Phiên phúc thẩm vụ BS Lê Thanh Liêm: HĐXX nhận định 'có bỏ lọt tội phạm' nhưng... không kiến nghị gì

Ngay khi HĐXX tuyên án, BS Liêm đã gặp các LS để làm đơn kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm.

Thế nhưng, HĐXX của TAND Cấp cao tại TP HCM vẫn tuyên “bác kháng cáo kêu oan”, giữ nguyên phần hình sự 3 năm tù đối với BS Liêm, hủy phần dân sự để xét xử lại. HĐXX còn nhận định có bỏ lọt tội phạm nhưng không đề nghị, kiến nghị xử lý, khởi tố.

VKS: “Cấp sơ thẩm bỏ lọt nhiều đối tượng phạm tội”

Ngày 11/1/2022, TAND Cấp cao tại TP HCM mở phiên phúc thẩm với BS Lê Thanh Liêm (SN 1957, nguyên GĐ Sở Y tế Long An) bị cáo buộc “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng”.

Phiên tòa lần này cũng chỉ có BS Liêm và các LS bào chữa. Nguyên đơn dân sự là UBND tỉnh Long An, ông Trần Nguyên Vũ (GĐ Cty Đông Nam Á, đơn vị trúng thầu) vắng mặt. Với những người liên quan, giám định viên mà đại diện VKS, LS bào chữa và BS Liêm yêu cầu triệu tập tại phiên xử bị hoãn ngày 14/12/2021, HĐXX không chấp nhận triệu tập nên không có mặt.

Phần xét hỏi diễn ra rất nhanh chóng. Tại phần luận tội, đại diện VKS nhận định: “Theo Điều 20 Luật Đấu thầu 2005 và các quy định đấu thầu trong lĩnh vực xây dựng, thì gói thầu không thuộc trường hợp chỉ định thầu. Việc ông Nguyễn Thanh Nguyên – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An (đã nghỉ hưu) ban hành quyết định chỉ định thầu là có dấu hiệu phạm tội “Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng” trong đấu thầu nhưng chưa được CQĐT khởi tố, điều tra, xét xử để giải quyết vụ án là có hành vi bỏ lọt tội phạm”.

Ngoài ra, cần điều tra làm rõ có dấu hiệu bỏ lọt tội phạm của các đối tượng như sau: Với Trần Nguyên Vũ ký hợp đồng kinh tế có thay đổi xuất xứ hàng hóa nhưng không điều chỉnh giá để dẫn đến thanh toán 100% giá trị hợp đồng gây thất thoát. Số tiền này được tất toán về cho Vũ nên là nguyên nhân chính và là người hưởng lợi nhưng án sơ thẩm cho rằng chưa có đủ căn cứ xử lý là chưa có cơ sở. Dù không có cơ sở để cho rằng có sự bàn bạc giữa Vũ và chủ đầu tư nhưng có đủ căn cứ xác định nguyên nhân bắt đầu từ Vũ và toàn bộ tiền chênh lệch chuyển cho Vũ.

Ngoài ra, còn hai đồng phạm khác cấp sơ thẩm bỏ lọt, ông Võ Tấn Nghĩa (phụ trách thực hiện hồ sơ gói thầu), ông Đinh Phan Chí Linh (Kế toán viên Phòng Kế hoạch Tài chính Sở Y tế).

Đại diện VKS lập luận: Cấp sơ thẩm đánh giá các đối tượng trên không có dấu hiệu đồng phạm là đánh giá chưa toàn diện, đầy đủ; vì khi phát hiện phạm tội trong quản lý kinh tế thì trách nhiệm thuộc về từng đối tượng. Theo quy định về quản lý kinh tế thì mỗi cá nhân đều có nghĩa vụ riêng biệt, trách nhiệm tạo thành mắt xích mới làm thất thoát tiền của Nhà nước. Do đó, nếu xác định BS Liêm phạm tội thì các đối tượng trên giúp sức cho BS Liêm.

KLGĐ có vi phạm, chưa đủ căn cứ xét xử ông Liêm

Tiếp tục phần luận tội, theo VKS: Về KLGĐ, trong hồ sơ có nhiều KLGĐ. Nhưng KLGĐ 4213/KLGĐ-STC ngày 25/9/2020 là KLGĐ sau cùng được cấp sơ thẩm sử dụng để xét xử ông Liêm. Việc Công an Long An trưng cầu giám định tại Sở Tài chính; việc GĐ Sở Tài chính phân công và việc PGĐ Sở, các giám định viên thực hiện, ký ban hành KLGĐ, CQĐT đúng theo Nghị định 30/2018/NĐ-CP và Nghị định 97/2019/NĐ-CP; là phải trưng cầu giám định Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự do Chủ tịch tỉnh quyết định thành lập theo đề nghị của cơ quan chuyên môn, tài chính. Nhưng CQĐT không trưng cầu giám định Hội đồng định giá trong tố tụng hình sự mà trưng cầu giám định Sở Tài chính nên KLGĐ 4213 không thể làm căn cứ để xét xử.

Về giải quyết phần dân sự, án sơ thẩm buộc BS Liêm nộp thêm 35 triệu đồng là không đúng vì số tiền này nằm trong tổng số tiền 1,92 tỷ đã chuyển cho Vũ. Số tiền này, đáng lý ra phải buộc Vũ nộp lại mới phù hợp nhưng cấp sơ thẩm lại buộc BS Liêm nộp.

Ngày 19/8/2019, tỉnh Long An mới ban hành Quyết định phê duyệt quyết toán gói thầu nhưng trước đó ngày 11/12/2017 vụ án đã được khởi tố. Như vậy cần xác quyết toán vào thời điểm nào và giải quyết như thế nào?

VKS nhấn mạnh: Thứ nhất, để kết tội BS Liêm thì cần xác định có hay không có hậu quả xảy ra, căn cứ vào KLGĐ. Nhưng KLGĐ vi phạm nên chưa đảm bảo kết tội.

Thứ hai, hành vi làm trái nêu trên là thực hiện trong việc đầu tư công, mỗi người, mỗi đơn vị đều có nhiệm vụ, công việc riêng biệt theo đúng quy trình. Nếu có hậu quả xảy ra thì mỗi cá nhân, đơn vị góp một phần vi phạm, dẫn đến hậu quả, không thể một mình BS Liêm gây ra hậu quả.

VKS đề nghị HĐXX chấp nhận kháng cáo của BS Liêm về việc hủy án, trả hồ sơ xử lại từ đầu để tránh bỏ lọt tội phạm, đúng người, đúng tội.

VKS đề nghị HĐXX chấp nhận kháng cáo của BS Liêm về việc hủy án, trả hồ sơ xử lại từ đầu để tránh bỏ lọt tội phạm, đúng người, đúng tội.

HĐXX vẫn tuyên “bác kháng cáo kêu oan”

Ngay phần xét hỏi, BS Liêm đã thay đổi kháng cáo từ kêu oan sang đề nghị HĐXX hủy án sơ thẩm trả hồ sơ về điều tra, xét xử lại vì có hàng loạt vi phạm về tố tụng và nội dung.

BS Liêm nêu ra 7 vi phạm và được chủ tọa ghi nhận là: KLTT 3217 năm 2016 của Chủ tịch tỉnh Long An ký không nêu có dấu hiệu tội phạm và không đề nghị chuyển sang CQĐT; Giai đoạn giải quyết tin báo tội phạm có nhiều vi phạm; Việc giám định nhiều lần tại Sở Tài chính là không đúng pháp luật, KLGĐ có nhiều vi phạm về nội dung, thẩm quyền ban hành; Khởi tố vụ án, bị can vào ngày 11/12/2017 là sai về thẩm quyền; Cấp sơ thẩm vi phạm khi 3 lần trả hồ sơ điều tra bổ sung; Không thông báo KLGĐ cho bị can, bị cáo, LS... HĐXX ghi nhận và nói “những vấn đề này sẽ được làm rõ trong phần tranh luận”.

Thế nhưng, ở phần tuyên án, HĐXX vẫn nhận định, BS Liêm “có đơn kháng cáo kêu oan”. Với những cá nhân như ông Nguyễn Thanh Nguyên (Phó Chủ tịch UBND tỉnh Long An), HĐXX cho rằng nếu có vi phạm thì ở một vụ án khác. Với ông Đinh Phan Chí Linh, Võ Tấn Nghĩa, HĐXX nhận định là những người phát hiện vi phạm, đã cho dừng lại nhưng dưới sự chỉ đạo của BS Liêm những người này vẫn thực hiện và “ít nhiều có đồng phạm”.

HĐXX tuyên “bác đơn kháng cáo kêu oan” của BS Liêm, giữ nguyên phần hình sự 3 năm tù theo án sơ thẩm; hủy phần dân sự xét xử lại.

Trao đổi bên ngoài phòng xử án về phán quyết của HĐXX, LS Nguyễn Văn Quynh (Đoàn LS TP HCM) nói: “Phán quyết nêu trên là quá bất thường. BS Liêm không kêu oan, đã thay đổi kháng cáo và được chấp nhận nhưng HĐXX vẫn xem xét, nghị án, tuyên án là ông Liêm kêu oan là không đúng với diễn biến phiên tòa, nội dung kháng cáo của ông Liêm. HĐXX nhận định có đồng phạm giúp sức nhưng không kiến nghị khởi tố là bỏ lọt tội phạm. HĐXX nhận định số tiền chênh lệnh trong quyết toán gói thầu do Chủ tịch UBND Long An ký là không phù hợp, vì đang trong quá trình tố tụng. Vậy HĐXX đang cáo buộc Chủ tịch UBND Long An ký quyết định quyết toán trái luật, nhưng cũng không thấy kiến nghị gì?”.

BS Liêm cho biết sẽ làm đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm yêu cầu hủy hai bản án để điều tra, xét xử lại.

Bùi Yên