Phó thủ tướng Trần Hồng Hà: 'Thủy điện xả lũ đột ngột, có thể gây mất an toàn'

Thiên tai “kép” tàn phá nặng nề

Tại cuộc họp về ứng phó cơn bão số 15 (bão KOTO) ngày 26.11, Phó chủ tịch UBND tỉnh Đăk Lắk Hồ Thị Nguyên Thảo cho biết: Địa phương đang tập trung cứu trợ khẩn cấp, hỗ trợ chỗ ở tạm, vệ sinh môi trường, phòng chống dịch và khôi phục sản xuất.

Địa phương cũng đã tiếp nhận 4.000 tấn gạo và 650 tỉ đồng hỗ trợ từ Chính phủ, đồng thời hỗ trợ hộ nghèo 3 triệu đồng/hộ; 1,5 triệu đồng/hộ khác. Tỉnh kiến nghị tiếp tục được hỗ trợ giống cây trồng, trang thiết bị giáo dục, y tế và bổ sung nguồn lực khôi phục hạ tầng sản xuất…

Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trần Phong cho hay: Địa phương có chính sách mỗi người dân phải di dời được hỗ trợ 1 triệu đồng; hộ có nhà sập hoàn toàn được hỗ trợ 60 triệu đồng; học sinh được hỗ trợ 500 nghìn đồng. Tỉnh cũng mở các gian hàng 0 đồng, điểm bình ổn giá để ngăn tình trạng đầu cơ, tăng giá.

Đối với ứng phó bão số 15, từ sáng 25.11, Ban Chỉ huy phòng thủ dân sự tỉnh Khánh Hòa đã họp và đề ra các biện pháp đồng thời cho 3 tình huống: bão, lũ và sạt lở.

Lãnh đạo tỉnh Gia Lai thông tin, bão số 13 đổ bộ vào Quy Nhơn và chỉ chưa đầy một tuần sau là trận lũ lịch sử vượt đỉnh năm 2009. Đây là "thiên tai kép" với mức độ tàn phá rất nặng nề, tỉnh đã cảnh báo và tổ chức di dời toàn bộ dân tại vùng nguy hiểm.

Những trường hợp không tự nguyện di dời đều được lực lượng chức năng hỗ trợ, thậm chí cưỡng chế để đảm bảo an toàn. Tổng cộng hơn 28.000 người được sơ tán, gấp 3 lần kịch bản dự kiến.

Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh cho hay hạ tầng giao thông, thủy lợi, y tế, giáo dục và tài sản của người dân bị hư hại nghiêm trọng. Tổng thiệt hại ước tính khoảng 11.500 tỉ đồng.

Các địa phương họp ứng phó với bão số 15

Để chuẩn bị ứng phó với bão số 15, Gia Lai đã triển khai phương án di dời sớm các hộ dân khỏi vùng nguy cơ ngập hoặc gió mạnh; 100% tàu thuyền đã được thông báo, yêu cầu tránh trú an toàn; thực hiện nghiêm phương châm "4 tại chỗ"…

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà cho biết, Bộ Y tế đã chuyển 9 tấn hóa chất khử khuẩn Cloramin B, 250.000 viên thuốc sát khuẩn nước (Aquatabs) và 3.000 túi thuốc thiết yếu, tổng trị giá 3,6 tỉ đồng cho Gia Lai, Khánh Hòa và Đắk Lắk.

Ngoài ra, Bộ Y tế cũng gửi văn bản tới Tổ chức Y tế Thế giới để xin hỗ trợ thêm trang thiết bị, thuốc và máy lọc khuẩn. Sở Y tế của 4 tỉnh, thành (Hà Nội, TP.HCM, Hải Phòng, Quảng Ninh, …) được phân công trực tiếp hỗ trợ các tỉnh miền Trung đang bị lũ lụt.

Các ý kiến tại hội nghị cũng nhấn mạnh việc lập bản đồ ngập lụt cho từng tỉnh, từng vùng, xác định các điểm cao an toàn, đồng thời cập nhật thông tin cảnh báo sớm cho người dân 2 - 3 ngày trước khi mưa lũ.

Ngoài ra, hệ thống cảnh báo thiên tai tại thôn, bản và xã cần được rà soát, bảo đảm vận hành khi mất điện và thông tin; công tác điều tiết hồ thủy điện, tập huấn sử dụng thiết bị cứu hộ, ca nô và kiểm tra thường xuyên phương tiện cứu hộ cũng được đề xuất để nâng cao hiệu quả ứng phó.

Rà soát trách nhiệm của chủ hồ thủy điện

Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, tình hình mưa lũ vừa qua tại các tỉnh miền Trung còn rất nặng nề, trong khi cơn bão số 15 sắp đổ bộ sẽ chồng thêm áp lực. Vì vậy, các địa phương cần cập nhật thông tin, dự báo chính xác và kích hoạt toàn bộ các quy định liên quan đến quản lý tàu thuyền.

Đối với các khu vực có nguy cơ sạt lở, Phó thủ tướng đề nghị duy trì kịch bản ứng phó với rủi ro thiên tai cấp độ 4, nhất là ở vùng miền núi. "Bản đồ dự báo là công cụ chính để xây dựng kịch bản, phương án ứng phó. Nếu không có, việc dự báo cũng sẽ gặp khó khăn", Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà phát biểu

Ngoài ra, các cơ quan cần điều chỉnh và hoàn thiện bản đồ ngập lụt, đảm bảo thông tin được cập nhật đến cấp xã, phường để chính quyền cơ sở và người dân có thể chủ động phòng tránh.

Phó thủ tướng cũng yêu cầu đánh giá nguyên nhân gây ra lũ quét, sạt lở vừa qua. Trong đó, phân biệt giữa yếu tố tự nhiên và do con người, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm để bảo vệ tính mạng người dân.

“Các địa phương phải dựa vào bản đồ ngập lũ lịch sử để xác định khu vực thấp, chấp nhận sống chung với thiên tai và chuẩn bị phương án ứng phó phù hợp”, Phó thủ tướng nói.

Về quy trình vận hành hồ thủy điện, Phó thủ tướng nêu rõ cần rà soát trách nhiệm của chủ hồ và quy trình liên hồ, bảo đảm thông tin đến hạ du kịp thời. "Nếu không có biện pháp kiểm soát điều tiết, việc xả lũ đột ngột có thể gây ra lũ quét, mất an toàn cho người dân".

Phó thủ tướng cũng yêu cầu phải có quy định rõ ràng về cơ chế, phương tiện thông tin từ Trung ương đến địa phương. Từ tỉnh xuống xã, đến tận thôn xóm, từng hộ dân để bảo đảm người dân nhận được cảnh báo thiên tai kịp thời. Có thời gian di chuyển đến nơi an toàn; tổ chức diễn tập hàng năm - đặc biệt ở các khu vực dễ xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở…

Lam Thanh