Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà: Xây dựng kế hoạch đồng bộ xử lý ô nhiễm môi trường

Toàn cảnh cuộc họp. (Ảnh: Diệp Trương/TTXVN)

Sáng 11/9, tại Trụ sở Chính phủ, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp nghe báo cáo về kế hoạch hành động quốc gia về khắc phục ô nhiễm lưu vực sông, môi trường không khí; tình hình xử lý ô nhiễm môi trường không khí tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Chú trọng công tác thông tin và dự báo

Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Công Thành cho biết, thời gian qua, Bộ đã xây dựng, hoàn thiện dự thảo lộ trình kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đường bộ, quy chuẩn khí thải môtô, xe máy.

Trong công tác quan trắc không khí, tính đến cuối tháng 8/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã lắp đặt thêm 32 thiết bị cảm biến tại Hà Nội, dự kiến lắp thêm 60-70 điểm trước ngày 15/9.

"Hệ thống này kết hợp cùng các trạm đo cố định sẽ tạo thành mạng lưới quan trắc bụi mịn và chất lượng không khí, phục vụ cảnh báo và nghiên cứu," Thứ trưởng Lê Công Thành cho biết.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam đưa thông tin về chất lượng không khí của 6 thành phố lớn trong bản tin thời sự; sắp tới sẽ bổ sung đồ họa dự báo để người dân kịp thời điều chỉnh sinh hoạt, sản xuất.

Về xử lý ô nhiễm các dòng sông, Bộ đang tập trung điều tra, đánh giá và thí điểm phục hồi nguồn nước cạn kiệt tại sông Nhuệ-Đáy và sông Ngũ Huyện Khê, ban hành quy trình vận hành công trình thủy lợi Bắc Hưng Hải, xây dựng cơ sở dữ liệu chung với Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh về nguồn thải từ sản xuất, kinh doanh có lưu lượng từ 200 m3/ngày đêm trở lên.

Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp và Môi trường triển khai đánh giá sức chịu tải của một số con sông nhằm phục vụ kế hoạch quản lý chất lượng nước mặt.

Dự kiến, cuối năm 2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ trình Thủ tướng ban hành kế hoạch bảo vệ môi trường các lưu vực sông. Công tác thanh tra, kiểm tra cũng được đẩy mạnh nhằm phát hiện và xử phạt các vi phạm.

Tuy nhiên, quá trình xây dựng chính sách kiểm soát khí thải còn phức tạp vì liên quan đến hàng chục triệu người dân và doanh nghiệp vận tải.

Trong khi đó, mạng lưới cảm biến có độ chính xác kém so với trạm chuyên nghiệp. Việc phục hồi nguồn nước sông cần dữ liệu đa ngành và phối hợp nhiều địa phương. Hệ thống công trình thủy lợi đã xuống cấp, đòi hỏi nguồn vốn lớn để nạo vét, nâng cấp...

Thiết lập "vành đai xanh"

Tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông cho biết Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp kiểm soát ô nhiễm không khí và nước; tập trung vào giao thông xanh, mở rộng xe buýt điện, phát triển tàu điện...; thiết lập vùng phát thải thấp, hạn chế phương tiện cá nhân tại vành đai 1, 2, 3.

Hà Nội cũng siết chặt vận chuyển vật liệu xây dựng, đầu tư thiết bị rửa đường, hút bụi, phun sương dập bụi và bổ sung trạm quan trắc hiện đại. Lãnh đạo Ủy ban Nhân dân thành phố kiến nghị thành lập Ban chỉ đạo liên vùng vì ô nhiễm không khí chịu tác động từ các tỉnh lân cận.

Thông tin về hoạt động của 6 nhà máy nước thải, ông Nguyễn Trọng Đông cho biết, năm 2026, Ủy ban Nhân dân thành phố sẽ hoàn thành thu gom nước thải sông Lừ, sông Sét, sông Kim Ngưu; riêng hai bờ sông Tô Lịch sẽ được cải tạo theo hình thức đối tác công tư (PPP).

Phát biểu tại cuộc họp, Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh Bùi Minh Thạnh cho biết ô nhiễm không khí tại Thành phố chủ yếu từ giao thông, công nghiệp, xây dựng, nông nghiệp và sinh hoạt, trong đó giao thông đường bộ là lớn nhất.

Thành phố tập trung phát triển vành đai, hành lang xanh, di dời cơ sở ô nhiễm khỏi nội đô, đầu tư hạ tầng, hệ thống quan trắc, áp dụng quy chuẩn khí thải, chuyển đổi xe buýt điện từ 2025, giám sát 89 nguồn thải lớn.

Đồng thời, Thành phố vận động người dân giảm xe cá nhân, phát triển trạm sạc, xây dựng lộ trình đến 2028; dự kiến trình Hội đồng Nhân dân chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện tháng 9.

Ghi nhận Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh đã chủ động triển khai các chương trình, kế hoạch xử lý ô nhiễm không khí, nước, Phó Thủ tướng nhấn mạnh, hai thành phố cần rà soát kế hoạch chi tiết, toàn diện, xác định rõ những vấn đề cần Chính phủ, Quốc hội, các bộ ngành tham gia; đồng thời bảo đảm chính sách đi trước để tạo niềm tin cho người dân trong thực hiện các giải pháp kiểm soát ô nhiễm môi trường và nguồn nước.

Tại cuộc họp, đại diện Bộ Công Thương cho biết Bộ đã rà soát các khu công nghiệp có nguy cơ ô nhiễm, xây dựng kế hoạch quản lý môi trường, thúc đẩy công nghiệp xanh; đồng thời phối hợp Tập đoàn Điện lực Việt Nam xây dựng quy chuẩn an toàn cho trạm sạc điện.

Lãnh đạo Bộ Xây dựng cũng thông tin về việc tích hợp yêu cầu hạ tầng xanh, phương tiện điện vào quy hoạch đô thị, ban hành quy chuẩn cho xe buýt điện và bãi đỗ xe có trạm sạc.

Lãnh đạo Thông tấn xã Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam khẳng định sự cần thiết nâng cao truyền thông về môi trường và sức khỏe, đặc biệt là ô nhiễm không khí và nước; từ đó cảnh báo và thay đổi hành vi người dân. Đồng thời, các ý kiến đề nghị xây dựng hệ thống chỉ số, xếp hạng địa phương để vừa tuyên truyền, vừa tạo cơ chế cạnh tranh quản lý về công tác này.

Theo các chuyên gia, công nghệ hiện đại đã "sẵn sàng" xử lý ô nhiễm không khí, môi trường nước; do đó, vấn đề đặt ra phải có lộ trình, chính sách hỗ trợ và khuyến khích người dân, doanh nghiệp tư nhân tham gia.

Xây dựng kế hoạch đồng bộ xử lý ô nhiễm môi trường

Ghi nhận các ý kiến phát biểu tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường xây dựng kế hoạch xử lý ô nhiễm không khí, nước và chất thải rắn, thay thế cho kế hoạch 5 năm trước và phải bắt đầu ngay từ các thành phố lớn như Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh.

Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ rà soát toàn bộ quy chuẩn, áp dụng tiêu chuẩn quốc tế trong bảo vệ sức khỏe con người; xây dựng hệ thống đo đạc và đánh giá môi trường, tích hợp trí tuệ nhân tạo nhằm cung cấp dữ liệu liên tục cho người dân, cơ quan nghiên cứu và Bộ Y tế.

Trên cơ sở xác định các nguồn ô nhiễm, Phó Thủ tướng yêu cầu các địa phương xây dựng kế hoạch đồng bộ xử lý ô nhiễm môi trường, báo cáo Chính phủ trước khi phê duyệt; đồng thời xây dựng lộ trình chuyển đổi công nghệ, áp dụng quy chuẩn môi trường.

Về giao thông, Phó Thủ tướng chỉ đạo phát triển hạ tầng công cộng, bao gồm metro, tàu điện trên cao, xe buýt năng lượng sạch, ban hành tiêu chuẩn an toàn cho trạm sạc điện công cộng và chung cư, đảm bảo phòng cháy, chữa cháy.

Cùng với đó là ban hành hệ thống kiểm soát phát thải từ các công trình dân dụng, phân định trách nhiệm chủ đầu tư và nhà thầu, kiểm soát vận chuyển vật liệu xây dựng trong thành phố, quy hoạch lại khu công nghiệp và làng nghề, giảm phát thải và di dời hợp lý.

Bên cạnh đó, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chủ trì xử lý phụ phẩm, áp dụng công nghệ sinh học hoặc tái chế phát điện sinh khối. Chính sách phải đảm bảo lợi ích cho nông dân, khuyến khích thu gom và chuyển đổi, tránh biện pháp cấm đoán.

Phó Thủ tướng khẳng định giải quyết ô nhiễm môi trường là ưu tiên cấp bách, đi kèm kế hoạch toàn diện, chính sách hỗ trợ, công cụ kinh tế, công nghệ hiện đại và sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương. Đây là cơ hội để Việt Nam hướng tới kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và bảo vệ sức khỏe người dân.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các cơ quan truyền thông chủ lực, xây dựng kế hoạch truyền thông khoa học, đảm bảo phù hợp với các chủ trương, chính sách cũng như lợi ích và sinh kế của người dân, tránh cách tiếp cận bị động.../.

(TTXVN/Vietnam+)