Phẫu thuật vi phẫu thần kinh giúp người trẻ tìm lại chức năng cánh tay sau chấn thương

Các bác sĩ thực hiện ca phẫu thuật vi phẫu chuyển dây thần kinh cho bệnh nhân. Ảnh: BVCC

Hai trường hợp điển hình được tiếp nhận đều là những bệnh nhân trẻ, gặp tai nạn giao thông và kéo dài thời gian trước khi đến bệnh viện chuyên sâu. Trường hợp đầu tiên là nam bệnh nhân 21 tuổi ở Hà Nội, bị liệt hoàn toàn cánh tay phải sau hơn hai tháng xảy ra tai nạn. Cánh tay của bệnh nhân không còn khả năng vận động từ vai, khuỷu đến bàn và các ngón tay. Kết quả thăm khám cho thấy bệnh nhân bị liệt toàn bộ đám rối thần kinh cánh tay C5–T1, gây mất hoàn toàn vận động và cảm giác.

Trường hợp thứ hai là một nam bệnh nhân 29 tuổi, nhập viện sau sáu tháng tai nạn giao thông khiến vai đập mạnh vào thành ô tô. Bệnh nhân từng được phẫu thuật cấp cứu tại tuyến gần nhà để cứu sống cánh tay. Tuy nhiên, dù bàn tay còn cử động, bệnh nhân không thể gấp khuỷu hoặc dạng vai — dấu hiệu của liệt thân trên đám rối thần kinh C5–C7. Vả hai bệnh nhân đều từng hy vọng tình trạng sẽ cải thiện, nhưng chờ đợi sự cải thiện tự nhiên chỉ khiến cơ teo dần, làm giảm cơ hội phục hồi tối ưu.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, cả hai bệnh nhân đều được tiến hành thăm dò chức năng thần kinh và chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu. Kết quả khẳng định tổn thương kiểu nhổ rễ dây thần kinh khỏi tủy sống.

Theo TS.BS Dương Mạnh Chiến, trong các trường hợp rễ thần kinh bị giật đứt sát tủy, dây thần kinh không thể tự phục hồi. Vì vậy, vi phẫu chuyển thần kinh là lựa chọn duy nhất nhằm khôi phục vận động. Kỹ thuật này đòi hỏi lấy một phần dây thần kinh lành, tách và chuyển sang thay thế cho dây thần kinh bị liệt.

Quá trình phẫu thuật đòi hỏi mức độ tinh vi đặc biệt. E-kíp phẫu thuật phải xác định chính xác “bó cho – bó nhận” bằng kích thích điện thần kinh cơ, đảm bảo dây thần kinh được chuyển đến đúng cơ đích. Những mũi khâu siêu nhỏ, mảnh hơn cả sợi tóc, yêu cầu độ chính xác tuyệt đối dưới kính hiển vi.

Ca phẫu thuật của bệnh nhân 21 tuổi kéo dài gần 7 giờ, trong khi ca thứ hai mất khoảng 5 giờ, cho thấy mức độ khó và yêu cầu chuyên môn cao của kỹ thuật này.

TS.BS Dương Mạnh Chiến cho biết, chỉ cần một sai lệch nhỏ trong thao tác cũng có thể khiến dây thần kinh không phát huy hiệu quả, làm mất cơ hội phục hồi vận động.

Sau phẫu thuật, sợi thần kinh mới bắt đầu mọc với tốc độ 1–3 mm mỗi ngày. Người bệnh sẽ trải qua giai đoạn rung cơ nhẹ trước khi có vận động chủ động. Thời điểm phục hồi có thể bắt đầu từ 3 đến 6 tháng và phụ thuộc rất lớn vào việc tập phục hồi chức năng liên tục. Hiện cả hai bệnh nhân đã ổn định và đang trong quá trình tập luyện phục hồi chức năng.

Liệt đám rối thần kinh cánh tay thường gặp ở người trẻ, đặc biệt sau những tai nạn tưởng chừng nhẹ.

TS.BS Dương Mạnh Chiến nhấn mạnh, nếu không can thiệp phẫu thuật trong vòng 12 tháng, các nhóm cơ đã teo khiến phẫu thuật không còn mang lại hiệu quả. Do đó, sau tai nạn giao thông, nếu có dấu hiệu bất thường như yếu tay, tê kéo dài, không nâng vai, không gấp khuỷu hay giảm vận động bàn tay, người bệnh cần đến khám chuyên khoa sớm để được đánh giá chính xác mức độ tổn thương.

Bảo Long