Phối hợp hiệu quả để xác minh tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức
Năm 2022, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã sử dụng các phần mềm tin học, quay số ngẫu nhiên để xác minh tài sản, thu nhập của cán bộ, công chức theo Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 và Nghị định 130 năm 2020 của Chính phủ về kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị.
Việc quay số ngẫu nhiên được kỳ vọng sẽ tạo ra công bằng với mọi cán bộ, công chức. Đồng thời nhắc nhở, cảnh báo cho tất cả người kê khai tài sản bất kỳ lúc nào cũng có thể nằm trong diện bị xác minh. Do đó, người kê khai phải có trách nhiệm, trung thực. Về phía cơ quan quản lý nhà nước, việc xác minh ngẫu nhiên sẽ tăng cường công tác phòng ngừa, ngăn chặn việc lợi dụng chức vụ, quyền hạn để gia tăng thu nhập bằng các hành vi bất hợp pháp, góp phần từng bước hoàn thiện cơ chế kiểm soát tài sản, thu nhập của toàn xã hội.
Theo quy định của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018 (Luật PCTN), hàng năm, Thanh tra tỉnh phải xây dựng kế hoạch xác minh tài sản, thu nhập hàng năm đối với các đối tượng kê khai hàng năm do Thanh tra tỉnh kiểm soát trình UBND tỉnh phê duyệt để tổ chức thực hiện.
Đến năm 2022, các cơ quan Trung ương mới ban hành văn bản hướng dẫn cụ thể đối tượng kê khai do Thanh tra tỉnh kiểm soát. Tuy nhiên, ngay từ năm 2021, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã tổ chức thực hiện xác minh tài sản, thu nhập đối với các đối tượng kê khai do Thanh tra tỉnh kiểm soát theo Luật PCTN. Đối với công tác lựa chọn người được xác minh tài sản, thu nhập căn cứ theo quy định của Nghị định số 130/2020/NĐ-CP ngày 30/10/2020 của Chính phủ thì việc lựa chọn được thực hiện công khai bằng hình thức bốc thăm hoặc sử dụng phần mềm máy tính.
Mặc dù, việc xác minh tài sản, thu nhập là nội dung mới được quy định trong Luật PCTN nhưng để đáp ứng yêu cầu đặt ra, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã có nhiều nỗ lực nghiên cứu các biện pháp, cách thức triển khai thực hiện nhằm đảm bảo trình tự, thủ tục theo quy định và qua xác minh đã đánh giá được tính trung thực trong việc kê khai và việc giải trình nguồn tài sản, thu nhập của người được xác minh.
Trong năm 2021, quá trình lựa chọn người được xác minh, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã mời đại diện Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy tham dự nhằm đảm bảo việc lựa chọn công khai, khách quan. Việc lựa chọn người được xác minh được thực hiện theo hình thức bốc thăm trực tiếp nhưng theo đánh giá quá trình này tốn nhiều thời gian. Tới năm 2022, Thanh tra tỉnh áp dụng sử dụng các phần mềm tin học, quay số ngẫu nhiên để xác định người được xác minh nhưng vẫn đảm bảo tính công khai, minh bạch theo quy định.
Theo quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng thì năm 2022, Thanh tra tỉnh sẽ tiến hành xác minh kê khai tài sản thu nhập của 10 cơ quan, tổ chức, đơn vị.
Số lượng người được xác minh kê khai tài sản, thu nhập là 31 người được lựa chọn ngẫu nhiên theo hình thức sử dụng phần mềm tin học. Đối chiếu với số lượng cơ quan, tổ chức, đơn vị và số người kê khai hàng năm tại các cơ quan, tổ chức, đơn vị do Thanh tra tỉnh kiểm soát thì đơn vị phải xác minh 53 người kê khai tài sản, thu nhập. Tức là đơn vị sẽ chọn tối thiểu 20% số cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc thẩm quyền kiểm soát của Thanh tra tỉnh tương ứng với 10 cơ quan, đơn vị. Sau đó, sẽ tiến hành bốc thăm hoặc quay số chọn tối thiểu 10% số lượng người có nghĩa vụ kê khai hàng năm trong số 10 cơ quan, đơn vị để xác minh.
Tuy nhiên, sau khi có quy định của Trung ương về quy chế phối hợp giữa các cơ quan kiểm soát tài sản thu nhập (trừ các đối tượng do Ban Thường vụ Tỉnh ủy/huyện ủy/thành ủy quản lý và xác minh) thì số lượng người được xác minh giảm xuống còn 31 người. Tới thời điểm này, Thanh tra tỉnh đã tổ chức xác minh tại 10/10 cơ quan, đơn vị và đang trong quá trình phân tích, đánh giá hồ sơ, giải trình của người được xác minh để làm cơ sở kết luận theo quy định.
Về yêu cầu cung cấp thông tin về tài sản, thu nhập phục vụ công tác xác minh, Thanh tra tỉnh Lâm Đồng đã chủ động phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành chuyên môn để cung cấp các thông tin về tài sản của người cần xác minh. Trong đó, Sở Tài nguyên và Môi trường cung cấp thông tin về hồ sơ đất đai; Phòng Cảnh sát Giao thông - Công an tỉnh hỗ trợ xác minh các tài sản liên quan đến phương tiện giao thông như xe ô tô và quan trọng nhất là gửi thông tin đến hơn 60 tổ chức tín dụng trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng để phối hợp xác minh tiền gửi, tiền giao dịch. Thông tin do các cơ quan, đơn vị cung cấp cho Thanh tra tỉnh làm cơ sở đơn vị xem xét, đánh giá và yêu cầu người có nghĩa vụ kê khai giải trình trong trường hợp nội dung các bản kê khai tài sản, thu nhập có khác so với dữ liệu, thông tin các cơ quan, tổ chức, đơn vị cung cấp.
Theo đánh giá từ Thanh tra tỉnh Lâm Đồng, quá trình triển khai thực tế và theo dõi công tác kê khai tài sản, thu nhập trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số trường hợp chưa hiểu rõ các quy định của Nghị định số 130 để kê khai chính xác. Trong đó chủ yếu là các tài sản mua chung, đứng tên người khác. Các tài sản riêng mà vợ chồng của người có nghĩa vụ kê khai vì lý do khách quan người kê khai không biết được… hoặc việc yêu cầu cung cấp thông tin về tài sản đối với các tài sản ngoài tỉnh thì Thanh tra tỉnh chưa thể quản lý và đề nghị các cơ quan ngoài tỉnh cung cấp được. Đây là khó khăn, vướng mắc trong việc đánh giá tính trung thực của người kê khai nếu tài sản ngoài tỉnh chưa được kê khai trong bản kê khai tài sản, thu nhập hàng năm.