Phi đội Tu-95 khó phục hồi sau đòn UAV của Ukraine: Không quân Nga ứng phó như thế nào?

Máy bay ném bom Tu-95MSM với 8 tên lửa hành trình Kh-101/102. Ảnh: MW.

Ảnh vệ tinh mới nhất xác nhận một loạt máy bay ném bom chiến lược Tu-95MS và Tu-22M3 của Nga đã bị phá hủy trong các cuộc tập kích gần đây nhằm vào các khu vực phía bắc và phía tây nước Nga.

Trong khi đó, dòng máy bay ném bom chiến lược hiện đại nhất của Nga, Tu-160, được triển khai với số lượng nhỏ và toàn bộ phi đội này đóng quân thường trực tại căn cứ Engels, một cơ sở từng nhiều lần bị lực lượng Ukraine tấn công.

Hiện tại, Tu-95MS là lực lượng chủ lực trong phi đội máy bay ném bom chiến lược của Không quân Vũ trụ Nga, với khoảng 60 chiếc ước tính vẫn còn trong biên chế trước đợt tấn công bằng UAV của Ukraine. Nga đang nâng cấp các máy bay này lên chuẩn Tu-95MSM tiên tiến hơn.

Mặc dù dòng Tu-95 lần đầu cất cánh từ thời Chiến tranh Triều Tiên năm 1952, nhưng phiên bản cải tiến sâu Tu-95MS chỉ được sản xuất từ năm 1981 đến 1993 – tức còn mới hơn bất kỳ máy bay ném bom nào của phương Tây, trừ phi đội B-2 tàng hình gồm 18 chiếc của Mỹ.

Một loạt yếu tố – như việc chấm dứt sản xuất Tu-160 sau khi Liên Xô tan rã, chậm trễ trong phát triển máy bay ném bom thế hệ mới thuộc chương trình PAK DA, cũng như trì hoãn việc đưa Tu-160 trở lại sản xuất như giải pháp tạm thời – khiến Tu-95MS chiếm phần áp đảo trong năng lực tấn công hạt nhân tầm xa xuyên lục địa của Nga.

Đợt tập kích vào phi đội Tu-95MS được xác nhận đã phá hủy ít nhất 4 chiếc, song các nguồn tin Ukraine cho rằng con số thực tế có thể lên tới hơn 12 chiếc. Đây sẽ là một đòn giáng nghiêm trọng vào năng lực không quân thuộc bộ ba răn đe hạt nhân của Nga.

Khác với Tu-22M3 – dòng máy bay mà Nga vẫn còn vài chục chiếc trong kho có thể khôi phục – hay Tu-160 đang được sản xuất tại Nhà máy Hàng không Kazan, các oanh tạc cơ Tu-95MS bị phá hủy gần như không thể thay thế.

Trước đây, việc sản xuất lại Tu-160 được kỳ vọng sẽ cho phép Nga loại dần một phần phi đội Tu-95. Tuy nhiên, sau khi căng thẳng với NATO leo thang từ năm 2022 và nhu cầu tăng cường năng lực tấn công tầm xa trở nên cấp thiết, chính sách lại chuyển sang giữ lại toàn bộ phi đội Tu-95MS trong thời gian dài hơn dự kiến.

Tổn thất này có thể khiến Không quân Nga buộc phải đưa thêm Tu-22M3 từ kho dự trữ trở lại hoạt động. Dù tầm bay không thể so sánh với Tu-95, Tu-22M3 có thể đảm nhiệm vai trò tấn công các mục tiêu gần hơn và vẫn có khả năng tiến hành đòn đánh tầm xa nếu được tiếp nhiên liệu trên không.

Một khả năng khác là sự kiện này sẽ thúc đẩy chương trình phát triển oanh tạc cơ thế hệ mới PAK DA và buộc Bộ Quốc phòng Nga phải tăng ngân sách nhằm bổ sung thêm đơn vị Tu-160.

Ngay cả khi có thể thay thế những chiếc bị mất, các máy bay phản lực đời mới sẽ không đạt được mức chi phí vận hành thấp và yêu cầu bảo trì tối thiểu như Tu-95 – những yếu tố từng khiến dòng máy bay này trở thành một lựa chọn hiệu quả và đáng tin cậy cho các nhiệm vụ phóng tên lửa hành trình tầm xa.

Huyền Chi