Phong cách ngoại giao Nguyễn Phú Trọng và những dấu ấn nâng tầm đối ngoại
Trực tiếp tham gia các hoạt động đối ngoại cấp cao của Đảng, Nhà nước ta, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn để lại cho các đối tác, bạn bè quốc tế ấn tượng tốt đẹp về một nước Việt Nam phát triển năng động, giàu văn hiến, hòa hiếu, đề cao chính nghĩa, lẽ phải, tôn trọng luật pháp quốc tế…; với phong cách ngoại giao của một nhà lãnh đạo có uy tín lớn, có tầm nhìn xa trông rộng, tư duy sắc bén, ứng xử mẫu mực, tinh tế, chân thành, gần gũi và giản dị.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng mời trà Tổng Bí thư - Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trong chuyến thăm cấp Nhà nước đến Việt Nam tháng 12-2023
Bản sắc ngoại giao “cây tre Việt Nam”
Đối ngoại là một trong những lĩnh vực in đậm nhiều dấu ấn nổi bật của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng. Nền ngoại giao mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam” mà Tổng Bí thư nhiều lần nêu trong các bài viết, phát biểu về đối ngoại chính là sự phản ánh khái quát, trọn vẹn nhất những nội dung cốt lõi và xuyên suốt về triết lý, bản sắc, quan điểm, tư tưởng, phương châm chỉ đạo, nhiệm vụ cơ bản và phương thức triển khai của nền đối ngoại, ngoại giao Việt Nam.
Trường phái ngoại giao “cây tre Việt Nam” mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khái quát đã phản ánh chính sách vững chắc và đường lối đối ngoại linh hoạt của nước ta. Phát biểu chỉ đạo tại Hội nghị Ngoại giao lần thứ 29 năm 2016, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng lần đầu tiên đề cập đường lối ngoại giao “cây tre Việt Nam”. Đến Hội nghị Đối ngoại toàn quốc vào tháng 12-2021, Tổng Bí thư đã khái quát nội hàm cơ bản của nền đối ngoại, ngoại giao mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”: Gốc vững, thân chắc, cành uyển chuyển; thấm đượm tâm hồn, cốt cách và khí phách của dân tộc Việt Nam.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng chủ trì Lễ đón Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden trong chuyến thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam trong 2 ngày 10 và 11-9-2023
Tổng Bí thư khái quát: Hơn 90 năm qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, trên cơ sở vận dụng sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin; kế thừa, phát huy truyền thống, bản sắc đối ngoại, ngoại giao và văn hóa dân tộc; tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa thế giới và tư tưởng tiến bộ của thời đại, chúng ta đã xây dựng nên trường phái đối ngoại, ngoại giao rất đặc sắc và độc đáo của Thời đại Hồ Chí Minh, mang đậm bản sắc “cây tre Việt Nam”. Theo Tổng Bí thư, đó là sự mềm mại, khôn khéo nhưng rất kiên cường, quyết liệt. Linh hoạt, sáng tạo nhưng rất bản lĩnh, kiên định, can trường trước mọi thử thách, khó khăn, vì độc lập dân tộc, vì tự do, hạnh phúc của nhân dân. Đoàn kết, nhân ái, nhưng kiên quyết, kiên trì bảo vệ lợi ích quốc gia - dân tộc. Biết nhu, biết cương; biết thời, biết thế; biết mình, biết người; biết tiến, biết thoái, “tùy cơ ứng biến”, “lạt mềm buộc chặt”.
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho rằng, đây là sự tổng kết và khái quát hóa rất cao nội dung cốt lõi, xuyên suốt của đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước, cũng như bản sắc độc đáo của nền ngoại giao cách mạng Việt Nam. Hình tượng “cây tre Việt Nam” phản ánh sinh động nhưng rất giản dị, dễ hiểu đường lối này. Theo đó, “gốc vững” là nguyên tắc vì lợi ích quốc gia - dân tộc; là đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, lấy thực lực làm gốc, lấy đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ đối ngoại và hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng để tạo thế, lập thời. “Thân chắc” là phương thức tạo nên sức mạnh, trong đó sức mạnh đại đoàn kết dân tộc là nhân tố căn bản, sống còn; là kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại; là giương cao ngọn cờ chính nghĩa, nhân văn, thủy chung, thượng tôn pháp luật. “Cành uyển chuyển” là phong cách, nghệ thuật ứng xử linh hoạt trên nguyên tắc “dĩ bất biến ứng vạn biến”; là cách ứng xử “biết mình, biết người”, “biết thời, biết thế”, “biết tiến, biết thoái”, “biến dừng, biết biến”...
Ngày 28-8-2023 , Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long trong chuyến thăm Việt Nam diễn ra vào đúng dịp hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao (1973 - 2023) và 10 năm thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược
Người bạn chân thành, gần gũi, giản dị và được bạn bè quốc tế trân quý
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cùng với tập thể Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã vận dụng sáng tạo các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước trong chỉ đạo các vấn đề đối ngoại quan trọng, xử lý đúng đắn các mối quan hệ đối ngoại, đánh giá, dự báo sát và đúng tình hình, “biết mình, biết người”, “biết thời, biết thế”, để linh hoạt “biết cương, biết nhu”, “biết tiến, biết thoái” trên cơ sở bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia - dân tộc.
Một trong những “di sản” đối ngoại mang dấu ấn của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là việc chúng ta không chỉ giữ vững “trong ấm, ngoài êm” để phát triển đất nước trong bối cảnh quốc tế đang trải qua những biến động lớn, rất phức tạp, mà còn nâng lên tầm cao mới với chất lượng mới, nội hàm chiến lược mới, độ tin cậy chính trị cao hơn và hợp tác thực chất, hiệu quả hơn trong quan hệ với các nước láng giềng, các cường quốc hàng đầu, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống cũng như uy tín, vị thế mới của Việt Nam trên cả bình diện song phương và đa phương. Những thành tựu này đã góp phần khẳng định, “đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
Ngày 23-6-2023, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam. Tổng Bí thư nhấn mạnh quan hệ hai nước đã được thử thách qua thời gian và triển vọng sẽ ngày càng phát triển tốt đẹp, vì lợi ích của nhân dân hai nước
Trực tiếp tham gia các hoạt động đối ngoại cấp cao của Đảng, Nhà nước ta, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng luôn để lại cho các đối tác, bạn bè quốc tế ấn tượng tốt đẹp về một nước Việt Nam phát triển năng động, giàu văn hiến, hòa hiếu, đề cao chính nghĩa, lẽ phải, tôn trọng luật pháp quốc tế, ứng xử có lý, có tình, là bạn bè thủy chung, là đối tác tin cậy, là thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; về hình ảnh một nhà lãnh đạo có uy tín lớn, có tầm nhìn xa trông rộng, tư duy sắc bén, ứng xử mẫu mực, tinh tế, chân thành, gần gũi, giản dị và được bạn bè quốc tế trân quý.
Trong điện/thư chia buồn Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, Lãnh đạo các nước đều bày tỏ sự tiếc thương; nhấn mạnh Tổng Bí thư là một người đồng chí, người bạn gần gũi, thân thiết. Nội dung điện/thư của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Nhân dân Cách mạng Lào, Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ và Ủy ban Trung ương Mặt trận Lào khẳng định: “Đồng chí Nguyễn Phú Trọng là nhà lãnh đạo cách mạng trong thời đại mới, là người kế tục sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh, góp phần to lớn, quý báu và quan trọng trong việc tăng cường, vun đắp mối quan hệ hữu nghị vĩ đại, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện giữa hai Đảng, hai Nhà nước và nhân dân hai nước Lào - Việt Nam, Việt Nam - Lào trong suốt thời gian qua”.
Điện thư của Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc và nhân dân Trung Quốc nêu rõ: “Đồng chí Nguyễn Phú Trọng là người đồng chí thân thiết và người bạn chân thành của Đảng Cộng sản Trung Quốc và nhân dân Trung Quốc, đồng chí đã kế thừa và phát huy tình hữu nghị truyền thống “vừa là đồng chí, vừa là anh em” giữa hai Đảng, hai nước Trung - Việt, kết nên tình hữu nghị sâu sắc với Đảng Cộng sản Trung Quốc và những người lãnh đạo Trung Quốc. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã cùng Tổng Bí thư Tập Cận Bình nâng quan hệ Trung - Việt lên Cộng đồng chia sẻ tương lai có ý nghĩa chiến lược, thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác chiến lược toàn diện Trung - Việt không ngừng tiến lên phía trước. Đảng, Nhà nước và nhân dân Trung Quốc sẽ mãi tưởng nhớ đồng chí Nguyễn Phú Trọng”.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp Tổng thống Liên bang Nga Vladimir Putin thăm cấp Nhà nước tới Việt Nam, ngày 12-11-2013
Thư của Tổng thống Nga Vladimir Putin viết: “Qua nhiều năm công tác trên các cương vị trọng trách của Nhà nước và Đảng, đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã nhận được sự kính trọng sâu sắc của người dân Việt Nam và có uy tín lớn trên trường quốc tế. Nước Nga sẽ nhớ đến Tổng Bí thư như một người bạn thực sự có đóng góp cá nhân to lớn cho việc thiết lập và phát triển quan hệ Đối tác chiến lược toàn diện giữa Mátxcơva và Hà Nội. Tôi đã nhiều lần có dịp tiếp xúc với con người tuyệt vời đó và sẽ giữ mãi ấn tượng về Tổng Bí thư”.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và nhà lãnh đạo Cuba Raul Castro Ruz tại Hà Nội ngày 8-7-2012
Tuyên bố của Tổng thống Mỹ Joe Biden nhấn mạnh: “Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là người ủng hộ mạnh mẽ mối quan hệ sâu sắc giữa nhân dân Mỹ và Việt Nam. Dưới sự lãnh đạo của Ngài, tình hữu nghị và quan hệ đối tác giữa hai quốc gia đã được vun đắp và phát triển. Hợp chúng quốc Hoa Kỳ và cá nhân tôi, sẽ luôn ghi nhớ và trân trọng cam kết của Ngài đối với việc hòa giải và xây dựng một tương lai hướng tới hòa bình, ổn định và thịnh vượng trong khu vực và trên toàn thế giới. Chúng tôi tôn vinh di sản của Ngài và chia buồn sâu sắc với nhân dân Việt Nam trước sự ra đi của Ngài”.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng ra đi, nhưng phong cách ngoại giao của ông còn ở lại trong lòng nhân dân Việt Nam và bạn bè quốc tế với những dấu ấn nâng tầm đối ngoại của đất nước.
Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tiếp đón Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith trong chuyến thăm tới Thủ đô Hà Nội
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith: “Đồng chí Nguyễn Phú Trọng không còn nữa, nhưng sự nhớ thương, tình đồng chí sẽ mãi trong trái tim tôi”
Trong cuộc trả lời phỏng vấn tại Viêng Chăn sau khi nhận được tin Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần, khi được hỏi những năm tháng làm việc cùng Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, điều gì khiến đồng chí nhớ và ấn tượng nhất, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith chia sẻ: “Những điều tôi nhớ về đồng chí Nguyễn Phú Trọng thì rất nhiều. Tôi là một người được gặp, làm việc, trao đổi, thảo luận và ăn cơm cùng đồng chí Nguyễn Phú Trọng rất nhiều lần. Tôi có ấn tượng đồng chí Nguyễn Phú Trọng là người hiểu biết rộng, có năng lực, hiểu sâu về lý luận và thực tiễn từng giai đoạn, đưa đất nước Việt Nam tiến lên phù hợp. Đồng chí là người đưa ra đường lối đối ngoại nhất quán, giúp Việt Nam nổi bật trên trường quốc tế trong từng giai đoạn, như thời gian gần đây. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng đã làm việc rất nhiều, có nhiều thành quả nổi bật làm di sản để thế hệ sau tiếp tục đường lối đối ngoại của đồng chí.
Số lần tôi trao đổi, cùng làm việc và thảo luận với đồng chí Nguyễn Phú Trọng không đếm được là bao nhiều lần, nhưng sau mỗi lần gặp tôi lại muốn gặp nữa, sau mỗi lần nói chuyện tôi lại muốn nói chuyện nữa, vì cách thể hiện của đồng chí Nguyễn Phú Trọng đối với người Lào rất gần gũi, đối với lãnh đạo Lào cũng rất gần gũi, đối với cá nhân tôi cũng rất gần gũi, thể hiện sự cởi mở, thẳng thắn và mỗi lần trao đổi kinh nghiệm đều rất sâu sát, thoải mái, vô tư và tôn trọng nhau, đúng là nghĩa đồng chí anh em thật sự.
Đồng chí Nguyễn Phú Trọng tuy không còn nữa, nhưng sự nhớ thương, tình nghĩa thực sự, tình đồng chí đáng tôn trọng sẽ mãi ở trong trái tim tôi”.
Về những tình cảm của đồng chí Nguyễn Phú Trọng đối với Đảng, Nhà nước và nhân dân Lào nói chung và với đồng chí nói riêng, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith nói: “Đồng chí Nguyễn Phú Trọng từng nói với chúng tôi rằng, chúng ta cùng làm việc với nhau, chúng ta cùng nhau tiến bộ, chúng ta rút kinh nghiệm với nhau, Việt Nam rút kinh nghiệm cho Lào, Lào cũng có nhiều bài học rút kinh nghiệm cho Việt Nam. Có một câu mà lần nào gặp nhau đồng chí cũng nói, chúng ta phải coi việc giúp đỡ lẫn nhau là điều quan trọng, như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói, giúp bạn là giúp mình, cái này tôi không bao giờ quên. Tôi đã kể chuyện này với các đồng chí lãnh đạo cấp cao của Lào, kể với cán bộ, nhân viên, kể cho gia đình tôi nghe, kể cho gia đình các con, các cháu tôi nghe, rằng phải nhớ câu này của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, đồng chí giúp đất nước chúng ta rất nhiều, đồng chí coi đó là giúp mình, nhưng ý nghĩa sâu sắc của đồng chí Nguyễn Phú Trọng đó là, chúng ta là đồng chí, là anh em, là bằng hữu rất khó kiếm tìm. Đồng chí Nguyễn Phú Trọng vẫn thường nói, mối quan hệ hữu nghị, tình đoàn kết Lào - Việt Nam là có một không hai trên thế giới, đó là câu nói thực sự xuất phát từ trái tim của đồng chí Nguyễn Phú Trọng”.
