PHÓ CHỦ TỊCH QUỐC HỘI UÔNG CHU LƯU DỰ HỘI THẢO 'ĐỒNG CHÍ NGUYỄN HỮU THỌ VỚI CÁCH MẠNG VIỆT NAM VÀ QUÊ HƯƠNG LONG AN'

Dự và chủ trì Hội thảo có: Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình; Bí thư Trung ương Đảng, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu; Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương Võ Văn Phuông; Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh Long An Phạm Văn Rạnh.

Cùng dự có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương.

Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu phát biểu khai mạc Hội thảo

Người trí thức yêu nước, người cộng sản kiên trung

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đã ôn lại cuộc đời, thân thế, sự nghiệp của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ sinh ra trong một gia đình công chức trung lưu tại làng Long Phú, tổng Long Hưng Hạ, quận Trung Quận, tỉnh Chợ Lớn (nay thuộc thị trấn Bến Lức, tỉnh Long An). Mùa hè năm 1921, khi mới 11 tuổi, Nguyễn Hữu Thọ một mình xuống tàu thủy, rời cảng Sài Gòn sang Pháp du học. Năm 1928, ông vào học tại Khoa luật Đại học Luật khoa và Văn khoa Aix en Provence miền Nam nước Pháp. Năm 1932, ông hoàn thành khóa học với tấm bằng Cử nhân Luật loại xuất sắc. Đây là thời điểm đánh dấu bước trưởng thành của người trí thức yêu nước, về sau trở thành người cộng sản kiên trung, nhà cách mạng nổi tiếng của Đảng và dân tộc ta. Sau mười mấy năm xa gia đình, xa Tổ quốc, tháng 5.1933, ông rời nước Pháp trở về quê hương. Sau 5 năm tập sự, ông vượt qua kỳ sát hạch của Luật sư đoàn và trở thành một luật sư thực thụ. Mới 30 tuổi nhưng ông đã trở thành Luật sư có danh tiếng và mở rất nhiều văn phòng Luật sư riêng ở Vĩnh Long và Cần Thơ.

Đứng trước những biến động lịch sử xảy ra dồn dập trong những năm 1940 - 1945 ông đã bị lôi cuốn tham gia vào các hoạt động yêu nước đấu tranh đòi các quyền tự do, dân chủ. Với vai trò một luật sư, ông hăng hái tham gia các hoạt động yêu nước của giới trí thức, phản đối hành động xâm lược, chia rẽ dân tộc của thực dân Pháp và bọn tay sai.

Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Mạnh Hùng trình bày tham luận tại Hội thảo

Cách mạng Tháng Tám 1945 thành công, Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ra đời, ông trở thành một trí thức yêu nước ủng hộ mạnh mẽ chính quyền của Chủ tịch Hồ Chí Minh, sẵn sàng góp sức lực trí tuệ cho công cuộc xây dựng nước Việt Nam mới. Hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh sau khi thực dân Pháp trắng trợn gây hấn ở Sài Gòn âm mưu quay trở lại xâm lược nước ta một lần nữa, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ tham gia kháng chiến bằng nhiều hình thức: biện hộ trước tòa cho đồng bào, đồng chí bị bắt; ký tên vào bản Tuyên ngôn của trí thức Sài Gòn - Chợ Lớn đòi Chính phủ Pháp thương thuyết với Chính phủ Việt Nam Dân chủ Cộng Hòa để sớm chấm dứt chiến tranh; tham gia Hội Liên Việt; biên soạn và xuất bản sách “Nam Bộ tự do” …

Ngày 16.10.1949, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được vinh dự kết nạp vào Đảng. Đây là sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của ông. Từ chủ nghĩa yêu nước, ông đến với chủ nghĩa cộng sản và trở thành ngọn cờ đoàn kết, quy tụ quần chúng, học sinh, sinh viên và trí thức tham gia vào cuộc đấu tranh vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của Nhân dân. Bằng uy tín cá nhân, tài năng tổ chức, ông đã đưa cuộc đấu tranh vào tận sào huyệt của địch và liên tiếp giành được thắng lợi...

Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình phát biểu kết luận Hội thảo

Tháng 2.1962, tại Đại hội lần thứ nhất của Mặt trận Dân tộc giải phóng Miền Nam, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được giới thiệu giữ chức Chủ tịch Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam trực tiếp lãnh đạo cuộc chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh của đồng bào và chiến sĩ miền Nam.

Tháng 11.1964, Đại hội lần thứ II Mặt trận dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam nhất trí bầu lại Luật sư Nguyễn Hữu Thọ làm Chủ tịch Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam. Có sự lãnh đạo của Trung ương Đảng và Chủ tịch Nguyễn Hữu Thọ đã góp phần to lớn vào việc động viên quân và dân miền Nam tiến hành cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968, buộc đế quốc Mỹ phải xuống thang, ngồi vào bàn đàm phán tại Hội nghị Paris với sự có mặt của đại diện Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam.

Tháng 6.1969, Đại hội đại biểu quốc dân toàn miền Nam tổ chức và ra nghị quyết thành lập Chính phủ lâm thời Cách mạng Cộng hòa miền Nam Việt Nam. Đại hội nhất trí bầu Luật sư Nguyễn Hữu Thọ làm Chủ tịch Hội đồng cố vấn. Với cương vị người đứng đầu Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam và Chủ tịch Hội đồng cố vấn Chính phủ Cách mạng lâm thời cộng hòa miền Nam Việt Nam, ông đã lãnh đạo Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam cùng Liên Minh các lực lượng dân tộc, dân chủ và hòa bình Việt Nam tập hợp, đoàn kết, động viên quân và dân miền Nam tiến hành cuộc đấu tranh vũ trang, chính trị, ngoại giao, binh vận gay go và ác liệt bậc nhất trong thế kỷ XX giành nhiều thắng lợi to lớn, từ chiến thắng Đường 9 Nam Lào, đến chiến thắng Quảng Trị - Thừa Thiên Huế và cuối cùng là cuộc tổng tiến công nổi dậy mùa Xuân năm 1975 mà đỉnh cao là chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, góp phần hoàn thành sự nghiệp kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Ngày 25.4.1976, Cuộc Tổng tuyển cử bầu Quốc hội nước Việt Nam thống nhất được tổ chức thành công rực rỡ trên phạm vi toàn quốc. Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được giới thiệu ứng cử ở Sài Gòn và trúng cử đại biểu Quốc hội khóa VI với số phiếu rất cao. Tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa VI (tháng 6.1976), Luật sư Nguyễn Hữu Thọ được tín nhiệm bầu làm Phó Chủ tịch Nước phụ trách vấn đề luật pháp và đối ngoại của nhà nước, từ tháng 4.1980 đến tháng 7.1981 ông giữ Quyền Chủ tịch Nước. Trên cương vị Phó Chủ tịch Nước, cùng với lãnh đạo Đảng và Nhà nước, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã dẫn đầu Đoàn đại biểu cấp cao của Nhà nước ta đi thăm và cảm ơn các nước anh em và bạn bè đã nhiệt tình giúp đỡ, ủng hộ nhân dân Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước.

Toàn cảnh buổi Hội thảo

Một trong những đóng góp quan trọng của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ trong giai đoạn này là ông đã cùng Chủ tịch Ủy ban Thường vụ Quốc hội Trường Chinh tổ chức xây dựng dự thảo Hiến pháp sửa đổi. Với uy tín và kiến thức luật học uyên bác của mình, ông cùng với Ủy ban Pháp luật của Quốc hội tham gia soạn thảo bản Hiến pháp sửa đổi và đã có những ý kiến sâu sắc và xác đáng trong các cuộc họp của Ban dự thảo Hiến pháp, góp phần vào sự hình thành bản Hiến pháp mới trình Quốc hội vào năm 1980. Đây là bản Hiến pháp của nước Việt Nam thống nhất trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.

Ngày 26.4.1981 diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội khóa VII của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ ứng cử tại quê nhà Long An và trúng cử đại biểu Quốc hội khóa VII. Tại Kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa VII ông được Quốc hội bầu làm Chủ tịch Quốc hội, kiêm Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước.

Với vai trò là Chủ tịch Quốc hội khóa VII và cũng là đại biểu Quốc hội khóa VI, VII, VIII, điều ông băn khoăn hơn cả là làm sao Quốc hội phải thực hiện trọng trách của một cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất, khẳng định chức năng lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước và hoạt động giám sát đạt hiệu quả. Những luật và pháp lệnh đã được ban hành nói chung có chất lượng phù hợp với đòi hỏi của tình hình đất nước, đáp ứng một bước yêu cầu về quản lý Nhà nước, phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Đây là thành quả đáng kể của Quốc hội và các cơ quan nhà nước, đánh dấu mốc quan trọng về hoạt động lập pháp của Quốc hội nước ta. Trong công tác xây dựng pháp luật, ông luôn coi trọng nguyên tắc dân chủ, pháp quyền, phát huy trí tuệ của Nhân dân, của các cấp, các ngành.

Thực hiện chức năng của Quốc hội, ông cũng đã hướng trọng tâm vào việc thảo luận và quyết định những vấn đề lớn trọng yếu thuộc lĩnh vực kinh tế, xã hội, đến việc thi hành Hiến pháp, pháp luật, quan trọng nhất là kế hoạch Nhà nước, ngân sách Nhà nước và các vấn đề nóng bỏng có liên quan đến quốc kế dân sinh, đến việc bảo đảm quyền làm chủ tập thể của người dân lao động. Ông cũng khuyến khích các đại biểu phát huy tinh thần trách nhiệm trước Nhân dân, chú ý thực hiện quyền chất vấn, thẳng thắn đóng góp ý kiến xây dựng đối với công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện pháp luật của Hội đồng Bộ trưởng.

Không chỉ quan tâm đến vấn đề lý luận, ông rất quan tâm và gần gũi với đời sống của người dân. Ông thường xuyên đi thăm các địa phương, về các cơ sở sản xuất để nắm tình hình, tìm hiểu đời sống, cách quản lý kinh tế, việc thực hiện pháp luật, tôn trọng quyền dân chủ của người dân. Những năm đầu đổi mới, nhằm xóa bỏ cơ chế bao cấp, ông đã chủ động đề nghị nên giao khoán sản phẩm cho người dân, giao quyền tự chủ cho họ, tạo điều kiện cho người lao động làm ra nhiều của cải vật chất cho xã hội và nâng cao đời sống bản thân, gia đình.

Tại Đại hội III Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (năm 1988) ông được bầu làm Chủ tịch Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Trên cương vị mới, ông đã dành thời gian đi các địa phương tìm hiểu thực trạng, tháo gỡ khó khăn của công tác Mặt trận với mong muốn Mặt trận phải thực sự là nơi hội tụ trí tuệ, sáng kiến của các tầng lớp nhân dân, là trung tâm tập hợp đoàn kết mọi người Việt Nam ở trong và ngoài nước, không phân biệt thành phần xã hội, tôn giáo, dân tộc… Nhờ đó, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam từ sau Đại hội III đã có sự khởi sắc, xác lập được rõ hơn vị thế của mình trong hệ thống chính trị.

"Với tuổi đời 86 và hơn 50 năm hoạt động cách mạng, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đã có những đóng góp to lớn cho Đảng, cho dân tộc, thể hiện trên nhiều lĩnh vực, với những cương vị khác nhau, qua các thời kỳ lịch sử đã để lại cho thế hệ sau nhiều bài học cao quý. Nhân dân ta và bạn bè trên thế giới sẽ mãi ghi nhớ người con trung hiếu của dân tộc Việt Nam, một nhà trí thức lớn yêu nước tiêu biểu, đã cống hiến trọn vẹn tài năng và kinh nghiệm của mình để phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Ông đã được Đảng và Nhà nước tặng Huân chương Sao vàng và nhiều phần thưởng cao quý khác", Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định.

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, kỷ niệm 110 năm ngày sinh Luật sư Nguyễn Hữu Thọ là một dịp để ôn lại cuộc đời, sự nghiệp và những cống hiến của ông. "Cuộc hội thảo hôm nay vừa có ý nghĩa tưởng niệm, vừa có ý nghĩa giáo dục sâu sắc về truyền thống cách mạng, truyền thống yêu nước, truyền thống đấu tranh anh dũng của Nhân dân ta. Từ đó, nâng cao ý thức trách nhiệm, lòng tự hào của mỗi người dân đối với sự nghiệp đổi mới đất nước và công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc", Phó Chủ tịch Quốc hội nói.

Các đại biểu tham quan khu trưng bày "Một số hình ảnh về cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Nguyễn Hữu Thọ"

Người đặt nền móng xây dựng một Quốc hội đổi mới về tư tưởng, nhận thức, tổ chức và phương thức hoạt động

Với tiêu đề "Hoạt động và cống hiến của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ trên cương vị Chủ tịch Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam", trong tham luận trình bày tại Hội thảo, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Mạnh Hùng đã nêu bật những dấu ấn của Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Hữu Thọ trên các lĩnh vực: Thực hiện chức năng cơ bản của Quốc hội; hoạt động đối ngoại; với cử tri và sự nghiệp đổi mới Quốc hội. Phó Chủ nhiệm VPQH nhấn mạnh: Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Hữu Thọ là người đặt nền móng nhằm xây dựng một Quốc hội đổi mới về tư tưởng, nhận thức, tổ chức và phương thức hoạt động. Nâng cao vai trò hoạt động của các Ủy ban trong công tác xây dựng pháp luật và hoạt động giám sát cũng như mối quan hệ gắn bó giữa Quốc hội với cử tri. Tiếp tục nâng cao vai trò của Quốc hội là cơ quan thực hiện quyền lập hiến, lập pháp xây dựng một nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân không chỉ có giá trị về mặt lý luận, mà còn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc và mang tính thời sự trong bối cảnh hiện nay.

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình khẳng định, sự nghiệp hoạt động và những cống hiến của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc là rất to lớn. Trên các cương vị lãnh đạo Nhà nước, Quốc hội và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Luật sư Nguyễn Hữu Thọ luôn nêu cao tinh thần làm việc dân chủ, tận tụy, trách nhiệm, sâu sát, hiệu quả. Ông là người có công lao to lớn trong việc chỉ đạo và trực tiếp tham gia xây dựng Hiến pháp năm 1992 và có nhiều ý kiến, đề xuất với Đảng, Nhà nước, về chủ trương đổi mới đất nước, đổi mới hoạt động của bộ máy Nhà nước, Quốc hội và Mặt trận, góp phần đưa sự nghiệp đổi mới của Đảng và nhân dân ta đến thắng lợi.

Các đại biểu dự Hội thảo đã nghe các tham luận, tập trung phân tích, luận giải, làm rõ về cuộc đời, hoạt động cách mạng và công lao, cống hiến to lớn của Luật sư Nguyễn Hữu Thọ với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc; từ một trí thức yêu nước trở thành chiến sĩ kiên cường, nhà lãnh đạo có uy tín, có nhiều đóng góp trong xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, xây dựng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc.

+ Bên lề Hội thảo, Văn phòng Quốc hội phối hợp Tỉnh ủy Long An tổ chức trưng bày với chủ đề: "Một số hình ảnh về cuộc đời và sự nghiệp của đồng chí Nguyễn Hữu Thọ".