Phòng chống thuốc giả và nỗ lực lành mạnh thị trường thuốc

Lực lượng công an kiểm tra tang vật là thuốc giả được thu giữ.

Thuốc chữa bệnh, thực phẩm bảo vệ sức khỏe là loại hàng hóa ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, tính mạng người dân. Nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, phòng chống thuốc giả và làm lành mạnh thị trường kinh doanh thuốc, thời gian qua lực lượng chức năng tỉnh Thanh Hóa đã vào cuộc đấu tranh, ngăn chặn và xử lý hoạt động sản xuất, buôn bán thuốc giả.

Triệt phá đường dây sản xuất, buôn bán thuốc giả liên tỉnh

Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa vừa triệt phá thành công đường dây sản xuất, buôn bán thuốc tân dược giả với quy mô lớn trên phạm vi toàn quốc, bắt 14 đối tượng về tội “sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh”.

Trước đó, qua công tác nắm tình hình trên không gian mạng trong lĩnh vực kinh doanh dược, các phòng nghiệp vụ của Công an tỉnh đã phát hiện một số đối tượng trên địa bàn TP Thanh Hóa có dấu hiệu mua một số sản phẩm là thuốc chữa bệnh giả (thuốc Tetracyclin, hộp thuốc Clorocid, thuốc Pharcoter, thuốc Neo-Codion được sản xuất ở các địa phương khác) về bán hàng online. Công an tỉnh đã phối hợp với Sở Y tế rà soát, xác minh thông tin các sản phẩm thu giữ được của vụ án và lấy mẫu kiểm nghiệm xác định chất lượng, kết quả các sản phẩm không có thông tin trên Cổng công khai số đăng ký được cấp phép của Bộ Y tế cấp phép đăng ký sản xuất, lưu hành, sử dụng tại Việt Nam. Mở rộng điều tra Phòng Cảnh sát Kinh tế đã thu thập được các tài liệu, chứng cứ làm căn cứ khám xét khẩn cấp tại 6 địa điểm là nơi sản xuất, nơi làm việc, nơi cất giấu hàng hóa của các đối tượng trên địa bàn TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, các tỉnh Vĩnh Phúc, Hưng Yên, An Giang, Đồng Tháp.

Các sản phẩm thuốc giả được phát hiện trên thị trường.

Quá trình khám xét trên địa bàn các tỉnh đã thu giữ tổng khối lượng thuốc tân dược giả, nguyên liệu để làm thuốc tân dược giả và hàng ngàn sản phẩm hàng hóa là thuốc chữa bệnh khác chưa xuất trình được hóa đơn, chứng từ chứng minh nguồn gốc xuất xứ với khối lượng gần 10 tấn và nhiều máy móc, thiết bị phục vụ hoạt động sản xuất. Các sản phẩm này được sản xuất tại các tỉnh, thành khác, không sản xuất trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa.

Thiếu tá Tống Đình Xuân, Phó trưởng Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Thanh Hóa cho biết: Thủ đoạn của các đối tượng tham gia đường dây rất tinh vi, từ khâu sản xuất đến tìm kiếm kênh phân phối để đưa hàng giả ra thị trường đến tay người tiêu dùng. Dưới vỏ bọc là nhân viên dược sĩ của các công ty dược, các đối tượng thông qua các trang mạng xã hội đã quảng cáo đây là thuốc của các công ty chính hãng “tuồn” ra từ nguồn hàng thầu hoặc bán chạy doanh số trái khu vực không xuất được hóa đơn nên giao bán rẻ hơn so với hàng chính hãng của các công ty.

Đối với các loại “giả mạo” nguồn gốc nước ngoài thì các đối tượng giới thiệu đây là hàng “xách tay” nên không có hóa đơn chứng từ kèm theo để lấy lòng tin của người mua hàng. Ở giai đoạn để tạo dựng lòng tin các đối tượng thường mua thuốc thật trà trộn vào nguồn thuốc giả do các đối tượng sản xuất bán ra thị trường để đối phó với sự kiểm tra của các cơ quan chức năng. Sau đó, khi đã có lượng khách hàng nhất định, các đối tượng chỉ bán những loại thuốc giả tự sản xuất, đa phần khách hàng hướng tới nhóm dược sĩ kinh doanh thuốc tự do tại các chợ thuốc.

Một trong những phương thức, thủ đoạn hoạt động phạm tội mới mà các đối tượng sử dụng đó là đối với các loại thuốc chữa bệnh về xương khớp. Các đối tượng không làm giả các sản phẩm có sẵn đang lưu hành trên thị trường trong và ngoài nước, mà tự đặt ra những tên thuốc cũng như tên công ty có trụ sở ở nước ngoài, chủ yếu là tại Hồng Kông (Trung Quốc), Malaysia, Singapore...

Về thủ đoạn sản xuất, các đối tượng thuê kho làm địa điểm sản xuất tại khu vực vắng người qua lại, ngõ cụt... trên địa bàn TP Long Xuyên (An Giang), TP Hồ Chí Minh và TP Hà Nội, sau đó thuê người sản xuất là anh em người nhà hoặc người quen tại các địa phương khác. Quá trình sản xuất, công nhân ăn ở khép kín tại xưởng sản xuất, gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong quá trình quản lý, kiểm tra và trinh sát thu thập thông tin, tài liệu.

Căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập, kết quả giám định, ngày 15/4/2025 Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Thanh Hóa đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với 14 đối tượng về tội “Sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc phòng bệnh, thuốc chữa bệnh” quy định tại Điều 194 Bộ luật Hình sự.

Tăng cường công tác giám sát, kiểm nghiệm

Trao đổi với Tiến sĩ Đỗ Thái Hòa, Phó Giám đốc Sở Y tế được biết, quản lý chất lượng thuốc lưu thông trên thị trường là việc hết sức quan trọng được ngành y tế thường xuyên quan tâm chỉ đạo. Thời gian qua, Sở Y tế đã chỉ đạo các phòng, đơn vị liên quan hằng năm xây dựng kế hoạch tổ chức giám sát chất lượng thuốc trên thị trường, lấy mẫu kiểm nghiệm sản phẩm. Đặc biệt quan tâm đến sản phẩm không rõ nguồn gốc xuất xứ, sản phẩm nghi ngờ là thuốc giả, sản phẩm nghi ngờ không bảo đảm chất lượng, thực hiện kiểm nghiệm và đánh giá các chỉ tiêu chất lượng thuốc.

Ngành y tế tăng cường kiểm tra các cơ sở kinh doanh dược.

Hằng năm, để đảm bảo chất lượng thuốc, Sở Y tế đã ban hành kế hoạch giao nhiệm vụ cho Trung tâm Kiểm nghiệm Thanh Hóa triển khai công tác giám sát và lấy mẫu kiểm nghiệm chất lượng thuốc trên địa bàn. Thông qua hoạt động kiểm tra giám sát thị trường thuốc trên địa bàn Thanh Hóa đã phát hiện một số sản phẩm thuốc giả như Cefixim 200mg, Clorocid, Tetracyclin... không chỉ lưu hành trên địa bàn tỉnh, mà có ở nhiều tỉnh, thành khác. Từ đó chia sẻ thông tin cho các lực lượng chức năng để vào cuộc điều tra, triệt phá, góp phần làm trong sạch thị trường thuốc.

Theo báo cáo của Trung tâm Kiểm nghiệm Thanh Hóa, năm 2024 trung tâm đã kiểm nghiệm 1.012 mẫu thuốc hóa dược, thuốc từ dược liệu, dược liệu, phát hiện 4 mẫu không đạt chất lượng, 8 mẫu là thuốc giả (5 mẫu do trung tâm phát hiện, 3 mẫu do Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh gửi đến) và 2 mẫu thuốc chưa được phép lưu hành (1 mẫu thuốc từ dược liệu và 1 mẫu thuốc hóa dược do Phòng Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh gửi đến).

Kỹ thuật viên Trung tâm Kiểm nghiệm Thanh Hóa kiểm định mẫu thuốc tân dược.

Ngoài ra, thông qua công tác kiểm tra, giám sát chất lượng thuốc, Sở Y tế phát hiện một số cơ sở kinh doanh dược trên địa bàn đã thực hiện mua bán thuốc giả, thuốc không có giấy phép nhập khẩu, thuốc không có giấy đăng ký lưu hành. Năm 2024, Sở Y tế đã xử phạt 7 cơ sở kinh doanh có hành vi mua bán thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ, tổng số tiền phạt vi phạm hành chính là 53.050.000 đồng; tước quyền sử dụng chứng chỉ hành nghề có thời hạn đối với 4 cá nhân. Sở Y tế cũng cung cấp thông tin và tích cực phối hợp với Công an tỉnh triệt phá đường dây làm thuốc giả trên địa bàn TP Hà Nội, TP Cần Thơ và tỉnh Bến Tre để phân phối trên toàn quốc. Qua đó, lực lượng chức năng phát hiện, thu giữ các sản phẩm thuốc tân dược giả gồm: 657 hộp thuốc Cefuroxim 500mg, 3.258 hộp thuốc Cefixim 200mg, 100 hộp thuốc Augxicine g, 100 hộp thuốc Panadol Extra, 724 hộp thuốc Panactol dạng vỉ nén, 1.080 lọ thuốc Panactol cùng nhiều nguyên liệu, máy móc, thiết bị phục vụ hoạt động sản xuất thuốc tân dược giả.

Sở Y tế Thanh Hóa đang tiếp tục phối hợp với Cơ quan Cảnh sát Điều tra Công an tỉnh kiểm tra chất lượng một số sản phẩm của vụ án và chỉ đạo các cơ sở kinh doanh, sử dụng thuốc tăng cường kiểm tra chất lượng thuốc, thực hiện nghiêm các quy định về nguồn gốc xuất xứ, phòng chống thuốc giả. Tiếp tục chỉ đạo các đơn vị chức năng tăng cường thanh tra, kiểm tra việc thực hiện các quy chế chuyên môn về dược của các cơ sở sản xuất, kinh doanh, sử dụng thuốc trên địa bàn; kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm theo quy định đối với các trường hợp kinh doanh thuốc giả, thuốc không rõ nguồn gốc, thuốc nhập lậu, thuốc mua bán không có hóa đơn chứng từ hợp lệ, thuốc hết hạn sử dụng. Xây dựng kế hoạch và phối hợp với các cơ quan chức năng tiến hành các cuộc thanh tra, kiểm tra đấu tranh phòng chống thuốc giả, thuốc nhập lậu, thuốc không rõ nguồn gốc trên địa bàn, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm.

Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe, ngành y tế khuyến cáo mọi người dân sử dụng thuốc phải theo đơn của bác sĩ; khi mua thuốc chỉ mua ở các cơ sở kinh doanh đã được cấp giấy phép đủ điều kiện kinh doanh dược. Mua thuốc có đủ thông tin, có số đăng ký đã được Bộ Y tế Việt Nam cấp phép. Hết sức cẩn trọng khi mua thuốc và các sản phẩm bảo vệ sức khỏe thông qua hình thức bán hàng online; không nên theo thị hiếu sử dụng hàng xách tay nhập ngoại, đặc biệt là thuốc và thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

Bài và ảnh: Tô Hà