Phổ điểm môn Ngữ văn kì thi tốt nghiệp năm 2025: Đẹp mà không đẹp

Nhìn bề ngoài, việc có nhiều thí sinh đạt điểm cao, đặc biệt là ở mức 8-9.75, có vẻ là một tín hiệu tích cực về chất lượng dạy và học. Tuy nhiên, khi đi sâu phân tích, nhiều giáo viên giảng dạy môn Ngữ văn lại bày tỏ sự băn khoăn về tính thực chất của phổ điểm này.

Niềm vui hay nỗi lo khi quá nhiều thí sinh đạt điểm giỏi?

Thực tế ghi nhận số lượng lớn thí sinh đạt điểm 8 đến 9.75 môn Ngữ văn trong kỳ thi tốt nghiệp năm nay. Cụ thể, số lượng thí sinh đạt mức điểm từ 8.0 đến 9.75 là 6.236 thí sinh (1.126.726 thí sinh dự thi môn Ngữ văn).

Nếu đây là kết quả thực chất phản ánh năng lực của học sinh thì quả là một tín hiệu đáng mừng cho nền giáo dục nước nhà. Tuy nhiên, niềm vui này lại đi kèm với nỗi lo khi đặt ra câu hỏi về sự đồng đều về chất lượng.

Liệu có phải tất cả các em đều thực sự xuất sắc hay có yếu tố nào khác tác động đến phổ điểm cao bất thường này? Phải chăng đề thi quá dễ, hay việc chấm thi đã có sự "linh động"?

Khi quá nhiều thí sinh cùng đạt điểm cao, tính phân loại của môn thi sẽ giảm đi đáng kể, gây khó khăn cho các trường đại học trong việc tuyển chọn những thí sinh thực sự nổi trội. Các trường có thể phải dựa vào các tiêu chí phụ làm tăng gánh nặng cho cả thí sinh và hệ thống tuyển sinh.

Hơn nữa, một phổ điểm quá tập trung ở mức cao có thể che lấp đi những lỗ hổng trong quá trình dạy và học, khiến các nhà trường trung học phổ thông khó nhận diện và khắc phục kịp thời.

Chấm thi theo tỉnh dễ nảy sinh "bệnh thành tích"

Tỉnh nào chấm thi tỉnh đó trong kỳ thi tốt nghiệp dù có ưu điểm về tính chủ động và giảm tải cho Bộ Giáo dục và Đào tạo về khâu quản lí, thanh kiểm tra, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ về sự thiếu khách quan. Mỗi tỉnh thành có thể đặt ra những tiêu chí, quan điểm và cả áp lực vô hình tác động đến quá trình chấm thi.

Không loại trừ khả năng các địa phương có thể dễ dàng chạy theo thành tích, muốn nâng cao tỷ lệ đỗ tốt nghiệp và điểm trung bình của tỉnh mình. Điều này có thể dẫn đến việc giám khảo chấm điểm "thoáng" hơn, hoặc thậm chí họ phải chịu sức ép ngầm từ cấp trên để đảm bảo chỉ tiêu điểm "đẹp".

Nếu thực sự có hiện tượng này, nó sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự công bằng giữa các thí sinh trên toàn quốc, bởi lẽ điểm số của các em không còn phản ánh đúng năng lực mà còn chịu tác động bởi yếu tố địa phương.

Tình trạng này cũng làm suy giảm tính nghiêm túc và minh bạch của kỳ thi, khiến dư luận mất niềm tin vào kết quả cuối cùng. Hệ quả là những thí sinh ở các tỉnh có tiêu chí chấm chặt chẽ hơn có thể bị thiệt thòi khi xét tuyển đại học.

Văn chương là nghệ thuật ngôn từ, không có chuyện điểm thi "cá mè một lứa"

Ngữ văn không chỉ là một môn học mà còn là nghệ thuật ngôn từ. Để đạt được từ điểm 8 trở lên, thí sinh không chỉ cần nắm vững kiến thức về tác giả, tác phẩm, mà còn phải có khả năng cảm thụ sâu sắc, tư duy phân tích sắc bén, và quan trọng nhất là kỹ năng diễn đạt bằng ngôn từ độc đáo, sáng tạo. Một bài văn đạt điểm giỏi phải thực sự nổi bật về ý tưởng, lập luận chặt chẽ, dẫn chứng thuyết phục và ngôn ngữ trau chuốt, giàu cảm xúc.

Chính vì vậy, nếu số lượng thí sinh đạt 8 điểm trở lên quá nhiều, cần phải xem xét lại. Liệu có bao nhiêu em trong số đó thực sự sở hữu những năng lực vượt trội như vậy? Hay có những bài viết chưa thực sự đạt đến ngưỡng giỏi vẫn được nâng lên?

Đáng nói, phổ điểm môn Ngữ văn trên 8.0 ở một địa phương được giáo viên coi là một hiện tượng bất thường. Thông thường, phổ điểm của một môn thi trên diện rộng sẽ tuân theo quy luật phân phối chuẩn, với đỉnh nằm ở mức trung bình và giảm dần về hai phía.

Một phổ điểm mà đa số thí sinh như "cá mè một lứa", đặc biệt ở một môn đòi hỏi nhiều về cảm thụ và tư duy như Ngữ văn, là điều hiếm gặp và cần được làm rõ. Hiện tượng này càng củng cố thêm nghi vấn về tính khách quan của việc chấm thi ở địa phương đó. Có thể có sự khác biệt lớn về tiêu chí chấm, hoặc áp lực thành tích đã tác động đến quá trình này.

Nếu không có lời giải thích thỏa đáng và minh bạch, sự bất thường này sẽ làm giảm niềm tin của xã hội vào kỳ thi tốt nghiệp nói chung và chất lượng đánh giá môn Ngữ văn nói riêng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến uy tín của kỳ thi mà còn đặt ra câu hỏi về năng lực thực sự của học sinh tại các địa phương đó.

Phan Anh