Phi vụ khai thác 'chui' 1,5 triệu tấn quặng và rửa tiền hơn 170 tỉ đồng

Mới đây, VKSND tỉnh Lào Cai ban hành cáo trạng truy tố tám bị can về tội vi phạm quy định nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên.

Nhóm này gồm Nguyễn Mạnh Thừa (giám đốc Công ty TNHH Xây dựng Thương Mại Li La Ma), Nguyễn Quang Huy (cựu tổng giám đốc), Phạm Cao Khiêm (cựu phó tổng giám đốc), Nguyễn Ngọc Bích (cựu chủ tịch HĐTV), Lương Văn Na (cựu phó tổng giám đốc Công ty Apatit Việt Nam)…

Đồng thời, bị can Thừa còn bị truy tố thêm tội rửa tiền.

Công an thực hiện lệnh khám xét trong quá trình điều tra vụ án. Ảnh: CA

Hơn 1,5 triệu tấn quặng khai thác “chui”

Năm 2009, Công ty Li La Ma được UBND tỉnh Lào Cai cấp giấy chứng nhận để thực hiện dự án đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng tại thôn 2 xã Đồng Tuyển, TP Lào Cai, trên phần diện tích đất rộng 3,77 ha.

Do quá trình san gạt phát hiện quặng apatit, các sở ban ngành của tỉnh vào cuộc khảo sát thực địa. Kết quả xác định một phần diện tích của dự án nằm chồng lên khai trường số 18 thuộc quy hoạch quặng apatit.

Vì lẽ trên, UBND tỉnh Lào Cai quyết định thu hồi giấy chứng nhận đầu tư đối với Công ty Li La Ma, giao diện tích đất 3,77 ha cho Công ty Apatit Việt Nam.

Tháng 4-2012, xuất phát từ đề xuất của Apatit Việt Nam, UBND tỉnh ban hành văn bản 839, giao công ty này cải tạo mặt bằng khu mỏ, nếu quá trình cải tạo mà có khoáng sản kèm theo thì được khai thác. Trong vòng sáu tháng sau đó, Apatit Việt Nam thuê Li La Ma khai thác được hơn 167.000 tấn quặng apatit.

Đến tháng 8-2012, từ đề nghị của Li La Ma, UBND tỉnh Lào Cai ban hành văn bản số 2160, yêu cầu Apatit Việt Nam bàn giao lại khu đất 3,77 ha cho Li La Ma để lập dự án đầu tư nhà hàng, khách sạn; quá trình thực hiện nếu còn khoáng sản thì công ty được tận thu.

Lần lượt sau đó, Li La Ma được cấp giấy chứng nhận đầu tư, giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, giấy phép xây dựng, công văn số 1717 của UBND tỉnh cho phép thu gom khoáng sản…

Có được các giấy tờ trên, Nguyễn Mạnh Thừa chỉ đạo nhân viên, đồng thời thuê các đơn vị khác đưa máy móc vào khu đất để phục vụ khai thác quặng trái phép. Quặng khai thác được, Li La Ma bán lại cho Apatit Việt Nam và một số công ty hóa chất.

Cơ quan tố tụng xác định, toàn bộ số quặng apatit mà Li La Ma khai thác thuê cho Apatit Việt Nam và trực tiếp khai thác là hơn 1,5 triệu tấn, trị giá hơn 610 tỉ đồng. Thông qua việc này, Li La Ma thu về hơn 484 tỉ đồng; Apatit cũng hưởng lợi hơn 184 tỉ đồng.

Đáng chú ý, trong số tiền hưởng lợi bất chính, Nguyễn Mạnh Thừa hợp thức hóa hơn 177 tỉ đồng bằng cách nâng khống giá cước vận chuyển quặng, đất đá, khối lượng vận chuyển… Sau đó dùng tiền này để mua đất, mua cổ phần, mở sổ tiết kiệm…

Trách nhiệm liên đới của lãnh đạo UBND tỉnh

Liên quan đến vụ án, ngoài tám bị can bị truy tố, cơ quan tố tụng còn xác định có trách nhiệm liên quan của nhiều cán bộ, lãnh đạo UBND tỉnh Lào Cai.

Cụ thể, UBND tỉnh Lào Cai đã có hàng loạt văn bản không đúng quy định pháp luật, điển hình là văn bản số 2160, văn bản số 839… Hành vi trên tạo điều kiện cho Nguyễn Mạnh Thừa và đồng phạm khai thác quặng dưới danh nghĩa dự án xây dựng nhà hàng, khách sạn.

Trong đó, cơ quan chức năng xác định văn bản số 2160 và 1717 cho phép Công ty Li La Ma thu gom quặng là chưa đúng quy định tại Điều 65 (quy định khai thác khoáng sản ở khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình) và Điều 67 (quy định về tận thu khoáng sản) của Luật Khoáng sản năm 2010.

Cả hai văn bản trên đều không phải là giấy phép khai thác khoáng sản, giấy phép tận thu khoáng sản , nhưng Li La Ma đã dựa vào các văn bản này, cùng với giấy chứng nhận đầu tư do UBND tỉnh cấp để khai thác, tận thu, thu gom, tiêu thụ quặng apatit trái phép.

Đặc biệt, quá trình giải quyết vụ án, Nguyễn Mạnh Thừa khai trong số 177 tỉ đồng thu lời bất chính, bị can có đưa tiền cho một số cán bộ, lãnh đạo thuộc UBND tỉnh, các cá nhân là cán bộ Thanh tra Chính phủ…

Hiện nay, cơ quan điều tra đã tách hồ sơ liên quan đến các cá nhân nêu trên để xem xét xử lý trong vụ án lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Ở vụ án này, hồi tháng 6-2022, công an đã khởi tố bốn bị can gồm ông Nguyễn Thanh Dương, Lê Ngọc Hưng (hai nguyên Phó chủ tịch UBND tỉnh), Mai Đình Định (nguyên Bí thư thành ủy TP Lào Cai, nguyên Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Lào Cai) và Phan Văn Cương (thời điểm khởi tố là Phó Giám đốc Sở Công thương tỉnh Lào Cai).

TUYẾN PHAN