Phó thủ tướng: Chậm giải ngân vốn đầu tư công là khuyết điểm, phải cá thể hóa trách nhiệm

Theo báo cáo của Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Tâm, tổng kế hoạch vốn ngân sách năm 2025 Thủ tướng giao cho 6 bộ, cơ quan thuộc Tổ công tác số 8 (gồm Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Dân tộc và Tôn giáo; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh; Thông tấn xã Việt Nam; Đài Truyền hình Việt Nam; Đài Tiếng nói Việt Nam) là 4.079 tỷ đồng, chiếm 2,2% kế hoạch vốn đầu tư công của các bộ, ngành Trung ương.

Tuy nhiên, tính đến ngày 31/8/2025, mới có 3/6 bộ, cơ quan phân bổ hết vốn; còn lại hơn 621 tỷ đồng chưa được phân bổ, tương đương 15% kế hoạch. Ước giải ngân đến hết tháng 8 đạt 951 tỷ đồng, chỉ bằng 23,3% kế hoạch, thấp hơn nhiều so với bình quân cả nước (46,26%).

Phó thủ tướng Mai Văn Chính chủ trì cuộc họp tháo gỡ khó khăn, thúc đẩy giải ngân đầu tư công năm 2025. Ảnh: TTXVN

Các đại biểu chỉ ra, khó khăn chủ yếu nằm ở tính chất đặc thù của các công trình văn hóa, thể thao, di tích cổ hoặc hạ tầng truyền hình, thông tin. Dù quy mô lớn hay nhỏ, các công trình này đều phải trải qua quy trình thủ tục phức tạp, yêu cầu thẩm định nhiều cấp, tham vấn chuyên gia, tổ chức hội đồng chuyên môn, thậm chí phải thay đổi đơn vị tư vấn khi thiếu kinh nghiệm.

Đối với các dự án công nghệ thông tin, hiện chưa có cơ quan chuyên môn nhà nước thẩm định như đối với dự án xây dựng, dẫn tới nhiều chi phí không có hướng dẫn cụ thể, công nghệ lại thay đổi nhanh, khiến chủ đầu tư gặp khó khăn trong khâu chuẩn bị dự án và phê duyệt thiết kế.

Ngoài ra, việc sáp nhập một số bộ, cơ quan, địa phương cũng làm phát sinh điều chuyển kế hoạch vốn, phải điều chỉnh lại quy hoạch, dẫn đến chậm giải ngân.

Phát biểu tại cuộc họp, Phó thủ tướng Mai Văn Chính ghi nhận nỗ lực của một số bộ, cơ quan trong phân bổ vốn nhưng nhấn mạnh: tỷ lệ giải ngân vẫn ở mức rất thấp, thậm chí chưa cải thiện trong tháng qua. Ông yêu cầu phải xác định rõ nguyên nhân, trong đó chủ yếu là trách nhiệm của chủ đầu tư trong việc chuẩn bị đầu tư chưa kỹ, hồ sơ thẩm định tác động môi trường, phòng cháy chữa cháy chưa hoàn tất, dẫn đến chậm tiến độ.

Phó thủ tướng nhấn mạnh, bên cạnh yếu tố khách quan, nguyên nhân chủ quan là do sự chỉ đạo ở một số bộ, ngành còn thiếu quyết liệt, chưa sâu sát, thiếu cụ thể, thiếu quyết tâm. Do đó, cần cá thể hóa trách nhiệm, phân công rõ ràng theo nguyên tắc “6 rõ”: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền, gắn liền với thước đo hiệu quả bằng kết quả cụ thể.

“Bài học rút ra là phải triển khai nghiêm túc, quyết liệt, hiệu quả, bám sát chủ trương của Trung ương, Quốc hội, nghị quyết của Chính phủ; tránh tình trạng chậm trễ, tiêu cực, tham nhũng. Người đứng đầu phải trực tiếp chịu trách nhiệm, kiểm soát hằng ngày, hằng tuần và kịp thời xử lý khi có vướng mắc”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Đối với những khó khăn khách quan do tính đặc thù của ngành, Phó thủ tướng đề nghị các bộ, cơ quan cần chuẩn bị đầu tư sớm, tăng cường mời chuyên gia tư vấn chuyên sâu trong các lĩnh vực cụ thể. Đồng thời, cần nâng cao năng lực dự báo về tính khả thi của các danh mục dự án, tránh tình trạng lập kế hoạch thiếu thực tế, gây lãng phí thời gian và nguồn lực.

Ông cũng yêu cầu đẩy mạnh kiểm tra, giám sát, tăng cường kỷ luật kỷ cương; tập trung vào khâu giải phóng mặt bằng, vốn được xem là “điểm nghẽn” lớn nhất hiện nay; đôn đốc các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ, hoàn thiện hồ sơ để thanh quyết toán kịp thời.

Trong bối cảnh chỉ còn hơn 3 tháng để hoàn thành kế hoạch năm, Phó thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, cơ quan thuộc Tổ công tác số 8 phải coi giải ngân vốn đầu tư công là nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu. Người đứng đầu phải trực tiếp chỉ đạo, bám sát từng dự án, xử lý ngay các vướng mắc về đất đai, tài nguyên, thủ tục.

Ông khẳng định mục tiêu cuối cùng là giải ngân 100% vốn đầu tư công năm 2025, góp phần quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và tạo động lực cho giai đoạn tiếp theo. “Khó khăn đến đâu tháo gỡ đến đó, trách nhiệm phải rõ ràng, cá nhân nào để chậm trễ phải chịu trách nhiệm”, Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Với tinh thần quyết liệt, cá thể hóa trách nhiệm và tăng cường kỷ luật kỷ cương, Chính phủ kỳ vọng tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2025 sẽ được cải thiện rõ rệt, qua đó thúc đẩy tăng trưởng, tạo động lực cho phát triển bền vững.

Thiên Bình