Phiên tòa lịch sử: Google có thể bị 'chia tách' để chấm dứt độc quyền tìm kiếm

Biện pháp khắc phục tiềm tàng đã được Bộ Tư pháp Mỹ đưa ra vào thứ Ba, diễn ra sau khi một thẩm phán đã đưa ra phán quyết vào tháng 8 vừa rồi rằng Google đã vi phạm luật chống độc quyền của Mỹ và coi công ty này là "công ty độc quyền".

Jonathan Kanter, người thực thi luật chống độc quyền hàng đầu của Mỹ (trái) và CEO Sundar Pichai của Google. Ảnh: FT

Trong một tài liệu của tòa án nêu chi tiết các biện pháp trừng phạt mà Bộ Tư pháp Mỹ có thể yêu cầu từ thẩm phán Amit Mehta, các công tố viên cho biết họ đang "xem xét các biện pháp khắc phục về mặt hành vi và cấu trúc" để ngăn Google sử dụng các sản phẩm như trình duyệt Chrome, cửa hàng ứng dụng Play và hệ điều hành Android để mang lại cho công cụ tìm kiếm của mình lợi thế hơn so với các đối thủ cạnh tranh.

Bộ Tư pháp Mỹ cũng có thể tìm cách buộc Google phải chia sẻ dữ liệu tìm kiếm của người dùng với các đối thủ cạnh tranh và hạn chế khả năng sử dụng kết quả tìm kiếm để đào tạo các sản phẩm và mô hình trí tuệ nhân tạo (AI) mới.

Việc chia tách Google sẽ sắp xếp lại thị trường tìm kiếm nơi Big Tech này chiếm lĩnh hơn 90% truy vấn trực tuyến. “Trong hơn một thập kỷ, Google đã kiểm soát các kênh phân phối phổ biến nhất, khiến các đối thủ cạnh tranh không có động lực để cạnh tranh để giành người dùng”, Bộ Tư pháp Mỹ cho biết.

Hồ sơ dài 32 trang của Bộ Tư pháp Mỹ bao gồm đề xuất biện pháp khắc phục ban đầu và đưa phiên tòa sang giai đoạn thứ hai mà trong đó thẩm phán Mehta sẽ xác định cụ thể các biện pháp trừng phạt đối với Google.

Trong hồ sơ nộp lên tòa án hôm thứ Ba, Bộ Tư pháp Mỹ đã xác định bốn lĩnh vực mà Google cần khắc phục: phân phối tìm kiếm và chia sẻ doanh thu; tạo và hiển thị kết quả tìm kiếm; quy mô quảng cáo và kiếm tiền; thu thập và sử dụng dữ liệu.

Ngoài ra, các công tố viên cho biết các biện pháp khắc phục có thể bao gồm việc cấm các hợp đồng độc quyền là trọng tâm của vụ án - đặc biệt là 20 tỷ đô la mà Google trả hàng năm cho Apple để trở thành công cụ tìm kiếm mặc định của Safari.

Bộ Tư pháp Mỹ cũng đang cân nhắc yêu cầu Google chia sẻ kho dữ liệu khổng lồ được thu thập để cải thiện các mô hình xếp hạng tìm kiếm, chỉ số và thuật toán quảng cáo mà các công tố viên cho rằng đã được tích lũy một cách bất hợp pháp.

Bộ Tư pháp Mỹ cũng thừa nhận tác động phá hoại mà AI sẽ gây ra đối với tìm kiếm trực tuyến. Các công tố viên lo ngại rằng Google sẽ "tận dụng sức mạnh độc quyền" của mình để cung cấp các tính năng AI. Họ cũng muốn các trang web không bị sử dụng để đào tạo các mô hình AI của Google hoặc đưa vào các bản tóm tắt do AI tạo ra.

Cổ phiếu của Alphabet đã giảm 1,8% ngay sau buổi trưa tại New York vào thứ Tư, sau khi đã tăng hơn 15% trong năm nay và giúp tập đoàn này đạt giá trị thị trường là 2 nghìn tỷ USD, lớn thứ tư đối với một công ty niêm yết trên thế giới.

Vụ kiện của Google có khả năng là chiến thắng chống độc quyền lớn nhất của Bộ Tư pháp Mỹ kể từ khi một thẩm phán ra lệnh chia tách Microsoft cách đây 24 năm vì vi phạm luật cạnh tranh - sự kiện đã giúp chính Google vươn lên thống trị thế giới công nghệ thông tin sau đó.

Thẩm phán Mehta đã ấn định phiên điều trần về các yêu cầu khắc phục vào tháng 4/2025 và đặt mục tiêu đưa ra quyết định vào tháng 8/2025. Google đã tuyên bố sẽ kháng cáo quyết định này lên Tòa án Tối cao Mỹ, khiến vụ án có thể còn kéo dài nhiều năm nữa.

Hoàng Hải (theo FT, AP, Reuters)