Phòng ngừa biến chứng do vi khuẩn HP

Hiểu đúng về vi khuẩn HP

Hiện nay, đến hơn nửa dân số thế giới đã bị nhiễm vi khuẩn HP, nhưng không phải trường hợp nào được phát hiện cũng cần phải điều trị. Trên thực tế, chỉ có một số người nhiễm vi khuẩn HP có các biểu hiện lâm sàng hoặc diễn tiến các biến chứng. Việc chưa hiểu đúng về vi khuẩn HP khiến cho nhiều người lo lắng quá mức cần thiết song ngược lại cũng có không ít người lại rất chủ quan, thờ ơ và không tuân thủ điều trị có thể gây ra những hậu quả đáng tiếc.

Tại Việt Nam hiện nay tỷ lệ nhiễm vi khuẩn HP ở người lớn chiếm tới hơn 70%. Vi khuẩn này có khả năng lây nhiễm trên mọi đối tượng thông qua đường ăn uống, trực tiếp qua nước bọt của người bệnh hoặc qua các thủ thuật tiêu hóa như nội soi tiêu hóa, nội soi mũi họng… Vi khuẩn HP sống trong dạ dày, tiết ra một số độc tố có thể làm phá hủy lớp bảo vệ niêm mạc của dạ dày, gây ra rất nhiều bệnh lý như viêm dạ dày cấp tính, viêm dạ dày mạn tính, loét dạ dày - tá tràng, ung thư dạ dày.

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng, Trưởng khoa Tiêu hóa Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM

Một số nghiên cứu cho thấy, người nhiễm HP có nguy cơ bị ung thư dạ dày cao gấp 2 - 6 lần so với người không bị nhiễm. Vi khuẩn HP còn là tác nhân gây ra một dạng ung thư tế bào lym-phô ở niêm mạc dạ dày, xuất huyết giảm tiểu cầu miễn dịch, thiếu máu thiếu sắt không rõ nguyên nhân hoặc mề đay mạn tính, viêm da cơ địa… Chính vì những điều này nên hiểu đúng về vi khuẩn HP để tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ là hết sức quan trọng.

Tuân thủ điều trị vi khuẩn HP

Như đã nói, dù vi khuẩn HP có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nhưng không phải người nào bị nhiễm vi khuẩn HP cũng sẽ diễn tiến xấu. Điều này phụ thuộc vào yếu tố di truyền, độc tính của chủng loại HP và chế độ ăn uống, sinh hoạt của người bệnh. Nhiều trường hợp nhiễm HP ở dạng tiềm ẩn, ổn định, không gây ra triệu chứng nhưng người bệnh lại quá lo lắng dẫn đến tốn kém trong điều trị, gây nhiều tác dụng phụ không cần thiết. Những trường hợp này có thể chỉ cần theo dõi định kỳ theo chỉ định của bác sĩ.

Trong trường hợp vi khuẩn HP gây các biểu hiện lên dạ dày, làm xuất hiện triệu chứng đầy bụng, khó tiêu hoặc đau vùng thượng vị, người bệnh nên đi khám chuyên khoa tiêu hóa để kiểm tra xem có phải tác nhân do vi khuẩn HP hay không. Nếu kết quả dương tính nên tuân thủ điều trị theo phác đồ của bác sĩ, đồng thời tầm soát những người trong gia đình hoặc người tiếp xúc gần với người nhiễm để phát hiện và điều trị nhằm phòng ngừa lây nhiễm.

Hiện phác đồ điều trị HP cho người bệnh có chỉ định bao gồm ít nhất 2 loại kháng sinh (vì vi khuẩn HP rất dễ kháng thuốc) kết hợp với thuốc kháng tiết a-xít (vì kháng sinh dễ bị hủy trong môi trường a-xít dạ dày). Thời gian điều trị khoảng 14 ngày, sau đó có thể uống thêm thuốc kháng tiết a-xít để giúp lành các tổn thương ở dạ dày và giảm triệu chứng.

Các thuốc điều trị vi khuẩn HP thường có nhiều tác dụng phụ và cách sử dụng khác nhau, vì vậy người bệnh cần được bác sĩ tư vấn và hướng dẫn cách sử dụng thuốc thật kỹ càng, chi tiết. Ngay khi xuất hiện tác dụng phụ của thuốc như buồn nôn, tiêu lỏng, đắng miệng… người bệnh cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn phác đồ phù hợp, tránh việc tự ý bỏ thuốc làm ảnh hưởng đến kết quả điều trị, khiến việc điều trị có thể bị kéo dài và đáng chú ý hơn có thể làm tăng nguy cơ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm.

Người bệnh cần lưu ý, để phòng ngừa bệnh do vi khuẩn HP gây ra, nên tuân thủ các biện pháp vệ sinh ăn uống như ăn chín - uống sôi, vệ sinh tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, không sử dụng chung các vật dụng ăn uống. Cần chọn lựa các quán ăn, thực phẩm đảm bảo vệ sinh. Đặc biệt, khi phát hiện bị nhiễm vi khuẩn HP phải đến gặp bác sĩ để được tư vấn và tuân thủ đúng phác đồ điều trị để đạt kết quả diệt trừ vi khuẩn HP đồng thời tầm soát, điều trị cho những người sống chung, ăn chung để tránh tái nhiễm sau khi đã điều trị thành công.

PGS.TS.BS Bùi Hữu Hoàng, Trưởng khoa Tiêu hóa Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM