hình da.

18h30: Bó bột đùi bàn chân để cố định khung chậu.

19h20: Cuộc mổ kết thúc, sức khỏe bé ổn định, chuyển phòng hồi sức hậu phẫu, tiếp tục thở máy, an thần, giảm đau, vận mạch liều thấp.

Tổng thời gian phẫu thuật 9h25.

Bé Trúc Nhi:

14h30-15h30: Nhóm phẫu thuật chỉnh hình khép xương mu và tạo hình khung chậu.

15h40: Nối lại niệu quản trái, dẫn lưu bàng quang ra da.

16h45: Đưa ruột non vào ổ bụng, làm hậu môn tạm ở hạ sườn trái.

17h30: Khâu phục hồi thành bụng, tạo hình da.

18h20: Bó bột đùi bàn chân để cố định khung chậu.

18h45: Sức khỏe bé ổn định, chuyển phòng hồi sức hậu phẫu, tiếp tục thở máy, an thần, giảm đau.

Tổng thời gian phẫu thuật 9h.

Tất cả diễn tiến cuộc mổ đều nằm trong kế hoạch chuẩn bị trước cuộc mổ, không tai biến trong cuộc mổ.

Kế hoạch sắp tới, tiếp tục hồi sức, ổn định hô hấp, tuần hoàn, theo dõi hồi phục hoạt động của đường tiết niệu, đường tiêu hóa và các biến chứng có thể xảy ra trong những ngày tiếp theo.

Một số hình ảnh của 2 bé Hoàng Trúc Nhi, Hoàng Diệu Nhi:

Gia đình 2 bé Hoàng Trúc Nhi, Hoàng Diệu Nhi - Ảnh: BVNĐ

Cặp đôi song sinh - Ảnh: BVNĐ

Cặp song sinh hiếm gặp ở Việt Nam - Ảnh: BVNĐ

Tâm trạng thấp thỏm của gia đình trước khi 2 bé vào phòng mổ - Ảnh: BVNĐ

Ca mổ kéo dài hơn 12h đồng hồ với sự tham gia của gần 100 y bác sĩ - Ảnh: BVNĐ

Kim Sáng