Phó Thủ tướng nêu bất cập về tình trạng 'một diện tích, nhiều quy hoạch'
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho rằng, tình trạng 'một diện tích, nhiều quy hoạch' khiến cho việc quản lý, phân bổ nguồn lực đất đai, nhân lực, tài nguyên trở nên phức tạp, thiếu khả thi.
"Ngược quy trình" gây ách tắc
Ngày 9/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp với các bộ ngành để nghe báo cáo, cho ý kiến góp ý dự thảo Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn sửa đổi; dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về phân loại đô thị và văn bản hướng dẫn.
Theo Phó Thủ tướng, Luật Quy hoạch hiện nay điều chỉnh hầu hết các loại quy hoạch: Tổng thể quốc gia, vùng, tỉnh, ngành. Tuy nhiên, song song với đó vẫn tồn tại Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn cùng Luật Xây dựng, điều chỉnh nhiều nội dung liên quan đến quy hoạch đô thị, nông thôn.
Hệ quả là trên cùng một không gian lãnh thổ, một tỉnh, một xã, phường lại có nhiều quy hoạch cùng tồn tại: Quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị – nông thôn, quy hoạch phân khu… Tình trạng "một diện tích, nhiều quy hoạch" khiến cho việc quản lý, phân bổ nguồn lực đất đai, nhân lực, tài nguyên trở nên phức tạp, thiếu khả thi.
Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu. Ảnh: VGP
Bên cạnh đó, theo pháp luật, quy hoạch phải được lập theo đúng trình tự: Từ quy hoạch chung đến quy hoạch phân khu, rồi quy hoạch chi tiết. Tuy nhiên, thực tế nhiều nơi chỉ có quy hoạch chung, sau đó nhiều năm mới lập phân khu, khiến quy hoạch chi tiết không có căn cứ. Tình trạng "ngược quy trình" này gây ách tắc, thậm chí mâu thuẫn khi triển khai dự án.
Theo ông, sửa đổi lần này phải quyết tâm thay đổi tư duy, khắc phục triệt để những bất cập của hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn.
Báo cáo tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn cho biết, các mục tiêu chính của lần sửa đổi này là hoàn thiện hệ thống quy hoạch đô thị và nông thôn, làm rõ mối quan hệ với hệ thống quy hoạch quốc gia và quy hoạch ngành.
Theo ông, một điểm mới quan trọng là phân cấp mạnh mẽ hơn nhưng linh hoạt hơn. Cấp xã có thể tự lập, phê duyệt quy hoạch khi đủ năng lực; trường hợp vùng sâu, vùng xa chưa bảo đảm, cấp tỉnh sẽ trực tiếp hỗ trợ và quyết định.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Tường Văn. Ảnh: VGP/Minh Khôi
Bộ Xây dựng đề xuất tiêu chí mới để xác định phạm vi và ranh giới đô thị dựa trên quy mô dân số và diện tích, gắn với hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, là nơi tập trung dân cư đông, có tỷ lệ lao động phi nông nghiệp cao, có hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội đầy đủ.
Phó Thủ tướng nhấn mạnh, tiêu chí phân loại đô thị cần được tiếp cận một cách đầy đủ, đồng bộ và mang tính định hướng rõ ràng, "phải đi trước, trở thành cơ sở để xây dựng quy hoạch đô thị – nông thôn, thay vì chỉ dựa vào quy hoạch có sẵn.
"Tiêu chí này là đầu vào, dẫn dắt cho quá trình vẽ lên bức tranh phát triển đô thị, trong bối cảnh hiện nay chúng ta đang rất khó khăn về cơ sở và phương pháp", Phó Thủ tướng nói.
Phân loại đô thị dựa trên tiêu chí khoa học
Theo TS. Ngô Trung Hải, Tổng Thư ký Hiệp hội Các đô thị Việt Nam, nếu để quy hoạch cục bộ ở cấp xã/phường dẫn dắt, có thể phát sinh mâu thuẫn thực tiễn như thiếu đất nghĩa trang, bãi rác, xử lý nước thải… gây khó khăn trong quản lý và phối hợp.
Dẫn kinh nghiệm quốc tế, TS. Ngô Trung Hải đề xuất thành lập ban quản lý đô thị do tỉnh lập, hoặc hội đồng liên phường, liên xã, nhằm điều phối quy hoạch trên phạm vi không gian chung, tránh manh mún, cục bộ.
Phó Thủ tướng chủ trì phiên họp. Ảnh: VGP
Trong khi đó, TS. Lưu Đức Hải, Viện trưởng Viện Nghiên cứu đô thị và Phát triển hạ tầng (Tổng hội Xây dựng Việt Nam) cho rằng, giải pháp căn bản là giao cho chính quyền cấp tỉnh quản lý, kế thừa và tiếp tục định hướng phát triển các đô thị đã có quy hoạch trước đây.
Bên cạnh đó, đô thị không phải là một ngành, mà là nơi tích hợp đầy đủ các yếu tố kinh tế, xã hội, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội. Do đó, quy hoạch đô thị cần mang tính không gian tổng thể còn quy hoạch ngành mang tính định hướng.
Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nêu rõ, việc sửa đổi phải hướng đến 3 mục tiêu lớn. Trước hết, luật phải bảo đảm tính đồng bộ và thống nhất với hệ thống chính quyền hai cấp, gắn với phân cấp, phân quyền và xử lý triệt để những bất cập kéo dài.
Thứ hai, luật cần kế thừa những thành quả đã có là hàng trăm đô thị đã hình thành, nhiều quy hoạch vùng và chiến lược phát triển kinh tế – xã hội vẫn đang phát huy tác dụng, không thể phủ nhận hay xóa bỏ, nhưng phải được rà soát, điều chỉnh cho phù hợp.
Và cuối cùng, luật phải định hướng phát triển hiện đại, xây dựng quy hoạch tổng thể mạng lưới đô thị – nông thôn trên phạm vi toàn quốc, đồng thời phân loại đô thị dựa trên tiêu chí khoa học, có tính dự báo và phản ánh đúng chất lượng sống.
