Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà thông tin về lộ trình cải cách tiền lương

Tại phiên thảo luận về kinh tế- xã hội ngày 29-10, nhiều đại biểu Quốc hội nêu ý kiến về việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp; tình trạng nơi thừa, nơi thiếu cán bộ cấp xã; đặc biệt là cán bộ, công chức “đi làm xa hơn, việc nhiều hơn nhưng thu nhập vẫn thế”.

Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà sau đó đã trao đổi, giải trình về một số nội dung đại biểu nêu.

Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà. Ảnh: QH

Nhiều địa phương có cách làm sáng tạo, linh hoạt

Theo bà Phạm Thị Thanh Trà, nền hành chính Việt Nam đã có 80 năm vận hành của chính quyền bốn cấp (Trung ương và ba cấp ở địa phương). Khi thực hiện cuộc cách mạng về tổ chức bộ máy, chúng ta thực hiện chính quyền địa phương hai cấp.

Cuộc cách mạng này đã thay đổi căn bản, triệt để và toàn diện về triết lý tổ chức quyền lực tại địa phương; về thể chế, quản trị địa phương; tư duy tổ chức bộ máy, nhân sự công vụ, phương thức điều hành; vai trò, vị trí và mối quan hệ giữa các cấp chính quyền cũng như mục tiêu phát triển.

Vẫn theo bà Trà, chúng ta đã thay đổi căn bản từ phương thức quản lý hành chính sang quản trị kiến tạo và phục vụ nhân dân; từ trạng thái thụ động hành chính sang chủ động quản trị địa phương. Điều này tạo nền móng quan trọng cho việc thực hiện quản trị quốc gia hiện đại, vì mục tiêu phát triển và hạnh phúc của nhân dân.

Nhấn mạnh sự thay đổi này là rất lớn, Phó Thủ tướng cho rằng chúng ta phải tự làm cuộc cách mạng cho chính bản thân mình về tư tưởng, tâm lý, tư duy, nhận thức, lề lối, phương pháp làm việc, tinh thần công vụ và văn hóa công vụ. “Sự thay đổi lớn từ một cuộc cách mạng vĩ đại buộc mỗi cán bộ, công chức, viên chức của nền hành chính nói riêng cũng như của cả hệ thống chính trị đều phải thay đổi theo” - Phó Thủ tướng nói.

Bà cũng cho rằng thực tế chúng ta mới trải qua bốn tháng vận hành chính quyền địa phương hai cấp so với chiều dài lịch sử 80 năm, bởi vậy những khó khăn, vướng mắc, bất cập ban đầu là điều có thể chia sẻ.

“Chúng ta không thể nóng vội, không cầu toàn nhưng cũng không thể đi chậm mà bắt buộc phải đáp ứng mục tiêu, yêu cầu. Yêu cầu đặt ra là không chậm trễ, không để mất thời cơ nhưng cũng không thể cầu toàn” - Phó Thủ tướng nói và lưu ý chúng ta vừa làm, vừa điều chỉnh, vừa hoàn thiện trên tất cả các phương diện để vận hành chính quyền địa phương hai cấp tốt nhất.

Bà Phạm Thị Thanh Trà dành thời gian điểm lại những thành công lớn sau bốn tháng vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Đầu tiên, chúng ta đã thành công trong tiến hành một cuộc cách mạng sắp xếp lại giang sơn và tổ chức lại mô hình của nền hành chính nhà nước.

Thứ hai, chúng ta căn bản đã thực hiện đồng bộ, toàn diện cả về hệ thống thể chế, chính sách và những vấn đề còn chưa rõ thì hướng dẫn hành chính để các cấp địa phương triển khai.

Phó Thủ tướng ghi nhận và đánh giá rất cao sự nỗ lực của hệ thống chính trị địa phương trong bốn tháng qua. Đến nay, bộ máy vận hành cơ bản ổn định, thông suốt, liên tục, đồng bộ và được nhân dân ghi nhận. Nhiều địa phương có cách làm sáng tạo, linh hoạt, kịp thời giải quyết những vấn đề phát sinh nên hiệu quả vận hành rất rõ nét.

“Tuy nhiên, đây là vấn đề mới, chưa có tiền lệ, thay đổi hoàn toàn về tư duy, phương thức quản trị nên những vấn đề khó khăn, vướng mắc là tất yếu” - bà Trà nói và cho rằng cần phải có thêm thời gian để xử lý.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận chiều 29-10. Ảnh: QH

Gần 5,4% cán bộ cấp xã chưa phù hợp với chuyên môn

Nói về những giải pháp trọng tâm thời gian tới, Phó Thủ tướng Phạm Thị Thanh Trà cho biết trước hết cần tập trung cao cho việc hoàn thiện hệ thống thể chế chính sách.

Kỳ họp trước, Quốc hội đã ban hành 34 luật, kỳ họp này sẽ tiếp tục ban hành 49 luật, đều liên quan đến vận hành của nền hành chính nhà nước. Đồng thời, sẽ tiếp tục hoàn thiện những vấn đề căn cốt về tổ chức bộ máy, biên chế, phân loại đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị hành chính và các nội dung liên quan...

“Với trách nhiệm phụ trách lĩnh vực, chúng tôi sẽ chỉ đạo để hoàn thiện căn bản hệ thống thể chế từ nay đến hết năm 2025” - Phó Thủ tướng nêu rõ và cho hay nhiều văn bản phải chờ thực tiễn để xây dựng hệ thống văn bản quy phạm pháp luật cho phù hợp.

Vấn đề lớn thứ hai là xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đáp ứng yêu cầu vận hành của chính quyền địa phương hai cấp, đặc biệt là cấp xã. Phó Thủ tướng thừa nhận thực tế có tình trạng cán bộ, công chức cấp xã ở nhiều nơi vừa thừa, vừa thiếu và có mặt không phù hợp với chuyên môn.

Tuy nhiên, theo bà, trên cơ sở tổng hợp từ 34 tỉnh thành, số lượng cán bộ, công chức cấp xã tính bình quân chiếm trên 41%, không phải thiếu; trong số này, chỉ có gần 5,4% là chưa phù hợp với chuyên môn. “Vì là vấn đề mới nên chưa thể nhuần nhuyễn ngay được” - bà Trà nói thêm.

Giải pháp cho việc này, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Nội vụ hoàn thiện khung vị trí việc làm, xác định rõ vị trí việc làm, nhất là đối với cấp xã, và hoàn thiện các điều kiện làm cơ sở pháp lý cho việc giao biên chế.

Việc giao biên chế vừa qua của hệ thống chính trị ở cấp xã mới chỉ là hướng dẫn tạm thời. Tới đây, cấp có thẩm quyền sẽ giao biên chế cho giai đoạn 2026-2030. Trước mắt, bà yêu cầu các địa phương chủ động rà soát, đánh giá, cơ cấu và xem xét để đảm bảo đội ngũ cho vận hành của chính quyền cấp xã.

“Đối với các vị trí quan trọng như tài chính, địa chính, môi trường, công nghệ thông tin, xây dựng, tư pháp, có thể tuyển dụng hoặc điều động cán bộ công chức từ cấp tỉnh về, việc này chúng tôi đã có hướng dẫn” - theo Phó Thủ tướng.

Ngoài ra, Chính phủ sẽ giao Bộ Nội vụ xây dựng đề án đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã cho đến năm 2030.

Bà Trà cũng đề cập tới một số nhiệm vụ trọng tâm khác, như rà soát, bổ sung quy hoạch, kế hoạch phát triển của từng địa phương, tăng cường nguồn lực, thiết kế cơ chế tài chính phù hợp với mô hình chính quyền địa phương hai cấp; đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng AI vào công vụ, xây dựng Chính quyền điện tử và Chính quyền số…

Phó Thủ tướng cũng lưu ý địa phương tập trung xử lý những vấn đề khó khăn, vướng mắc phát sinh trong thẩm quyền.

“Về mặt thể chế, cơ bản chỉ còn một số vấn đề về tổ chức bộ máy, đầu tư, tài chính, ngân sách là cần hoàn thiện. Nhiệm vụ còn lại là của địa phương. Nếu thụ động sẽ rất khó khăn cho việc vận hành chính quyền địa phương hai cấp tại địa phương mình”- Phó Thủ tướng nói.

Bà cũng mong muốn các địa phương chủ động, nhất là về vấn đề xử lý tài sản công và cải cách thủ tục hành chính, vì đã có hướng dẫn rất cụ thể…, đồng thời đề nghị các địa phương đổi mới phương thức quản trị, hướng mạnh vào kiến tạo, phát triển và phục vụ nhân dân.

NHÓM PHÓNG VIÊN