Phó Thủ tướng Lê Thành Long: Bỏ tử hình 8 tội danh là bước tiến dài trong chính sách hình sự

Đồng thuận cao xử phạt chung thân không xét giảm án với tội Tham ô tài sản, Nhận hối lộ

Thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự, liên quan chính sách hình sự đối với một số loại tội phạm tham nhũng, đại biểu Quốc hội (ĐBQH) Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) đồng thuận cao với quy định các tội danh như Tham ô tài sản, Nhận hối lộ có khung hình phạt chung thân không xét giảm án, kết hợp với điều kiện khắc phục thiệt hại cũng như bảo đảm hiệu quả thu hồi tài sản phạm tội, nộp vào ngân sách nhà nước là cách tiếp cận có tính khuyến khích tự giác, tạo điều kiện cho người phạm tội khắc phục hậu quả do mình gây ra.

ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng.

Song, để tránh vận dụng thiếu thận trọng trong thực tế, ông đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc, xem xét bổ sung các điều kiện chặt chẽ hơn, như phạm vi áp dụng chỉ trong những trường hợp đặc biệt có sự đánh giá khách quan từ nhiều cơ quan tư pháp, đồng thời không nên mở rộng việc miễn trừ hình phạt tuyệt đối nếu thiệt hại chưa được khắc phục căn bản.

"Cách tiếp cận này vừa giữ vững nguyên tắc thượng tôn pháp luật, vừa khẳng định quyết tâm đấu tranh không khoan nhượng với các hành vi tham nhũng, tiêu cực", ĐBQH tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu góp ý.

ĐBQH Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng, với tội Tàng trữ, sử dụng tội trái phép chất ma túy cách đây 10 năm chúng ta đã bỏ, không xử hình sự. Nhưng quá trình từ đó tới nay, qua tiếp xúc cử tri, bà con "rất phàn nàn" về chuyện này.

ĐBQH Phạm Văn Hòa.

"Có những đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy gây nguy hiểm đặc biệt nghiêm trọng cho xã hội, trong đó có gia đình. Người này được xem là con bệnh, cho nên chúng ta bỏ tiền ra để trị bệnh ở trong các trại giáo dưỡng, nhưng sau khi ra trại tổng kết lại cũng không sửa chữa được bao nhiêu", đại biểu dẫn chứng và đề nghị để phòng ngừa, răn đe cần thống nhất theo dự thảo của Bộ Công an, đó là phải xử phạt hình phạt tù đối với những đối tượng này. Ông bày tỏ rất thống nhất với việc giữ lại hình phạt tù đối với những đối tượng sử dụng trái phép chất ma túy theo đề xuất.

Chính phủ đã cân nhắc tương đối kỹ, nhiều mặt

Phát biểu giải trình, tiếp thu tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long cho biết, tại tổ có 109 ý kiến phát biểu và tại hội trường hôm nay có 21 ý kiến về các nội dung có liên quan đến dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự.

Đa số các đại biểu đều cơ bản đồng tình với các nội dung Chính phủ đề xuất, đồng thời tập trung vào các vấn đề trọng tâm: đề xuất bổ sung một loại hình phạt chính mới trong bộ luật; bỏ án tử hình đối với một số tội danh; tăng mức khởi điểm cũng như mức hình phạt đối với một số tội, đặc biệt là trong lĩnh vực môi trường, sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh và một số món ăn, thực phẩm; tái hình sự hóa hành vi Sử dụng trái phép chất ma túy.

Phó Thủ tướng Lê Thành Long phát biểu tại phiên thảo luận.

Phó Thủ tướng khẳng định, lần này, Chính phủ đề xuất sửa đổi, bổ sung một số điều, tức là chúng ta chọn một số việc cấp bách, bức xúc. Đồng thời, thực hiện việc này theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, đăng ký đưa vào chương trình trong một thời gian tương đối ngắn và theo thủ tục rút gọn.

"Trong quá trình đề xuất các nội dung, Bộ Công an đã tham mưu Chính phủ cân nhắc tương đối kỹ nhiều mặt, bám sát và tiếp tục thể chế hóa quan điểm của Đảng về chính sách hình sự, trong đó có yêu cầu mà chúng ta đặt ra từ năm 2002 đến 2005 là Nghị quyết 49 về giảm các án tử hình và tăng hình phạt tiền và các hình phạt thay thế. Đồng thời, cố gắng căn chỉnh quy định trong nội luật cho phù hợp yêu cầu của Quốc hội; phù hợp thực tiễn công tác đấu tranh phòng, chống tội phạm của các cơ quan tố tụng, từ Bộ Công an đến VKS, Tòa án và các cơ quan liên quan...", Phó Thủ tướng thông tin.

Về đề xuất bỏ hình phạt tử hình đối với 8 tội danh, Phó Thủ tướng Lê Thành Long cho biết, đã có 142/193 quốc gia thành viên Liên hợp quốc bỏ án tử hình trong quy định hoặc trên thực tế, tức là có quy định nhưng không áp dụng. Đối với Việt Nam, Bộ luật Hình sự năm 1985 - Bộ luật Hình sự đầu tiên của nước Việt Nam thống nhất có 44 tội danh quy định hình phạt tử hình. Đến năm 1999 còn 29 tội; năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017 còn 18.

"Kỳ này nếu mà Quốc hội cho phép trừ đi 8 nữa thì còn 10, đây là một bước tiến rất dài, thay đổi quan niệm của chúng ta trong chính sách hình sự, đặc biệt đối với hình phạt nghiêm trọng nhất là tước bỏ quyền sống của con người", Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Quỳnh Vinh