Phi công Ba Lan 'đau đầu' khi chuyển loại từ lái MiG-29 sang F-35

Tiêm kích tàng hình F-35 đang nhanh chóng trở thành loại máy bay chiến đấu được nhiều lực lượng không quân ở châu Âu lựa chọn do những lợi thế về công nghệ và khả năng tác chiến mà nó mang lại so với các đối thủ khác cạnh tranh.

Hiện có tám quốc gia châu Âu đang vận hành hoặc đã đặt hàng dòng máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ 5 này. Trong khi đó, nhiều quốc gia cũng đang lên kế hoạch mua F-35 trong tương lai gần.

Việc các nước bổ sung máy bay F-35 ngày càng nhiều trong biên chế có nghĩa là nhiều phi công sẽ phải học cách điều khiển loại máy bay chiến đấu phản lực tiên tiến này.

Tuy nhiên, bên cạnh những ưu thế về mặt công nghệ của F-35 thì đối với một số phi công, đặc biệt là những người từng được đào tạo sử dụng chiến đấu cơ do Liên Xô sản xuất, có khả năng sẽ khó thích ứng nổi.

Trong số 30 quốc gia thành viên NATO, chỉ có Bulgaria, Ba Lan và Slovakia vẫn sử dụng máy bay chiến đấu từ thời Liên Xô. Ba Lan là nước sở hữu nhiều nhất, với 23 chiếc MiG-29 đang hoạt động và 12 Su-22 đã lỗi thời, dù vẫn có trong biên chế.

Năm 2020, trong nỗ lực hiện đại hóa lực lượng không quân của mình, Ba Lan đã đặt hàng 32 tiêm kích tàng hình F-35A và có ý định mua thêm 16 chiếc nữa. Việc Ba Lan sử dụng hỗn hợp cả các máy bay do phương Tây sản xuất sẽ gây nhiều khó khăn trong công tác đào tạo phi công.

Theo Billie Flynn, Trung tá Không quân Canada đã nghỉ hưu đồng thời cũng là phi công thử nghiệm F-35 kỳ cựu, thực tế đó sẽ khiến Ba Lan khó tích hợp F-35 vào phi đội của mình hơn.

Các phi công F-16 trong Không quân Ba Lan có thể chuyển loại sang lái dòng máy bay phản lực mới hơn, giống như nhiều phi công trong các lực lượng không quân khác đã làm với F-35, nhưng các phi công quen với các dòng máy bay Liên Xô của Ba Lan không gặp thuận lợi như thế.

F-16 và MiG-29 có thể so sánh với nhau về khả năng. Mặc dù MiG-29 là máy bay chiến đấu chiếm ưu thế trên không còn F-16 là tiêm kích đa năng nhưng cả hai đều là những chiến đấu cơ thế hệ thứ tư. MiG-29 trên thực tế được chế tạo để đáp trả F-16 và F-15 của Mỹ.

Thế nhưng, việc chuyển đổi từ máy bay phản lực do Liên Xô sản xuất sang máy bay chiến đấu hiện đại của Mỹ đòi hỏi nhiều kỹ năng hơn, chứ không chỉ là học hỏi thêm các khả năng mới.

Bởi cách thức thiết kế mỗi bộ phận máy bay ở phương Tây đều rất khác biệt so với cách người Nga thiết kế máy bay của họ. Triết lý vận hành máy bay máy bay cũng vậy, từ thiết kế buồng lái, đến hệ thống xử lý thông tin đều khác biệt.

Ở chiều ngược lại thì phi công F-16 khi chuyển sang lái F-35 sẽ dễ dàng hơn bởi cả hai đều do Lockheed Martin thiết kế và chế tạo. Chuyển lên lái tiêm kích tàng hình là một bước tiến hợp lý.

Hiện tại Ba Lan, Bulgaria và Slovakia đều đã phải vật lộn để nâng cấp những chiếc MiG-29 của họ. Ba Lan duy trì phi đội MiG-29 ngang bằng với F-16 nhưng theo thời gian và mối quan hệ ngày càng xấu đi với Nga khiến việc tìm kiếm khung máy bay và các bộ phận thay thế trở nên khó hơn.

Ba quốc gia NATO cuối cùng đang vận hành MiG-29 sẽ đẩy nhanh tiến độ loại bỏ dòng máy bay này ra khỏi biên chế. Một số chuyên gia cho rằng, các phi công MiG của Ba Lan cuối cùng sẽ biến mất dần cùng với những chiếc máy bay phản lực của Liên Xô còn lại cho đến khi MiG-29 bị loại bỏ hoàn toàn.

Lê Quang