Phim VTV đoạt giải: Sự thật về phi công Mỹ phản chiến ở Hỏa Lò

Hành trình bất ngờ của một tác phẩm đoạt giải

Bộ phim tài liệu "Tiếng nói của lương tri" của nữ đạo diễn Phạm Thùy Linh (Lina Phạm), một phóng viên của Ban Truyền hình Đối ngoại, Đài THVN, đã xuất sắc giành giải Bông Sen Bạc tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ XXIV. Tác phẩm là một câu chuyện đầy xúc động về sự thấu hiểu và hòa giải, xoay quanh hành trình 10 năm của Tom Wilber đi tìm sự thật về quá khứ của cha mình, một phi công Mỹ bị bắn rơi tại Việt Nam năm 1968.

Đạo diễn, biên kịch Phạm Thùy Linh (áo vàng) thay mặt ê-kíp phim tài liệu "Tiếng nói của lương tri" đón nhận Giải thưởng Bông Sen Bạc tại LHP Việt Nam lần thứ XXIV

Chia sẻ sau lễ trao giải, đạo diễn Phạm Thùy Linh cho biết: "Tôi thậm chí run rẩy vì bất ngờ! Tiếng nói của lương tri được hội đồng giám khảo uy tín của LHP Việt Nam vinh danh với Bông Sen Bạc, với một 'tay ngang' như tôi, đó là điều may mắn và vinh dự".

Cuộc gặp gỡ định mệnh và 3 năm theo đuổi sự thật

Câu chuyện của bộ phim bắt nguồn từ một cuộc gặp tình cờ vào một chiều mùa đông cách đây 3 năm, khi một người đàn ông Mỹ tên Tom Wilber tìm đến gặp đạo diễn Thùy Linh trước cổng Đài THVN. Ông đã chia sẻ câu chuyện về người cha phi công của mình, cung cấp một lượng lớn thông tin và tư liệu.

Đạo diễn Phạm Thùy Linh

Linh tính mách bảo đây là một câu chuyện có nhiều góc khuất, đạo diễn Thùy Linh đã dành thời gian để thẩm thấu và nghiên cứu sâu hơn. "Càng tìm hiểu, tôi càng thấy nhiều điều lôi cuốn, tôi dần hiểu thêm về những chi tiết lịch sử của giai đoạn đó. Có nhiều chi tiết, câu chuyện cụ thể chưa từng được công bố", cô chia sẻ.

Đạo diễn Thùy Linh trong quá trình lọc tư liệu với nhân vật Tom Wilber

Tiếng nói lương tri từ trong ngục tù

Trọng tâm của bộ phim là câu chuyện về cha của ông Tom Wilber. Trong hành trình tìm hiểu, Tom đã khám phá ra rằng cha mình từng được đối xử nhân đạo tại trại giam Hỏa Lò. Chính điều này đã khiến ông thức tỉnh và cất lên tiếng nói phản đối cuộc chiến tranh phi nghĩa ngay từ trong tù.

Bộ phim đã đưa ra những bằng chứng cụ thể qua các tư liệu, những lá thư mà người phi công này gửi về cho gia đình, động viên vợ ủng hộ phong trào phản chiến. Điều này cho thấy sự chính nghĩa và nhân văn của Việt Nam qua chính góc nhìn của một người lính Mỹ.

Bức thư cha ông Tom Wilber gửi về cho vợ, động viên vợ ủng hộ phản đối chiến tranh

Trích báo AP về việc xét xử hai sĩ quan cấp cao cất tiếng nói phản chiến, một trong 2 sĩ quan là cha của ông Tom Wilber

Ghi lại lời kể từ những nhân chứng lịch sử

Một trong những thách thức lớn nhất của đoàn làm phim là tìm gặp các nhân chứng lịch sử khi tuổi của họ đều đã rất cao. Đạo diễn Thùy Linh đã kịp thời ghi lại lời kể của những nhân vật quan trọng như ông Trần Trọng Duyệt, trại trưởng trại giam Hỏa Lò năm 95 tuổi, và nhiếp ảnh gia Chu Chí Thành.

Trại trưởng trại giam giữ tù binh phi công Mỹ ở Hỏa Lò Trần Trọng Duyệt chia sẻ về đời sống trong tù của các tù binh phi công Mỹ

"Tôi nhận ra rằng nếu mình không thực hiện ngay bộ phim này thì họ sẽ không còn thời gian nữa", đạo diễn chia sẻ. Những lời kể của họ là nguồn tư liệu quý giá về chính sách đối xử nhân đạo với tù binh phi công Mỹ của Việt Nam thời bấy giờ.

Nhiếp ảnh gia Chu Chí Thành, người chụp tấm ảnh 8 tù binh chiến tranh, trong đó có cha ông Tom Wilber

Thông điệp về sự dũng cảm và hòa giải

Thông điệp cốt lõi mà "Tiếng nói của lương tri" muốn truyền tải là không ai có thể chạy trốn khỏi tòa án lương tâm. Hành động dựa trên sự chính trực và lương tri sẽ luôn là kim chỉ nam đúng đắn, dù phải đối mặt với áp lực dư luận.

Bức thư ông Eugene Wilber trả lời người thóa mạ ông vào ngày 03/04/1973, ngay sau cuộc phỏng vấn định mệnh trên CBS 60 minutes

Đạo diễn Phạm Thùy Linh mong muốn bộ phim sẽ lan tỏa, giúp công chúng và bạn bè quốc tế có thêm góc nhìn từ phía Việt Nam về một giai đoạn lịch sử. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, người cất lên tiếng nói lương tri ngày ấy đã không còn, nhưng hành trình của người con trai đã trở thành cầu nối cho sự hòa giải và vun đắp cho hòa bình giữa hai dân tộc.

CTVX